Τέσσερις δράσεις περιλαμβάνει το σχέδιο ανάσχεσης του φαινομένου ύπαρξης κενών θέσεων εργασίας στον τουρισμό - επισιτισμό, όπως αποφασίστηκε χθες, στη σύσκεψη που πραγματοποίησαν οι υπουργοί Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης και Τουρισμού Βασίλης Κικίλιας με τους εκπροσώπους του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων.
Στη σύσκεψη, που στόχο είχε την κάλυψη των αναγκών των επιχειρήσεων, την επιστροφή των ανέργων της ΔΥΠΑ στην αγορά εργασίας αλλά και τη διασφάλιση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος και κατ’ επέκταση της εικόνας της χώρας στη διεθνή αγορά αποφασίστηκαν τα εξής:
1. Οι τουριστικές επιχειρήσεις θα υποβάλουν μέχρι τις 31 Μαΐου τις κενές θέσεις και σχετικές ειδικότητες στην πλατφόρμα της ΔΥΠΑ. Κατόπιν οι εργασιακοί σύμβουλοι της Υπηρεσίας θα υποδείξουν στις επιχειρήσεις, έως τις 15 Ιουνίου, τους ανέργους που πληρούν τις σχετικές προϋποθέσεις για την κάλυψη των θέσεων. Ήδη ο ΣΕΤΕ απέστειλε στα μέλη του οδηγίες για την υποβολή θέσεων στην πλατφόρμα της ΔΥΠΑ. Στόχος είναι να διασυνδεθούν άμεσα όσοι αναζητούν εργασία στον τουριστικό τομέα με τις αντίστοιχες επιχειρήσεις που αναζητούν προσωπικό.
2. Η Μονάδα Εξυπηρέτησης Μεσαίων και Μεγάλων Επιχειρήσεων (ΜΕΜΜΕ) της ΔΥΠΑ θα παρέχει απευθείας υπηρεσίες εύρεσης και προεπιλογής προσωπικού σε επιχειρήσεις με 50 και άνω υπαλλήλους, μέσω του πανελλαδικού δικτύου των 117 Κέντρων Προώθησης Απασχόλησης (ΚΠΑ2) και θα υπάρξει στοχευμένη συνεργασία των κατά τόπους υπηρεσιών της ΔΥΠΑ με τις τοπικές τουριστικές ενώσεις και επιχειρήσεις. Παράλληλα, θα προγραμματιστούν κλαδικές ημέρες καριέρας και άλλες συναφείς εκδηλώσεις σύζευξης για τον τουρισμό.
3. Το ΣΕΠΕ ξεκινά άμεσα στοχευμένους ελέγχους στους τουριστικούς προορισμούς, όχι μόνο σε ξενοδοχεία αλλά και στην εστίαση και συνολικά τους κλάδους που εντάσσονται στις τουριστικές υπηρεσίες, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση της νομοθεσίας σε ό,τι αφορά την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, την αδήλωτη και υποδηλωμένη εργασία, τις αμοιβές και το χρόνο εργασίας.
4. Ειδικότερα στο θέμα των αμοιβών, στη σύσκεψη τονίστηκε α) ότι η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας για τους εργαζόμενους στα ξενοδοχεία, η οποία ισχύει ως το τέλος του 2022, με απόφαση του υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη έχει κηρυχθεί υποχρεωτική για όλους τους εργοδότες και εργαζόμενους του κλάδου και β) ότι η κυβέρνηση ενθαρρύνει εργαζόμενους και εργοδότες να προχωρήσουν σε αντίστοιχες Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και να αυξηθούν οι αμοιβές των εργαζομένων, ώστε να καλυφθούν οι αυξημένες ανάγκες της παρούσας συγκυρίας χωρίς να παραγνωρίζεται, όμως, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.
Αντίστοιχες συσκέψεις θα επιδιωχθεί να πραγματοποιηθούν και με τους εκπροσώπους τόσο του κλάδου της εστίασης όσο και των εργαζόμενων στις επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα.
Γιατί δεν καλύπτονται οι θέσεις
Βάσει των στοιχείων που υπάρχουν, οι μεγαλύτερες ελλείψεις εστιάζονται κυρίως στην κουζίνα, στο service αλλά και στον ξενοδοχειακό τομέα, ενώ οι περιοχές που απασχολούν τους περισσότερους εργαζόμενους και εκ των πραγμάτων εντοπίζεται η έλλειψη προσωπικού είναι η Χαλκιδική, η Κρήτη, η Ρόδος, η Σαντορίνη και η Μύκονος.
Το πρόβλημα, που λόγω της έντονης εποχικότητας της απασχόλησης στους συγκεκριμένους κλάδους, υπήρχε και τα προηγούμενα χρόνια, εμφανίστηκε εντονότερο πέρυσι το καλοκαίρι, όταν και λειτούργησε σχεδόν το 60% των επιχειρήσεων και μάλιστα μετά από μια μακρά περίοδο που οι τουριστικές επιχειρήσεις είχαν βάλει λουκέτο εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού.
