To Κίνημα Αλλαγής με ενημερωτικό κείμενο δέκα σημείων του αρμόδιου κοινοβουλετικού εκπροσώπου Μιχάλη Κατρίνη επικρίνει έντονα την κυβέρνηση για τις σημαντικές συνέπειες που θα επιφέρει η ισχύς του νέου πτωχευτικού κώδικα στους οικονομικά ασθενέστερους με σημαντικότερη τον κίνδυνο να μέινει απροστάτευτη η πρώτη κατοικία.
Τα δέκα σημεία έχουν ως εξής:
1. Τι σημαίνει η εφαρμογή του πτωχευτικού κώδικα από την 1η Ιουνίου για τους αδύναμους δανειολήπτες;
Παύει η οποιαδήποτε προστασία της 1ης κατοικίας, ακόμα και για τους πληττόμενους από την πανδημία, ενώ ξεκινούν τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης (κατασχέσεις) που θα οδηγήσουν, εντός ολίγων μηνών, σε μαζικούς πλειστηριασμούς. Ήδη, έχουν ξεκινήσει κατασχέσεις λογαριασμών για χρέη στην εφορία, ενώ έχουν εκδοθεί διαταγές πληρωμής.
2. Μήπως είναι κινδυνολογία η κουβέντα περί πλειστηριασμών;
Καθόλου, αφού είχαν παγώσει ως σήμερα λόγω των κλειστών δικαστηρίων, ενώ ο ίδιος ο επικεφαλής μιας από τις εταιρίες διαχείρισης μίλησε ευθέως για 250.000 πλειστηριασμούς ακινήτων την επόμενη πενταετία στη χώρα.
Επιπλέον, αναφέρθηκε και στη διασύνδεση των servicers με εταιρίες real estate για την «καλύτερη διαχείριση των ακινήτων» που θα εκπλειστηριαστούν. Παραμένει, λοιπόν, ερωτηματικό μετά από αυτές τις διακηρυκτικού χαρακτήρα δηλώσεις, αν κύριος στόχος των εταιριών παραμένει η φιλική διευθέτηση με τον οφειλέτη ή ο πλειστηριασμός και η μεταπώληση του ακινήτου.
3.Η κυβέρνηση, όμως, προστατεύει τους αδύναμους δανειολήπτες, αφού μπορούν να μείνουν στο σπίτι τους, ως ενοικιαστές, με επιδότηση της μηνιαίας δόσης ενοικίου από το κράτος.
Ο φορέας επαναπόκτησης ακινήτων, ο οποίος προβλεπόταν στον πτωχευτικό του Οκτωβρίου του 2020 και ο οποίος θα έδινε τη δυνατότητα σε μια μικρή περίμετρο αδύναμων δανειοληπτών να μείνουν στην κύρια κατοικία τους, δεν έχει συσταθεί ως τώρα, ούτε κάτι τέτοιο φαίνεται ορατό πριν το 1ο εξάμηνο του 2022. Μέχρι σήμερα, καμία επιδότηση δόσης αδύναμων δανειοληπτών δεν έχει ψηφιστεί στη Βουλή, παρά τις δημόσιες τοποθετήσεις.
4.Ναι, αλλά η κυβέρνηση βοήθησε τα φυσικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις να σώσουν την κύρια κατοικία τους, επιδοτώντας τη δόση των δανείων τους με τα προγράμματα «ΓΕΦΥΡΑ 1» και «ΓΕΦΥΡΑ 2».
Τα προγράμματα αυτά δεν βρήκαν ανταπόκριση, γιατί σχεδιάστηκαν στα μέτρα των τραπεζών. Κύριος στόχος τους ήταν η αποτροπή νέων «κόκκινων» δανείων (προς όφελος των ισολογισμών των τραπεζών) και όχι η πραγματική ανακούφιση των αδύναμων δανειοληπτών που είχαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια λόγω της κρίσης.
