Αύξηση της τάξεως των 13,5 δισ. ευρώ παρουσιάζουν οι εγχώριες τραπεζικές καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς από τα τέλη Φεβρουαρίου έως και τον Οκτώβριο ανέβηκαν από τα 142,2 στα 155,7 δισ. ευρώ! (βλέπε στοιχεία δεύτερου πίνακα, με πηγή την Τράπεζα της Ελλάδος).
Στην προαναφερθείσα αύξηση συνέβαλαν τόσο οι καταθέσεις των επιχειρήσεων όσο και αυτές των νοικοκυριών, οι οποίες από τα 116,3 δισ. του Φεβρουαρίου διαμορφώθηκαν στα 121,8 δισ. ευρώ στο τέλος του φετινού Οκτωβρίου (+5,5 δισ. ευρώ μέσα στους τελευταίους οκτώ μήνες, βλέπε στοιχεία πρώτου πίνακα).
Η τόσο έντονη μεταβολή των καταθέσεων δεν φαίνεται να συνοδεύεται -σύμφωνα με το ρεπορτάζ- από σημαντικές επιστροφές χρημάτων από το εξωτερικό ή από τα «στρώματα», αλλά περισσότερο συνδέεται με παράγοντες όπως:
- Η σαφώς περιορισμένη κατανάλωση των νοικοκυριών και η επιβράδυνση των επενδύσεων από την πλευρά των επιχειρήσεων λόγω της πανδημίας.
- Η παροχή ρευστότητας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις μέσα από κυβερνητικά μέτρα στήριξης, σε συνδυασμό με τη χρονική μετατόπιση υποχρεώσεων προς δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες.
- Η αύξηση της πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις, μέρος των οποίων μετατράπηκε σε επιπλέον καταθέσεις.
Μια δεύτερη αξιοσημείωτη παρατήρηση σε ό,τι αφορά τη διάρθρωση των τραπεζικών καταθέσεων των νοικοκυριών είναι η σταδιακή απομάκρυνση των αποταμιευτών από τους προθεσμιακούς λογαριασμούς. Έτσι, κατά το πρώτο δεκάμηνο του 2020, το σύνολο των τραπεζικών καταθέσεων των νοικοκυριών αυξήθηκε από τα 116,7 στα 121,8 δισ. ευρώ (+5,1 δισ. ευρώ), οι προθεσμιακές υποχώρησαν από τα 43,5 στα 38,7 δισ. ευρώ (-4,8 δισ. ευρώ), με αποτέλεσμα η συμμετοχή τους στο σύνολο να υποχωρήσει πλέον στο 31,8%.
Βασική αιτία της συγκεκριμένης εξέλιξης αποτελεί η ολοένα και μεγαλύτερη πτώση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις (δύσκολα πλέον υπερβαίνουν το 0,10% έως 0,15%), με αποτέλεσμα ολοένα και περισσότεροι αποταμιευτές να επιλέγουν τις μηδενικές αποδόσεις των άλλων καταθετικών λογαριασμών, έχοντας παράλληλα τη δυνατότητα να αναλάβουν τα χρήματά τους οποτεδήποτε.
Η στροφή αυτή μειώνει και το κόστος των τραπεζών, καθώς πλέον για το 68,2% των καταθέσεων των νοικοκυριών καταβάλλουν σχεδόν μηδενικό επιτόκιο.