«Η πορεία της ελληνικής οικονομίας είναι άμεσα συνυφασμένη με την ανάπτυξη και ευημερία της ελληνικής βιομηχανίας. Στο πλαίσιο αυτό, η υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης της Εθνικής Στρατηγικής Βιομηχανίας, θα βοηθήσει στην αύξηση της συμβολής της βιομηχανίας στο ΑΕΠ, στην άνοδο των εξαγωγών βιομηχανικών προϊόντων και στη δημιουργία νέων και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας», τόνισε ο Γ. Στουρνάρας μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας.
Ξεκαθάρισε παράλληλα ότι βασική προϋπόθεση για την επιτυχία του Σχεδίου αποτελεί η απορρόφηση και αξιοποίηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων και χρηματοδοτικών εργαλείων.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος παρουσίασε την ανάκαμψη της μεταποιητικής παραγωγής στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο στάθηκε στις αδυναμίες και τις προκλήσεις:
- Οι Ελληνικές επιχειρήσεις έχουν διαχρονικά μικρότερο μέγεθος σε σχέση με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Συγκεκριμένα, η μέση βιομηχανική επιχείρηση στην Ελλάδα απασχολούσε περίπου 5-6 εργαζόμενους την περίοδο 2011-2018 έναντι περίπου 15 που ήταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος.
- Την περίοδο της κρίσης χρέους, οι επιχειρήσεις προχώρησαν σε σημαντική μείωση των επενδύσεων, λόγω αυξημένης αβεβαιότητας και μειωμένης ζήτησης. Ως συνέπεια, οι βιομηχανικές επενδύσεις περιορίστηκαν σε χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να παρατηρείται χαμηλός βαθμός ανανέωσης του παραγωγικού εξοπλισμού και των διαδικασιών και μεθόδων παραγωγής, αποθήκευσης και διάθεσης των προϊόντων και υπηρεσιών.
- Παρόλο που την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα το ποσοστό ατόμων με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αυξήθηκε κατά 11,5 ποσοστιαίες μονάδες, οι δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού βρίσκονται ακόμη σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την Ε.Ε. Επομένως, το σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης δεν ανταποκρίνεται στο βαθμό του επιθυμητού στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Ταυτόχρονα, πέραν της σημασίας της ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου, εξόχως σημαντική είναι και η οικονομικά ορθολογική κατανομή του, καθώς η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό υπερκατάρτισης στον ΟΟΣΑ (28%, έναντι 11% που είναι ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ).
- Η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη μέση βαθμολογία στην Παγκόσμια Έρευνα Μάνατζμεντ σε δείγμα επιλεγμένων οικονομιών του ΟΟΣΑ, γεγονός που υπονομεύει την παραγωγικότητα των ελληνικών βιομηχανικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν τις χαμηλότερες επιδόσεις σε θέματα διαχείρισης ανθρώπινων πόρων, προγραμματισμού, εποπτείας των εργαζομένων, καθώς και ανάπτυξης συνεργειών, διαλόγου και συνεργασίας. Αντιθέτως τείνουν να τα καταφέρνουν καλύτερα στη λήψη αποφάσεων, ενδεχομένως από μόνο ένα άτομο.
- Η Ελλάδα κατατάσσεται χαμηλά στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Καινοτομίας. Επιπλέον, σημαντική υστέρηση καταγράφεται και στις δαπάνες που προέρχονται από επιχειρήσεις για Ε&Α, με τις ελληνικές επιχειρήσεις να δαπανούν το 0,59% του ΑΕΠ για το 2019 έναντι των ευρωπαϊκών που δαπανούν το 1,42% του ΑΕΠ για το ίδιο έτος. Το γεγονός αυτό, υπονομεύει την καινοτομική ικανότητα της ελληνικής βιομηχανίας, περιορίζοντας τη δυνατότητά της να καταστεί ανταγωνιστική έναντι των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών.
- Ο ψηφιακός μετασχηματισμός οικονομίας και επιχειρήσεων στη χώρα κινείται ταχύτερα σε σχέση με το παρελθόν αλλά όχι ακόμα αρκετά ώστε να κλείσει η ψαλίδα με την ΕΕ.
- Πρόσθετες προκλήσεις για την ελληνική βιομηχανία αποτελούν, μεταξύ άλλων, το μη ανταγωνιστικό ενεργειακό κόστος με την εγχώρια χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας να είναι υψηλότερη σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γεγονός το οποίο προϋπήρχε της ενεργειακής κρίσης, η απώλεια επιστημονικού προσωπικού προς χώρες του εξωτερικού λόγω του “brain drain”, και oι αδυναμίες στο πλαίσιο αδειοδότησης και χωροθέτησης επιχειρήσεων λόγω μη ύπαρξης καθορισμένων χρήσεων γης.
Προτάσεις πολιτικής
Η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί ταχύτατα με μία ρεαλιστική και συνεκτική βιομηχανική πολιτική, η οποία θα δημιουργεί προϋποθέσεις για μια ανταγωνιστική βιομηχανία που καινοτομεί, παράγει, εξάγει, δημιουργεί εισοδήματα και νέες υψηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Σήμερα η πρόκληση της μετάβασης από μια οικονομία χαμηλής εξειδίκευσης και χαμηλής εντάσεως τεχνολογίας, σε μία οικονομία μέσης και υψηλής εντάσεως τεχνολογίας είναι τεράστια, καθώς και η ενίσχυση της συμμετοχής της Ελλάδας στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας. Στο πλαίσιο αυτό η ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας θα πρέπει να βασίζεται στους επόμενους τέσσερις άξονες:
- Εξωστρέφεια και διεθνοποίηση
- Πράσινος μετασχηματισμός
- Καινοτομία, Έρευνα και Ανάπτυξη και εξειδίκευση
- Βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος