Στις αρχές Ιανουαρίου, το υπουργείο Οικονομικών εξέταζε το ενδεχόμενο να μειώσει το όριο των συναλλαγών με μετρητά από τα 500 ευρώ που είναι σήμερα, στα 200 ευρώ. Τελικά το σχέδιο «πάγωσε», με το επιχείρημα ότι θα υπήρχαν αντιδράσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στην Ελλάδα, όπου τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν λόγω του πληθωρισμού αλλά της μείωση της φοροδιαφυγής, με τη χρήση των ηλεκτρονικών συναλλαγών που ενισχύθηκε πέρυσι 30% σε σχέση με το 2021 και 63% έναντι του 2019, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, η αξία των συναλλαγών με μετρητά αντιπροσωπεύει ακόμα το 48% του συνόλου.
Το 2019, το ποσοστό αυτό ήταν στο 60%. Στην Ευρωζώνη, σύμφωνα με έρευνα της ΕΚΤ, ο μέσος όρος είναι στο 42% και στο 43% στην Ε.Ε., στο 65% στη Μάλτα, 51% στην Ισπανία, 50% στην Κύπρο και 49% στην Ιταλία.
Όμως ποιοι επιμένουν να χρησιμοποιούν μετρητά στην Ελλάδα, εκτός φυσικά από τους καταναλωτές; Οι επαγγελματίες. Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίπτωση της αλυσίδας Cash & Carry Metro, συμφερόντων της οικογένειας Παντελιάδη, του μεγαλύτερου δικτύου χονδρικής και ας δούμε το προφίλ των πελατών της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε προ ημερών ο επικεφαλής της κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης, το 53% των πελατών του δικτύου, που αυξάνονται 10% μηνιαίως, χρησιμοποιεί κάρτα, ενώ το 47% επιλέγει τη χρήση μετρητών. Ένας στους δύο (ποσοστό 47%) κάνει τρεις παραγγελίες τον μήνα και το μέσο καλάθι κυμαίνεται στα 470 ευρώ. Δηλαδή κάτω από το όριο των 500 ευρώ, βάσει του οποίου οι συναλλαγές πρέπει να γίνονται ηλεκτρονικά. Οι επαγγελματίες πελάτες της αλυσίδας προέρχονται από τους κλάδους της μικρής λιανικής αλλά και από τον κλάδο του HORECA (Hotel, Restaurant, Catering).
Τα στοιχεία για τη συναλλακτική κουλτούρα των πελατών της αλυσίδας Cash & Carry Metro είναι ενδεικτικά. Τα συγκεκριμένα αφορούν το ηλεκτρονικό κατάστημα της αλυσίδας το οποίο αντιπροσωπεύει το 4,5% του συνολικού τζίρου.
Το «μαύρο» χρήμα στην εστίαση, ωστόσο, αποτελεί κοινό μυστικό. Οπότε ένας τρόπος να μειωθεί η φοροδιαφυγή θα ήταν η αύξηση της χρήσης των ηλεκτρονικών συναλλαγών ή, όπως λένε επαγγελματίες του κλάδου, στοχευμένος έλεγχος σε όσους επαγγελματίες επιλέγουν κατ’ επανάληψη τη χρήση μετρητών.
Το ΙΟΒΕ, σε πρόσφατη μελέτη του, σημειώνει πως η περαιτέρω εξάπλωση των ηλεκτρονικών πληρωμών θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά τα δημόσια έσοδα, με ευρύτερα θετικές συνέπειες για την οικονομική και κοινωνική ευημερία. Μέχρι σήμερα πάντως η χρήση των καρτών δεν έχει κατορθώσει να καλύψει όλα τα επαγγέλματα. Για τον λόγο αυτό απαιτούνται, όπως είχε πει ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Νίκος Βέττας, κατά τη διάρκεια παρουσίασης της μελέτης, ότι είναι «ώρα να καταστούν περισσότερο στοχευμένα τα κίνητρα για τη χρήση ηλεκτρονικού χρήματος, εκεί όπου υπάρχει μεγάλο ποσοστό φοροδιαφυγής».
Όπως την εισαγωγή πιο άμεσων μέτρων επιστροφής χρημάτων, δηλαδή το cash back αντί για την υπάρχουσα επιστροφή φόρου, την επέκταση των φορολογικών κινήτρων στην πλευρά της προσφοράς, των επαγγελματιών και την εφαρμογή της υποχρεωτικής αποδοχής πληρωμών με ηλεκτρονικά μέσα σε όλους τους παρόχους υπηρεσιών, για συναλλαγές B2B και B2C.