Οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο ρίχνουν νέα πακέτα στήριξης της πραγματικής οικονομίας στην αρένα της πανδημίας, επιδιώκοντας να κρατήσουν «ζωντανές» τις επιχειρήσεις, να προστατεύσουν τις θέσεις εργασίας και να δώσουν «ανάσα» σε εργαζόμενους και άνεργους.
Γνωρίζουν όμως εκ των προτέρων πως παίζουν με «σημαδεμένα» χαρτιά. Η πανδημία έχει κάνει τους καταναλωτές να βάζουν τα λεφτά στην τράπεζα φοβούμενοι το άγνωστο και έτσι, όπως αναγνωρίζουν πλέον και στο υπουργείο Οικονομικών, η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική δεν έχει την ίδια ισχύ με κανονικές περιόδους, στην προσπάθεια ανάσχεσης της ύφεσης.
Το τελευταίο δίμηνο του έτους, στην πραγματική οικονομία θα πέσει «καθαρή» ρευστότητα 3 δισ. ευρώ (υπάρχει και ένα ποσό 300 εκατ. ευρώ το οποίο προέρχεται από αναστολές υποχρεώσεων). Το ποσό αυτό αναλύεται σε ενισχύσεις 890 εκατ. ευρώ σε εργαζόμενους (σε αναστολή), 360 εκατ. ευρώ σε άνεργους και 1,7 δισ. ευρώ σε επιχειρήσεις-ελεύθερους επαγγελματίες μέσω των δύο νέων κύκλων επιστρεπτέας προκαταβολής (1 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο και 700 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο).
Παρά το νέο πακέτο μέτρων, η ύφεση θα δείξει τα δόντια της πολλαπλάσια σε σχέση με τις εκτιμήσεις ακόμα και στις αρχές της εβδομάδας. Μετά τις ανακοινώσεις του περασμένου Σαββάτου, όταν ο υγειονομικός χάρτης βάφτηκε κόκκινος και πορτοκαλί, το υπουργείο Οικονομικών προχώρησε σε μια πρώτη επικαιροποίηση του μακροοικονομικού σεναρίου, θέτοντας τον πήχη της ύφεσης στην περιοχή του 10%.
Αρμόδιες πηγές εκτιμούσαν ανεπίσημα πως «μπορεί να κρατηθούμε οριακά κάτω από το 10%». Μετά ήρθε το γκρι στη Θεσσαλονίκη και τη Ροδόπη. Μετά ακολούθησε το εθνικό lockdown. Νέο σενάριο δεν έχει εκπονήσει ακόμα το υπουργείο Οικονομικών, πηγή του οικονομικού επιτελείου χαρακτηρίζει τον φετινό προϋπολογισμό «στοιχειωμένο» και ανεπισήμως πια κανείς δεν προσδοκά ύφεση χαμηλότερη από το 10%. Νεότερες προβλέψεις στο παρά πέντε της κατάθεσης του νέου προϋπολογισμού στις 21 Νοεμβρίου προσδοκούν να μη φύγουμε πολύ πάνω από το 10%.
Η μειωμένη ισχύς των επεκτατικών μέτρων στη μάχη κατά της ύφεσης σκιάζει τις προοπτικές και για το 2021. Η Κομισιόν στις χθεσινές της προβλέψεις εκτίμησε (χωρίς να λαμβάνει υπόψη το νέο lockdown) ότι η ύφεση φέτος στην Ελλάδα θα είναι 9%. Ακόμα χειρότερα, παρότι το 9% είναι ξεπερασμένο από τις εξελίξεις, έβαλε πολύ χαμηλά τον πήχη της προσδοκώμενης ανάκαμψης. 5% το 2021 και 3,5% το 2022, παρά το γεγονός ότι θα υπάρξει εισροή δισεκατομμυρίων κοινοτικών πόρων…
Στις πρώτες εκτιμήσεις του, το υπουργείο Οικονομικών εγκαταλείπει την εκτίμηση για ανάπτυξη 7,5% το επόμενο έτος και βάζει τον πήχη μεταξύ 3,5% και 5%. Το οικονομικό επιτελείο είναι προετοιμασμένο να βάζει το χέρι στην τσέπη έως τον Μάρτιο-Απρίλιο με μέτρα στήριξης, διότι ακόμα και εάν το εμβόλιο είναι γεγονός τον Ιανουάριο, κοινή πεποίθηση είναι ότι η κυκλοφορία του θα τονώσει την ψυχολογία, αλλά μόνο ο έλεγχος της πανδημίας θα ανοίξει τον δρόμο για την κανονικότητα.
Οι χθεσινές δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Θ. Σκυλακάκη στη Βουλή είναι ενδεικτικές του μεγέθους της αβεβαιότητας που ταλανίζει το οικονομικό επιτελείο. «Παρά το γεγονός ότι υπάρχει αυτή η αβεβαιότητα, εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να καταρτίσουμε προϋπολογισμό, να τον ψηφίσουμε και να προσπαθήσουμε, κατά το δυνατόν, να προβλέψουμε σωστά. Δεν ξέρω πόσο σωστά θα προβλέψουμε, αλλά σας διαβεβαιώ ότι η προσπάθεια θα είναι έντιμη. Θα προσπαθήσουμε να είμαστε κατά το δυνατό όσο πιο συνετοί και σώφρονες σε αυτή την περίοδο της μεγάλης αβεβαιότητας, έτσι ώστε, όταν θα βγει η χώρα από αυτή τη μεγάλη κρίση, να βγει σε μια περίοδο ανάκαμψης και όχι σε μια περίοδο επανόδου στο παρελθόν…».
Στο τέλος αυτής της περιπέτειας, οι πληγές στην οικονομία θα είναι τεράστιες. Όχι μόνο στην Ελλάδα. Στα δικά μας, το δημόσιο χρέος προβλέπεται στο 207% του ΑΕΠ φέτος και η επιστροφή στα ελλείμματα θα μας συνοδεύει, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, έως το 2024. Ευτυχώς, δημοσιονομικοί στόχοι κανόνες, δεν υπάρχουν ούτε φέτος στην ευρωζώνη.
Κάποια στιγμή όμως θα έρθει η ώρα του λογαριασμού. Ευτυχώς (υπό μια έννοια), τότε, το πρόβλημα θα είναι παγκόσμιο.