Η «ΓΕΦΥΡΑ 1» θα κλείσει με λιγότερα 180 εκατ. ευρώ επιδοτήσεις αντί των 512 εκατ. ευρώ που αρχικά είχαν εκτιμηθεί, ενώ από τους 75.000 δικαιούχους, πάνω από το 90% ήταν ενήμεροι δανειολήπτες, δεν κινδύνευε δηλαδή η κύρια κατοικία τους. Οι προϋποθέσεις που τέθηκαν για την 9μηνη επιδότηση δόσης δανείου ήταν απαγορευτικές για τους «κόκκινους» δανειολήπτες, αφού οι τράπεζες ζητούσαν πληρωμή εφάπαξ ποσού για να γίνει ρύθμιση και να επιδοτηθεί η δόση για 9 μήνες.
Η «ΓΕΦΥΡΑ 2» παρά τις αρχικές εκτιμήσεις για 120.000-150.000 επιχειρήσεις που θα συμμετείχαν, τελικά δέχτηκε- ως σήμερα- λιγότερες από 35.000 αιτήσεις, παρά την παράταση 20 ημερών, λόγω των πολύ αυστηρών προϋποθέσεων υπαγωγής. Χαρακτηριστικό της αμηχανίας του υπουργείου Οικονομικών είναι ότι σταμάτησαν να δημοσιεύονται τα στοιχεία της σχετικής πλατφόρμας στις 16 Μαΐου.
5.Αφού τράπεζες και funds λένε ότι κάνουν χιλιάδες ρυθμίσεις δανείων, πως κινδυνεύουν τα φυσικά πρόσωπα και τα νοικοκυριά;
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, οι περισσότερες από τις βραχυχρόνιες ρυθμίσεις «ξανακοκκινίζουν» εντός τριμήνου, με το σχετικό ποσοστό να προσδιορίζεται στο 65% στην αντίστοιχη έκθεση του Ιουνίου του 2020. Άρα, ρυθμίσεις γίνονται, αλλά δεν τηρούνται λόγω αδυναμίας των δανειοληπτών
6.Ο εξωδικαστικός μηχανισμός, όμως, που ξεκινάει από την 1η Ιουνίου θα δώσει τη δυνατότητα για ρύθμιση οφειλών και κούρεμα του συνολικού χρέους (προσαυξήσεις και πρόστιμα), γλιτώνοντας την πτώχευση και τον πλειστηριασμό.
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών, ο οποίος τίθεται σε εφαρμογή από την 1η Ιουνίου, έχει την ίδια φιλοσοφία με αυτόν που λειτούργησε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και απέδωσε 2.500 ρυθμίσεις σε 3,5 χρόνια λειτουργίας!!!
Βασίζεται σε μια πλατφόρμα που προτείνει ρυθμίσεις, βάσει αλγορίθμου, χωρίς να υπάρχει δυνατότητα εξατομικευμένης πρότασης βάσει των ειδικών και ιδιαίτερων συνθηκών που διαμορφώθηκαν, μετά τη δεκαετή κρίση και την κρίση της πανδημίας. Η πλατφόρμα προτείνει, ο οφειλέτης αντιπροτείνει χωρίς να είναι δεσμευτική η επανεξέταση της πρότασης.
Οι 240 δόσεις δεν είναι υποχρεωτικές αλλά δυνητικές, ενώ η συνολική διαχείριση περνά μέσα από τον έλεγχο του βασικού πιστωτή, που συνήθως είναι οι τράπεζες και οι servicers. Ακόμα και για τα δάνεια που έχουν την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου, δεν είναι ξεκάθαρο αν θα μπορέσουν να ενταχθούν στις διατάξεις του εξωδικαστικού.
7.Τα «κόκκινα» δάνεια, όμως, μειώνονται, άρα το πρόβλημα περιορίζεται.
Αυτός είναι ένας μύθος που καλλιεργείται από την κυβέρνηση στην προσπάθεια να εμφανιστεί ως «success story»' η ακολουθούμενη οικονομική πολιτική. Το ιδιωτικό χρέος έχει ξεπεράσει τα 245 δισ. ευρώ, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο και τα ταμεία αυξάνονται κάθε τρίμηνο (παρά το πάγωμα των χρεών της πανδημίας ως το τέλος του 2021), ενώ και τα ΜΕΔ αυξήθηκαν, παρά τον πανηγυρισμό των τραπεζών γιατί δεν έφτασαν τα 10 δισ., όπως εκτιμούσε η ΤτΕ!
