Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον επιδεινώνεται, με τον κίνδυνο ύφεσης στην Ευρωζώνη να καθίσταται ολοένα και πιο ορατός.
Η συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι γενικευμένες πληθωριστικές πιέσεις αποτελούν κυρίαρχες εστίες αβεβαιότητας για τις οικονομικές προοπτικές. Το ενδεχόμενο μερικής ανεπάρκειας προμήθειας ενέργειας κατά την επικείμενη χειμερινή περίοδο, ειδικά για τις οικονομίες με ενεργειακή εξάρτηση από τις χώρες σε σύρραξη, δημιουργεί κινδύνους και ανάγκη για συντονισμένο σχεδιασμό δράσεων αντιμετώπισης, σύμφωνα με το Attica Economic Review Σεπτεμβρίου 2022.
Στο μηνιαίο report της Attica Bank που συντάσσεται σε συνεργασία με το ΙΟΒΕ με τίτλο «Επιφυλακτικές προσδοκίες ενόψει υψηλής αβεβαιότητας», επισημαίνεται ότι το νομισματικό περιβάλλον καθίσταται σφιχτότερο ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν, με τις κεντρικές τράπεζες να αυξάνουν συστηματικά τα βασικά επιτόκια στοχεύοντας στην κάμψη των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών προσδοκιών.
Το οικονομικό κλίμα επιδεινώθηκε περαιτέρω στην Ευρώπη τον Σεπτέμβριο, ενώ ο δείκτης παγκόσμιας καταναλωτικής εμπιστοσύνης παραμένει κοντά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Πρόδρομοι δείκτες της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας υποχωρούν συστηματικά από τις αρχές του έτους, ενώ οικονομικοί αναλυτές αναθεωρούν επί τα χείρω τις προβλέψεις τους για την παγκόσμια οικονομία το 2023.
Οι διεθνείς τιμές ενεργειακών αγαθών κατέγραψαν μικρή διόρθωση τον Σεπτέμβριο, ωστόσο συνεχίζουν να κυμαίνονται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι τιμές σε τρόφιμα, ποτά και βασικά μέταλλα κατέγραψαν στασιμότητα τον Αύγουστο. Το ευρώ σημείωσε περαιτέρω πτώση έναντι του δολαρίου τον Σεπτέμβριο, σε νέα χαμηλά επίπεδα εικοσαετίας. Οι διεθνείς κεφαλαιαγορές κατέγραψαν έντονη πτώση τον Σεπτέμβριο.
Μεταξύ των προκλήσεων, ξεχωρίζουν ο υψηλός πληθωρισμός, η επιδείνωση προσδοκιών και εμπιστοσύνης, το αυξανόμενο κόστος χρήματος και ο περιορισμένος δημοσιονομικός χώρος. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ασκούντες πολιτική καλούνται να λάβουν συντονισμένα μέτρα πολιτικής που θα τονώσουν την ανθεκτικότητα της διεθνούς οικονομίας.
Ελληνική οικονομία: Η ανθεκτικότητα της οικονομίας αναμένεται να δοκιμαστεί βραχυπρόθεσμα
Για την ελληνική οικονομία, η ενεργειακή κρίση και ο υψηλός πληθωρισμός, σε υψηλά επίπεδα 27ετίας, προκαλούν κλυδωνισμούς στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και το κόστος παραγωγής των επιχειρήσεων. Η ανθεκτικότητα της οικονομίας αναμένεται να δοκιμαστεί βραχυπρόθεσμα, ειδικά μετά το πέρας της τουριστικής περιόδου, κατά την οποία ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας επωφελήθηκαν από τις ιδιαίτερα καλές επιδόσεις σε επίπεδο εισπράξεων. Η αβεβαιότητα ενισχύεται από την κλιμάκωση τόσο του πολέμου στην Ουκρανία, όσο και της γεωπολιτικής έντασης σε διμερές επίπεδο με την Τουρκία. Επιπλέον, παραμένουν μη αμελητέοι κίνδυνοι για την οικονομία από ενδεχόμενη έξαρση στο υγειονομικό ζήτημα.
Στις θετικές εξελίξεις εγχωρίως:
• Το οικονομικό κλίμα ανέκαμψε ελαφρά τον Σεπτέμβριο, υπό τη βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών, πλην της Βιομηχανίας, και την οριακή βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης.
• Το τραπεζικό σύστημα επιδεικνύει ανθεκτικότητα, με ενισχυμένες καταθέσεις, πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις και μειούμενο ποσοστό ΜΕΔ.
• Οι βραχυχρόνιοι δείκτες δραστηριότητας παραμένουν σε θετική τροχιά το τρίτο τρίμηνο, με ισχυρές εξαγωγές, και καλή επίδοση τον Ιούλιο της Βιομηχανίας, του Λιανικού Εμπορίου και των Εξαγωγών.
Μεταξύ των προκλήσεων:
• Το κόστος νέου δημόσιου δανεισμού αυξάνεται, με τη διαφορά από τον πυρήνα της Ευρωζώνης να διευρύνεται.
• Η ισχυρή τάση στην κατανάλωση δεν είναι διατηρήσιμη, ενώ όξυνση της αβεβαιότητας δρα ανατρεπτικά σε επενδύσεις.
• Η αγορά εργασίας παρουσιάζει σημάδια κόπωσης, με σαφώς βραδύτερο ρυθμό μείωσης της ανεργίας τον Αύγουστο.
• Ενισχύεται το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών υπό την πίεση της ισχυρής αύξησης των εισαγωγών.