Την αλλαγή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου προκειμένου να επιτραπεί η σύσταση πολυ-εργοδοτικών Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης προανήγγειλε χθες ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας στο συνέδριο «Επενδύσεις στην Ελλάδα και Αναπτυξιακή Προοπτική - 2022», που διοργανώνουν το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθήνας και το Ελληνικό Ινστιτούτο Επιχειρηματικότητας και Αειφόρου Ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τον υπουργό, στην επικείμενη μεταρρύθμιση των ΤΕΑ, που πιθανότατα θα ακολουθήσει μετά την ψήφιση του μίνι ασφαλιστικού νομοσχεδίου, θα υπάρξουν σημαντικές θεσμικές παρεμβάσεις για τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ), όπως:
- Η μείωση της γραφειοκρατίας και του διοικητικού βάρους μέσω της απλοποίησης διαδικασίας αδειοδότησης ενός ΤΕΑ.
- Η βελτίωση της ευελιξίας μέσω της δυνατότητας ίδρυσης πολυ-εργοδοτικών ΤΕΑ.
- Η ενδυνάμωση της εποπτείας με τη θέσπιση ενιαίων κανόνων και ο εξορθολογισμός της φορολόγησής τους.
Η σύσταση πολυ-εργοδοτικών ΤΕΑ, Ταμείων δηλαδή που δημιουργούνται από ομάδες ανθρώπων που δεν έχουν κάποιο επαγγελματικό δεσμό, δεν ανήκουν στην ίδια επαγγελματική ομάδα, δεν κάνουν το ίδιο επάγγελμα και δεν απασχολούνται στην ίδια επιχείρηση, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου κυριαρχούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και υπάρχει μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων, βρίσκεται στην ατζέντα του υπουργείου Εργασίας, σε μια προσπάθεια να υπάρξει περαιτέρω ανάπτυξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, πάνω από το 88% των επιχειρήσεων απασχολούν έως 10 άτομα προσωπικό και συνολικά το 98,4% των επιχειρήσεων απασχολεί έως 50 άτομα. Έτσι, εκτιμάται ότι στο νέο θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα της δημιουργίας πολυεργοδοτικών - πολυσυμμετοχικών ταμείων. Παράλληλα, βέβαια, δεν πρέπει να παραγνωριστεί και η πρωτοβουλία των εργοδοτικών φορέων με τη ΓΣΕΕ για τη δημιουργία ενός Εθνικού Επαγγελματικού Ταμείου (ΕΘΕΤ), που ως προοπτική προβλέπεται από το 2018 στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβασης Εργασίας.
Είναι ενδεικτικό ότι πολλές χώρες το τελευταίο διάστημα στρέφονται προς τη δημιουργία πολυ-εργοδοτικών ΤΕΑ, καθώς τα οφέλη είναι πολλά, με κύρια τη μείωση του διαχειριστικού κόστους, τη δημιουργία οικονομιών κλίμακος, τις καλύτερες επενδυτικές επιλογές και την καλύτερη διακυβέρνηση.
Όπως επισημάνθηκε στο τελευταίο συνέδριο της Ελληνικής Ένωσης Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ) στην Ιρλανδία, έχει πλέον τεθεί επίσημα στόχος δραστικού περιορισμού των επαγγελματικών ταμείων, τα οποία σήμερα είναι περίπου 60.000, σε 100 με 150 πολυ-εργοδοτικά ταμεία. Αλλά και στην Κύπρο, το 40% των ταμείων πρόνοιας αναμένεται μέσα στα επόμενα 5 χρόνια να γίνουν πολυ-εργοδοτικά.
Ήδη, το προηγούμενο διάστημα, πραγματοποιήθηκε συνάντηση της Ένωσης με τον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη, όπου οι δύο πλευρές συζήτησαν τόσο για την τρέχουσα κατάσταση του 2ου πυλώνα όσο και για τις προβληματικές λειτουργικές και εποπτικές πτυχές του αλλά και τις σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΛΕΤΕΑ και του ΤΕΑ του Υπουργείου Οικονομικών Χρήστο Νούνη, το ενδιαφέρον εργοδοτών να δημιουργήσουν ΤΕΑ είναι σημαντικά αυξημένο και υπάρχει η ελπίδα ότι το επερχόμενο νομοσχέδιο θα δώσει μια πιο δυναμική χροιά στον θεσμό των ΤΕΑ, ιδίως μέσω της απλοποίησης και επιτάχυνσης των αδειοδοτικών διαδικασιών και τη δυνατότητα ίδρυσης πολυ-εργοδοτικών ΤΕΑ. Το συνολικό τους ενεργητικό, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2021, φτάνει σε 1,834 δισ. ευρώ, από 1,643 δισ. ευρώ στα τέλη του 2020, αυξημένο κατά 11,69%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το ενεργητικό έφτασε τον Μάρτιο του 2022 το 1,799 δισ. ευρώ, λόγω της διόρθωσης των αγορών, με υψηλή μεταβλητότητα και έντονη οικονομική αβεβαιότητα. Η μέση ετήσια σταθμική απόδοση του χαρτοφυλακίου των ελληνικών ΤΕΑ το 2021 έφτασε στο 6,14%. Η απόδοση είναι σημαντικά υψηλότερη από τα μέσα επίπεδα επιτοκίων που επικράτησαν στις αγορές χρήματος, αναδεικνύοντας τα οφέλη της μακροχρόνιας τακτικής και επαρκώς διαφοροποιημένης επένδυσης μέσω της αξιοποίησης της υψηλής ποιότητας επαγγελματικής διαχείρισης.
Σύμφωνα μάλιστα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ για την επαγγελματική ασφάλιση, η ενίσχυση του 2ου πυλώνα θα έχει πολλαπλά οφέλη: θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση και στον επιμερισμό του δημογραφικού κινδύνου, στην αποτροπή της αδήλωτης εργασίας, στη μεγαλύτερη διασπορά του ρίσκου, ενώ θα ενισχύσει μακροπρόθεσμα και την ελληνική κοινωνία και την οικονομία.
Το μεγαλύτερο πάντως «αγκάθι» αλλά και στοίχημα στην επικείμενη μεταρρύθμιση είναι το καθεστώς φορολόγησης των ΤΕΑ κι αν τελικά θα φορολογηθούν οι εφάπαξ παροχές. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν στελέχη των Ταμείων, ο πιθανός περιορισμός των φοροαπαλλαγών για τα ΤΕΑ ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικές αναταράξεις και εντέλει να παραχθούν τα αντίθετα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα. Στον αντίποδα, από το υπουργείο Εργασίας έχουν ξεκαθαρίσει ότι η ανάπτυξη ενός τόσο σημαντικού θεσμού δεν μπορεί και δεν πρέπει να στηρίζεται σε εφήμερα φορολογικά κίνητρα, αλλά σε αρχές, κανόνες, δεσμούς εμπιστοσύνης και υψηλή ποιότητα υπηρεσιών προς τους ασφαλισμένους.