8.Τι προτείνει το Κίνημα Αλλαγής;
Το Κίνημα Αλλαγής, διαβλέποντας ότι η διαχείριση του ιδιωτικού χρέους θα αποτελέσει το κυρίαρχο ζήτημα της χώρας και από το οποίο θα εξαρτηθεί η επιβίωση χιλιάδων επιχειρήσεων και θέσεων εργασίας πρότεινε από τον Νοέμβριο του 2019 μια σειρά μέτρων:
- Επαναφορά του Ν.3869/10 με νέα, επικαιροποιημένα κριτήρια για τους πραγματικά αδύναμους δανειολήπτες.
- Δυνατότητα αγοράς του δανείου από τον οφειλέτη, πριν πωληθεί στο fund, μάλιστα με τίμημα υψηλότερο από αυτό που τελικά θα το αγοράσει η εταιρία διαχείρισης απαιτήσεων.
- Πλαφόν στο περιθώριο κέρδους από την αγορά ενός δανείου για ένα fund, το οποίο δε θα υπερβαίνει το τριπλάσιο της αξίας κτήσης, όταν αφορά σε κύρια κατοικία.
- Ρύθμιση οφειλών σε εφορία και ταμεία σε 120 δόσεις με κούρεμα 30% του χρέους, εφ' όσον τηρείται η ρύθμιση. Οι οφειλές που ρυθμίζονται δεν περιορίζονται στα χρέη της πανδημίας (3-4 δισ.) αλλά στο συνολικό χρέος (148 δισ.). Η κυβέρνηση εφάρμοσε ήδη το κούρεμα στην επιστρεπτέα προκαταβολή (50%) και το προβλέπει (θεωρητικά τουλάχιστον) στον πτωχευτικό. Άρα, μπορεί να γίνει.
- Εξάντληση των 240 δόσεων στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ώστε να απλωθούν οι οφειλές σε πολλές και μικρές δόσεις.
- Αναστολή πλειστηριασμών για τους αδύναμους δανειολήπτες μέχρι το τέλος του 2021.
9. Ναι, αλλά με τον πτωχευτικό κώδικα δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία στους επαγγελματίες και τους πολίτες που χρωστούν, αφού θα ρευστοποιήσουν το σύνολο της περιουσίας τους και θα ξεκινήσουν από την αρχή.
Αυτή είναι μία εντελώς θεωρητική και πρακτικά ανεφάρμοστη προσέγγιση. Όλοι γνωρίζουν ότι η πρόσβαση στην τραπεζική χρηματοδότηση είναι πολύ δύσκολη για τις επιχειρήσεις, αφού και η απλή καθυστέρηση μίας δόσης οδηγεί σε «λευκό Τειρεσία». Πόσο μάλλον, όταν θα μιλάμε για έναν επιχειρηματία, που θα έχει πτωχεύσει και ο οποίος δε θα μπορέσει ΠΟΤΕ να δανειστεί από χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, αφού θα είναι και με τη βούλα του δικαστηρίου αφερέγγυος. Επίσης, αν ο δανειολήπτης έχει χαρακτηριστεί «στρατηγικό κακοπληρωτής» (γιατί δανείστηκε παραπάνω από όσο μπορούσε) μέρος των εισοδημάτων του θα θεωρείται κομμάτι της πτωχευτικής περιουσίας και θα παρακρατείται.
10. Που θα οδηγήσει ο πτωχευτικός κώδικας της κυβέρνησης Μητσοτάκη;
Στο κλείσιμο χιλιάδων μικρών και ατομικών επιχειρήσεων, οι οποίες φέρουν οικονομικά τραύματα από τη συνεχιζόμενη κρίση. Στον πλειστηριασμό χιλιάδων ακινήτων, τα οποία ήδη έχουν βρει αγοραστές (από το εξωτερικό). Στην αύξηση της ανεργίας και την μαύρης εργασίας, αφού χιλιάδες δανειολήπτες θα συνεχίζουν να χρωστούν και μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας τους.