Οι εξελίξεις στο μέτωπο της χρηματοδότησης μεταβάλλουν πλέον τη στρατηγική πολλών εισηγμένων εταιρειών, αλλάζοντας έτσι το δόγμα της προηγούμενης δεκαετίας που αποσκοπούσε στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και ταχύτερη απομόχλευση των ισολογισμών.
Την όλη κατάσταση περιγράφει παραστατικά οικονομικός διευθυντής εισηγμένης εταιρείας: «Την προηγούμενη δεκαετία, η όσο το δυνατόν μικρότερη έκθεση σε τραπεζικό δανεισμό αποτελούσε προτεραιότητα για την πλειονότητα των επιχειρήσεων. Το ακριβό κόστος του χρήματος σε συνδυασμό με τις κλειστές πόρτες των τραπεζών σε θέματα δανειοδοτήσεων είχαν καταστήσει ιδιαίτερα επιφυλακτικές τις εταιρείες, οι οποίες έδιναν προτεραιότητα στον περιορισμό των επενδυτικών τους προγραμμάτων, στο ψαλίδισμα των εξόδων τους και στις γρηγορότερες εισπράξεις από τους πελάτες τους, προκειμένου να διασφαλίσουν καλύτερη ρευστότητα. Η πορεία των ταμειακών ροών ήταν εξίσου σημαντική ή πολλές φορές και σημαντικότερη σε σχέση με την εξέλιξη των πωλήσεων και των λογιστικών κερδών.
Τώρα όμως τα πράγματα έχουν αλλάζει σε μεγάλο βαθμό. Το κόστος δανεισμού -αν και παραμένει υψηλότερο σε σχέση με την Ευρώπη- έχει μειωθεί κατά 50% σε σύγκριση με αυτό της προηγούμενης πενταετίας, ενώ οι τράπεζες αναζητούν υγιείς χρηματοοικονομικά εταιρείες προκειμένου να τις δανείσουν.
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, πολλές εταιρείες προτιμούν να δανειστούν για να επενδύσουν, προκειμένου να αυξήσουν τα λειτουργικά τους κέρδη (EBITDA), παρά να μειώσουν τον δανεισμό τους. Δηλαδή, επιχειρούν να μειώσουν (βελτιώσουν) τον δείκτη ρευστότητας «καθαρό χρέος προς EBITDA», όχι συρρικνώνοντας τον αριθμητή αλλά αυξάνοντας τον παρονομαστή του κλάσματος».
Χαρακτηριστική επίσης είναι η τοποθέτηση του διευθύνοντος συμβούλου της Profile Ευάγγελου Αγγελίδη, ο οποίος απαντώντας στο ερώτημα αν η εταιρεία του προγραμματίζει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, σημείωσε ότι με βάση τα τρέχοντα δεδομένα (βλέπε ύψος επιτοκίων, επίπεδα τιμών της μετοχής στο χρηματιστήριο) είναι προτιμότερο για τους μετόχους ένα τμήμα των επενδύσεων και των εξαγορών να γίνει με δανεισμό, καθώς το κόστος είναι χαμηλότερο σε σχέση με το παρελθόν.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα οι επταετείς ομολογιακές εκδόσεις μεγάλων εταιρειών (π.χ. ΟΠΑΠ, Mοtor Oil) έχουν αποδόσεις (yields) χαμηλότερες του 2%, ενώ σε γενικές γραμμές με μέσο επιτόκιο 2,5%-3,8% δανείζονται τόσο οι υγιείς επιχειρήσεις όσο και -κάτω από προϋποθέσεις- πολλές υπερχρεωμένες που αναχρηματοδοτούνται.
Η ουσία είναι πως η πλειονότητα των εισηγμένων εταιρειών θα επιβαρυνθεί το 2021 με χαμηλότερο μέσο επιτόκιο δανεισμού σε σχέση με πέρυσι, το οποίο ήταν μικρότερο σε σύγκριση με εκείνο του 2019 κ.ο.κ.
Τέσσερεις είναι οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους έχουν μειωθεί δραστικά τα επιτόκια κατά τα τελευταία χρόνια:
- Πρώτον, η μείωση του Euribor και η διατήρησή του πλέον σε αρνητικά επίπεδα. Άρα, οι επιχειρήσεις που επιβαρύνονται με επιτόκιο «Euribor συν περιθώριο», στην πράξη πληρώνουν μόνο το «περιθώριο» (spread).
- Δεύτερον, η υπερβάλλουσα ρευστότητα των τραπεζών, σε μια περίοδο που οι καταθέσεις των διαθεσίμων τους στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιβαρύνεται με αρνητικό επιτόκιο. Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, υπάρχει διάθεση μείωσης των spreads σε όσες χορηγήσεις κατευθύνονται προς εταιρείες υψηλής πιστοληπτικής ικανότητας.
- Τρίτον, οι αναχρηματοδοτήσεις εταιρειών έναντι πολύ χαμηλότερου επιτοκίου, είτε μετά δικαστικές αποφάσεις (προσφυγή στο νόμο περί προστασίας έναντι πιστωτών), είτε όχι (επιμηκύνσεις λήξεων, που συνήθως συνοδεύονται από κεφαλαιακές συνεισφορές μετόχων, ή από πρόσθετες εγγυήσεις) και
- τέταρτον, οι δανειοδοτήσεις που προέκυψαν μέσα από τα προγράμματα στήριξης των εταιρειών έναντι της πανδημίας, όπως χαμηλότοκα δάνεια που λαμβάνονται με την εγγύηση του δημοσίου, ή προγράμματα «επιστρεπτέων» προκαταβολών, μέρος μάλιστα των οποίων «χαρίζεται».