Αναπροσαρμογές στον τελικό προϋπολογισμό των Τομεακών και Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027 φέρνει το τελικό κείμενο που κατατέθηκε την περασμένη Δευτέρα στην Κομισιόν σε σχέση με το αρχικό σχέδιο που είχε καταρτίσει το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κατόπιν διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους φορείς (υπουργεία και περιφέρειες).
Η οριζόντια μεταφορά του 3% των κονδυλίων του ΕΣΠΑ στο πρόγραμμα Border Management and Visa Instrument (BMVI), το οποίο στην Ελλάδα διαχειρίζεται το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, μείωσε τον προϋπολογισμό της νέας προγραμματικής περιόδου από τα 26,7 δισ. ευρώ στα σχεδόν 26,2 δισ. ευρώ, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των κονδυλίων, κυρίως για τα περισσότερα τομεακά προγράμματα.
Με βάση την προκαταρκτική κατανομή του τελικού σχεδίου, μακράν κερδισμένο το τομεακό πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός», ο προϋπολογισμός του οποίου αυξάνεται κατά 310 εκατ. ευρώ.
Αύξηση στον προϋπολογισμό τους «βλέπουν» το τομεακό πρόγραμμα «Τεχνική Βοήθεια», καθώς και το «Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης», το οποίο αφορά τις περιοχές απολιγνιτοποίησης.
Αντίθετα, μείωση προϋπολογισμού σε σχέση με το προηγούμενο σχέδιο έχουν τα τομεακά προγράμματα «Ανταγωνιστικότητα Ανθρώπινου Επιχειρηματικότητα Καινοτομία», «Ανάπτυξη Δυναμικού - Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», «Περιβάλλον Ενέργεια και Κλιματική Αλλαγή» και «Πολιτική Προστασία».
Από την προκαταρκτική κατανομή του τελικού σχεδίου, μεγαλύτερα ποσά σε σχέση με το προηγούμενο σχέδιο λαμβάνουν όλες οι περιφέρειες, με εξαίρεση την Περιφέρεια Αττικής και Νοτίου Αιγαίου.
Ωστόσο, η αύξηση για τις 11 περιφέρειες και η μείωση για τις δύο που προαναφέρθηκαν είναι «πλασματική» καθώς το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων έχει ζητήσει από την Κομισιόν να μεταφερθεί το 5% των κονδυλίων από τις 11 λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, στις δύο περιφέρειες σε μετάβαση, δηλαδή την Αττική και το Νότιο Αιγαίο.
Το αίτημα αυτό είναι δεδομένο ότι θα γίνει δεκτό, καθώς οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί επιτρέπουν τη μεταφορά πόρων από μία κατηγορία περιφερειών σε άλλη, σε μέγιστο ποσοστό 13%.
Η μεταφορά επιπλέον πόρων στις δύο περιφέρειες αιτιολογείται λόγω των απωλειών εισοδήματος που υπέστησαν την περίοδο της κρίσης.
Όπως αναφέρεται στο τελικό σχέδιο που κατατέθηκε στην Κομισιόν, «η κατά κεφαλήν ενίσχυση των Περιφερειών της Αττικής και του Νοτίου Αιγαίου ως αποτέλεσμα της μεθοδολογίας κατανομής πόρων που εφαρμόζεται από την Επιτροπή, υπολογίζεται για τη νέα Π.Π. στα 438 ευρώ, όταν ήδη ανερχόταν στα 595 ευρώ σε τρέχουσες τιμές κατά την περίοδο 2014-2020. Εκτιμάται συνεπώς ως απολύτως αναγκαία και αιτιολογημένη η χρήση της σχετικής δυνατότητας που προβλέπει ο Κανονισμός για τη μεταφορά πόρων από κατηγορία περιφερειών σε άλλη. Η μεταφορά θα ανέλθει σε ποσοστό 5% της αρχικής κατανομής, από τις Λιγότερο Ανεπτυγμένες Περιφέρειες στις Περιφέρειες Μετάβασης, προκειμένου να καλυφθούν σε κάποιο βαθμό οι ζωτικής σημασίας ανάγκες και να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες των δύο Περιφερειών, αυξάνοντας την κατά κεφαλήν ενίσχυση σε αυτές στα 625 ευρώ σε τρέχουσες τιμές».
Οπότε, στο επόμενο διάστημα, αναμένεται να μεταφερθούν από τις 11 λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες πλέον των 300 εκατ. ευρώ στις δύο περιφέρειες σε μετάβαση.
Το σύνολο των πόρων του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 που αναμένεται να εγκριθεί από την Κομισιόν μέχρι τα τέλη Ιουλίου ανέρχονται στα 26.189.007.974 ευρώ, εκ των οποίων τα 20.904.033.167 ευρώ προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα 5.284.974.807 είναι εθνικοί πόροι (εθνική συμμετοχή).
Με βασικό το σχέδιο που κατατέθηκε στην ΕΕ, η τελική προκαταρκτική κατανομή ανά Τομεακό και Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, είναι η εξής:
Τομεακά Προγράμματα
- Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία»: 3.885.085.540 από 4.117.370.989 ευρώ του προγηγούμενου σχεδίου.
- «Ψηφιακός Μετασχηματισμός»: 943.004.304 από 637.898.862 ευρώ.
- «Περιβάλλον-Ενέργεια-Κλιματική Αλλαγή»: 3.606.846.143 από 3.769.210.516 ευρώ.
- «Υποδομές Μεταφορών»: 2.224.091.286 από 2.313.798.223 ευρώ.
- «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»: 4.161.594.403 από 4.410.656.859 ευρώ.
- Πολιτική Προστασία»: 713.757.936 από 756.956.959 ευρώ.
- «Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση»: 1.629.187.543 από 1.617.716.955 ευρώ. Το εν λόγω πρόγραμμα αφορά τις περιοχές που βρίσκονται σε διαδικασία απεξάρτησης από τον λιγνίτη (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη) καθώς και τις ενεργειακές ανάγκες των νησιών.
- «Αλιεία και Θάλασσα»: 454.682.533 από 468.744.879 ευρώ.
- «Τεχνική Βοήθεια»: 504.394.130 από 433.944.275 ευρώ.
Τα Περιφερειακά Προγράμματα
Στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα η κατανομή έχει ως εξής:
- «Ανατολική Μακεδονία και Θράκη»: 639.098.844 από 604.933.191 ευρώ
- «Κεντρική Μακεδονία»: 1.440.102.730 από 1.363.116.124 ευρώ
- «Δυτική Μακεδονία»: 394.110.954 από 373.042.135 ευρώ
- «Θεσσαλία»: 553.885.664 από 524.275.431 ευρώ
- «Ήπειρος»: 426.065.898 από 403.288.795 ευρώ
- «Βόρειο Αιγαίο»: 394.019.395 από 373.042.135 ευρώ
- «Νότιο Αιγαίο»: 285.352.150 από 357.360.855 ευρώ
- «Κρήτη»: 564.537.351 από 534.357.651 ευρώ
- «Ιόνια Νησιά»: 287.594.508 από 272.219.935 ευρώ
- «Στερεά Ελλάδα»: 426.065.898 από 403.288.795 ευρώ
- «Δυτική Ελλάδα»: 628.447.198 από 594.850.970 ευρώ
- «Αττική»:1.616.995.496 από 2.025.044.839 ευρώ
- «Πελοπόννησος»: 410.088.427 από 388.165.465 ευρώ.