Νέα δεδομένα δημιούργησε στην κτηματαγορά η πανδημία, σύμφωνα με έρευνα της Cerved Property Services που καταγράφει τις τάσεις.
Τα γραφεία
Όπως εκτιμά η εταιρεία εάν το ποσοστό της τηλεργασίας παραμείνει υψηλό θα τεθούν νέοι κανόνες στην αγορά και στον τρόπο λειτουργίας των γραφείων. Όμως στην κατηγορία των γραφειακών χώρων υψηλών προδιαγραφών θα υπάρχει σταθεροποίηση των τιμών των αποδόσεων και των μισθωμάτων, λόγω της έλλειψης σύγχρονων γραφειακών χώρων.
Το 2020 καταγράφηκαν νέες μακροχρόνιες μισθώσεις 70.000-80.000 τ.μ. Στα νέα πράσινα πρότυπα λειτουργίας των κτιρίων παρατηρείται μειωμένη προσφορά χώρων με αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση των μισθωμάτων. Οσον αφορά την εκτίμηση για το 2021 η προσθήκη νέων βιοκλιματικών γραφειακών χώρων θα προσεγγίσει τα 90000 τ.μ.
Κατά το 2020 η ζήτηση για παλαιότερης τεχνολογίας κτίρια γραφείων ήταν ιδιαίτερα χαμηλή με αποτέλεσμα οι ελεύθεροι προς ενοικίαση γραφειακοί χώροι, στην ευρύτερη Περιφέρεια της Αττικής, να φθάσουν στο 8,6% επί του συνόλου των διαθέσιμων χώρων για επαγγελματική χρήση. Εν τούτοις σε ζώνες με σημαντική συγκέντρωση ποιοτικών χώρων γραφείων όπως ο άξονας γύρω από την Λεωφόρο Κηφισίας έως την ευρύτερη περιοχή των Βορείων Προαστίων η διαθεσιμότητα γραφειακών χώρων προς ενοικίαση περιορίσθηκε στο 6,76%. Αντίθετα σε κτίρια με πιο σύγχρονα πρότυπα κατασκευής τους οι ελεύθεροι, προς ενοικίαση, χώροι δεν ξεπέρασαν το 5%.
Οι αποδόσεις γραφείων σύγχρονων προδιαγραφών στο κέντρο της Αθήνας και στους βασικούς άξονες συγκέντρωσης γραφείων έχουν σταθεροποιητικές τάσεις και κινήθηκαν κατά κανόνα στο 7%, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις καταγράφηκαν χαμηλότερες αποδόσεις.
Τα καταστήματα λιανικής
Με την εξέλιξη του COVID19 αλλάζουν σταδιακά και κάποια από τα καταναλωτικά πρότυπα. Ετσι σε πρόσφατη έρευνα της Mastercard τρείς από τους τέσσερις ερωτηθέντες καταναλωτές απάντησαν ότι για τις αγορές τους προτιμούν τα συνοικιακά καταστήματα σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Στα νέα δεδομένα της αγοράς λόγω COVID19 αρκετές εταιρείες με καταστήματα σε προβεβλημένα σημεία λιανικής διαπραγματεύονται την προσαρμογή των μισθωμάτων που πληρώνουν σε χαμηλότερα επίπεδα. Το νέο μάλιστα μοντέλο που τείνει να επικρατήσει είναι οι μισθώτριες εταιρείες να διαπραγματεύονται τα μισθώματα ως ποσοστό του κύκλου εργασιών τους.
Οι σταδιακές on line αγορές έχουν διαμορφώσει μία έντονα ανοδική τάση η οποία έχει οδηγήσει σε διπλασιασμό των πωλήσεων μέσω ηλεκτρονικών δικτύων σε σχέση πριν από την εφαρμογή των lockdowns.
Με τα τρέχοντα δεδομένα περί το 20% των πωλήσεών τους εν γένει εμπορικών επιχειρήσεων πραγματοποιούνται μέσω Διαδικτύου και το 80% μέσω της φυσικής παρουσίας των πελατών στα καταστήματά τους. Παρόλα αυτά μόλις το 20% επί του συνόλου των εμπορικών επιχειρήσεων έχουν αναπτύξει εφαρμογές ηλεκτρονικού εμπορίου.
Στις σημαντικές εξελίξεις στην αγορά καταγράφονται:
- Η αλυσίδα αθλητικών ειδών Intersport ενοικίασε σε χώρο 2600 τ.μ στην οδό Ερμού 46
- Το πολυκατάστημα ΙΚΕΑ ενοικίασε χώρο 1800 τ.μ στον Πειραιά Στο νέο Mall της Δυτικής Στο νέο Mall της Δυτικής Αττικής επι της Λεωφόρου Κηφισσού ,μεταξύ άλλων, το κατάστημα Leroy Merlin μίσθωσε χώρο 10000 τ.μ και η Mac Donalds 5000 τ.μ αντίστοιχα.
- Η δανική αλυσίδα πώλησης οικιακών ειδών JYSK άνοιξε γραφεία επί της Λεωφόρου Μεσογείων στο Χαλάνδρι και επί της οδού Χαροκόπου στην Καλλιθέα.