Φέτος το πρόβλημα εμφανίζεται ιδιαίτερα αυξημένο, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που το συνδυάζουν με το φαινόμενο της «μεγάλης παραίτησης». Είναι ενδεικτικό ότι ο αριθμός των απασχολούμενων στον κλάδο του τουρισμού, στην κορύφωση της τουριστικής κίνησης, τον Αύγουστο του 2021, ήταν 175.741 άτομα, όταν δύο χρόνια πριν, το 2019, έτος-ρεκόρ για τον τουρισμό, ήταν 186.575, ήτοι μείωση κατά 5,8%.
Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή Εργασιακών Σχέσεων, Υγείας Ασφάλειας και Ένταξης στην Εργασία του υπουργείου Εργασίας, Διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου Κωνσταντίνο Αγραπιδά, το γεγονός ότι παρά τη μεγάλη ζήτηση στον τουριστικό τομέα (ξενοδοχεία, εστίαση) υπολογίζεται πως 50.000 θέσεις εργασίας θα μείνουν κενές, επηρεάζει την ανάπτυξη του συγκεκριμένου κλάδου αλλά και της οικονομίας γενικότερα.
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φαινομένου αυτού επικεντρώνονται, σύμφωνα με τον κ. Αγραπιδά, κυρίως στα παρακάτω σημεία:
- αφορά κυρίως ειδικότητες χαμηλής εξειδίκευσης
- οι εργαζόμενοι αμείβονται με τα κατώτατα επίπεδα αμοιβών
- τα ωράρια εργασίας είναι εξοντωτικά, κυρίως στην κορύφωση της τουριστικής κίνησης, προκειμένου να παρασχεθούν οι συνεχώς αυξανόμενες ζητούμενες υπηρεσίες
- η εργασία υποδηλώνεται, υποαμείβεται ή σε πολλές περιπτώσεις είναι μαύρη - ανασφάλιστη εργασία
- λόγω της εποχικότητας και της παροχής εργασίας σε άλλο τόπο από αυτόν της διαμονής απαιτείται σε πολλές περιπτώσεις η εκμίσθωση νέου χώρου διαμονής, μειώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα του εργαζόμενου
- η περίοδος του lockdown και τα μέτρα στήριξης του εισοδήματος των εργαζομένων δημιούργησαν νέες προκλήσεις στην αγορά εργασίας και νέες ευκαιρίες απασχόλησης και αποτέλεσαν επίσης ευκαιρία να τεθούν νέα ποιοτικά κριτήρια ως προς την επιλογή και την αποδοχή της εργασίας
- ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα είναι η μη τήρηση σε πολλές περιπτώσεις των κανόνων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, σε εργασίες που διεξάγονται κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες (υψηλές θερμοκρασίες, κανόνες υγιεινής).
Αλλά και ο δικηγόρος-εργατολόγος Γιάννης Καρούζος επισημαίνει το πρόβλημα, σημειώνοντας ότι καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι δυσχερείς συνθήκες διαβίωσης κατά την εργασία, αλλά και την προτίμηση κάποιων εργαζόμενων να εισπράξουν το επίδομα ανεργίας παρά να αμείβονται με ορισμένα ημερομίσθια ανά μήνα.
Συγκεκριμένα και ειδικά για τον κλάδο του τουρισμού, η μεγάλη παραίτηση από την εργασία, οφείλεται σύμφωνα με τον κ. Καρούζο σε έναν ή σε όλους από τους παρακάτω λόγους: Σε δυσχερείς συνθήκες διαβίωσης κατά την εργασία, στη μη κάλυψη των εξόδων διαβίωσης από τον εργοδότη, στους χαμηλά καταβαλλόμενους μισθούς σε σχέση με το επίδομα ανεργίας, αλλά και στις γραφειοκρατικές διαδικασίες υποστήριξης των εργαζομένων αυτών στη διάρκεια της μη τουριστικής περιόδου.
Έτσι, εκτιμά ο γνωστός δικηγόρος, πολλοί εργαζόμενοι προτιμούν να εισπράττουν το επίδομα ανεργίας, που σήμερα ξεπερνά τα 400 ευρώ και να αμείβονται με ορισμένα ημερομίσθια ανά μήνα, ανασφάλιστης εργασίας, αγγίζοντας ένα σύνολο μισθού που πλησιάζει αυτόν του κατώτατου.
Οι εκπρόσωποι των εργαζόμενων πάντως, ξεκαθαρίζουν ότι πλέον χιλιάδες από όσους εργάζονταν τα προηγούμενα χρόνια στον κλάδο του τουρισμού και του επισιτισμού, έχουν επιλέξει άλλη απασχόληση, πολλοί έχουν ενταχθεί σε 8μηνα επιδοτούμενα προγράμματα, άλλοι έχουν γίνει διανομείς και οι περισσότεροι δεν επιθυμούν να επιστρέψουν.