- H αλυσίδα αθλητικών ειδών Zackret ενοικίασε χώρο 626 τ.μ στην οδό Τσιμισκή στην Θεσσαλονίκη.,
- Η εταιρεία επενδύσεων σε ακίνητα Briq Properties αγόρασε ένα τριόρωφο ακίνητο 782 τ.μ στο Ρέθυμνο με υπάρχοντα μισθωτή ένα εμπορικό κατάστημα. Η συναλλαγή έφθασε το 1,127 εκ ευρώ ήτοι 1141 ευρώ/τ.μ.
- Η εταιρεία “Prodea” προχώρησε σε αγορά ακινήτου 496 τ.μ επι της πλατείας Φιλικής Εταιρείας στο Κολωνάκι. Η συναλλαγή έφθασε τα 2,3 εκ ευρώ ήτοι 4632 ευρώ/τ.μ
Βιομηχανικοί χώροι-Logistics
Η πανδημία επέφερε σημαντική στροφή των καταναλωτικών συνηθειών προς τις αγορές μέσω διαδικτύου. Επιπρόσθετα η σταδιακή ενίσχυση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας στην Αν. Μεσόγειο προκάλεσε ισχυρή ζήτηση από μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους για την μεταφορά, αποθήκευση και διανομή των προϊόντων τους στην χώρα μας.
Κατά το 2019 οι μισθωμένοι χώροι logistics έφθασαν τα 245.000 τ.μ έναντι 241.000 τ.μ κατά το 2018.Το Θριάσειο συγκεντρώνει το 68% της ζήτησης για μισθωμένους χώρους logistics με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι κατά το 2020 προτέθηκαν νέοι χώροι 100.000 τ.μ ενώ στο 2021 αναμένεται να εγκατασταθούν άλλα 100.000 τμ χώρων αποθήκευσης. Οσον αφορά το επενδυτικό ενδιαφέρον για τους χώρους logistics αυτό δεν προέρχεται μόνον από τους θεσμικούς επενδυτές της ευρύτερης αγοράς ακινήτων αλλά και τις μεγάλες εγχώριες και πολυεθνικές εταιρείες.
Η σημαντική ενίσχυση της διεθνούς ζήτησης σε χώρους logistics και κατά την περίοδο της πανδημίας προέρχεται και από τα δεδομένα της μεγάλης μεγέθυνσης των on line αγορών. Ετσι στην Ευρώπη το ποσοστό αυτό έφθασε στο 16% έναντι 14,5 % στις ΗΠΑ και 27% στην Κίνα.
Αγοροπωλησίες και επενδύσεις σε χώρους logistics:
- H εταιρεία επενδύσεων σε ακίνητα“Briq Properties” αγόρασε γειτονικά οικόπεδα 58000 τ.μ περίπου. Η αξία της συναλλαγής έφθασε τα 3,45 εκατ. ευρώ ενώ το κόστος της επένδυσης θα πλησιάσει τα 10 εκ ευρώ σε μία ανάπτυξη που θα ξεπεράσει τα 20000 τ.μ. σε αποθηκευτικούς χώρους.
- Η “Briq Properties” και πάλι αγόρασε το 80 % των μετοχών της εταιρείας “ Sarmed Warehouses Α.Ε”.Οι αποθηκευτικοί χώροι βρίσκονται σε οικόπεδο 131 στρεμμάτων περίπου ενώ ο δομημένος χώρος ανέρχεται σε 58641 τ.μ. Ο χώρος αυτός μισθώθηκε για 10 χρόνια στην εταιρεία “Saremd Logistics.Tο συνολικό τίμημα έφθασε τα 23,6 εκ ευρώ.
- Η εταιρεία επενδύσεων σε ακίνητα “Prodea” ένα ακίνητο logistics στο Μαρκόπουλο Αττικής.Ο στεγασμένος αποθηκευτικός χώρος έφθασε τα 20400 τ.μ ενώ το τίμημα της αγοράς ήταν 9,9 εκ ευρώ δηλαδή τα 458 ευρώ/τ.μ.
- Η εταιρεία “Sarmed” που δραστηριοποιείται κυρίως στην παροχή υπηρεσιών logistics προς τρίτους(3PL) υλοποιεί μία σημαντική επένδυση, αξίας 20 εκατ. ευρώ. Οταν αυτή θα ολοκληρωθεί η εταιρεία θα διπλασιάσει τα μεγέθη αποθήκευσης απο 100.000 τ.μ σε 200.000 τ.μ. Επιπλέον η “Sarmed” μέσα στο 2021 θα ολοκληρώσει νέα επένδυση που θα προσθέσει αποθηκευτικούς χώρους 20.000 τ.μ για την αγορά της Βορείου Ελλάδος. Οι εγκαταστάσεις αυτές βρίσκονται στην Σίνδο.
- Η Ολλανδική εταιρεία διαχείρισης και διαμεσολάβισης ακινήτων Ten Brinke αγόρασε έναν αποθηκευτικό χώρο 22500 τ.μ μαζί με κτίρια γραφείων 150 τ.μ