Παράταση του χρόνου διαμονής στη χώρα μας των αλλοδαπών που μετά από έγκριση των ελληνικών αρχών έρχονται στην Ελλάδα, από τρίτες χώρες, αλλά και ενσωμάτωση των προσφύγων που διαμένουν στα κέντρα μεταναστών, μετά από εξειδικευμένα προγράμματα κατάρτισης, προτείνουν μεταξύ άλλων οι κοινωνικοί εταίροι, ως μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος της έλλειψης «εργατικών χεριών» σε σημαντικούς τομείς της εγχώριας οικονομίας.
Σε ειδική μελέτη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, που συμμετέχουν εκπρόσωποι τόσο των εργοδοτικών οργανώσεων όσο και των εργαζομένων και της πολιτείας, καταγράφεται το φαινόμενο των κενών θέσεων εργασίας και των πιεστικών αιτημάτων από πολλούς κλάδους της οικονομίας για «εισαγωγή» μεταναστών, που επιτείνεται χρόνο με τον χρόνο. Και αυτό γιατί η περίοδος μετά την πανδημία έφερε με μεγαλύτερη ένταση στο προσκήνιο ορισμένες σημαντικές αντιφάσεις που παρουσίαζε διαχρονικά η διάρθρωση της ελληνικής αγοράς εργασίας, που σχετίζονται με την αδυναμία κάλυψης των αναγκών της εγχώριας οικονομικής βάσης και την αδυναμία αντιστοίχισης των ζητούμενων και των προσφερόμενων θέσεων εργασίας.
Αλλά και η ανάκαμψη σημαντικών τομέων της ελληνικής οικονομίας, οι οποίοι είχαν υποστεί σημαντική καθίζηση κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, όπως οι κατασκευές, ο αγροδιατροφικός τομέας, ο κλάδος ενέργειας και η διαρθρωτική μεγέθυνση της οικονομίας του, συνέτειναν στην αύξηση της απασχόλησης και δημιούργησαν επιπρόσθετες ανάγκες για παλαιές και νέες ειδικότητες. Και βέβαια, η δημογραφική μείωση του πληθυσμού, η ενεργειακή κρίση και το αυξανόμενο κόστος στέγασης, οδήγησαν σε περαιτέρω αύξηση του κόστους διαβίωσης και μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, και συνακόλουθα κατεύθυναν μέρος του εργατικού δυναμικού στην αναζήτηση προορισμών φθηνότερης εγκατάστασης και υψηλότερων απολαβών.
Όλα αυτά μαζί δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα αναγκών, με τις επιχειρήσεις να εκτιμούν ότι οι ανάγκες για αλλοδαπούς εργαζόμενους ξεπερνούν ίσως και τις 400.000.
Με στόχο να θεραπευτεί μέρος του παραπάνω προβλήματος των εκτεταμένων κενών, ειδικά σε κλάδους όπως οι κατασκευές, ο τουρισμός αλλά και ο πρωτογενής τομέας, με αλλοδαπούς εργαζόμενους, η ΟΚΕ προτείνει μεταξύ άλλων τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου μετάκλησης εργαζόμενων από τρίτες χώρες, τη διεύρυνση των κλάδων που συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία, σε συνδυασμό, παράλληλα, με τη σύναψη ειδικών συμφωνιών με τρίτες χώρες, για την οργανωμένη αξιοποίηση εργατικού δυναμικού στην ελληνική επικράτεια.
Μάλιστα οι εταίροι δεν διστάζουν να κάνουν λόγο για την ενσωμάτωση προσφύγων και μεταναστών που διαμένουν ήδη σε μονάδες φιλοξενίας, ζητώντας παράλληλα την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου σχετικά με τον επιτρεπόμενο χρόνο διαμονής τους στη χώρα μας.
Αναλυτικά, μεταξύ άλλων, η ΟΚΕ προτείνει:
- Κάλυψη του συνόλου των ζητούμενων θέσεων εργασίας με μετακαλούμενους εποχικούς εργάτες που προέρχονται από τρίτες χώρες, αφού όμως αφαιρεθούν οι διαθέσιμες θέσεις που προκύπτουν από τον Πίνακα εγγεγραμμένων ανέργων της Δ.ΥΠ.Α καθώς για αυτές τις θέσεις θεωρούν οι κοινωνικοί εταίροι ότι θα πρέπει να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα κάλυψής τους από τις ειδικότητες που δηλώνουν οι άνεργοι στη χώρα μας. Εκτός, θα πρέπει να βγαίνει και ο αριθμός των θέσεων υψηλής εξειδίκευσης.
- Κατάρτιση και τήρηση ενός καταλόγου/μητρώου εποχικών εργατών που προέρχονται από τρίτες χώρες και έχουν λάβει άδεια διαμονής, ώστε να υφίσταται επίσημη καταχώρηση στο εθνικό σύστημα, καθώς και ενός καταλόγου ειδικοτήτων που θα δύναται να καλύπτει εποχικές ανάγκες εργασίας. Με βάση το παραπάνω μητρώο, θα καθίσταται δυνατό να οικοδομούνται ασφαλιστικά δικαιώματα, να προβλέπονται πεδία κατάρτισης και επανακατάρτισης, καθώς να επιλύονται και ζητήματα οικογενειακής επανένωσης.
- Δημιουργία καταλόγου επιχειρήσεων που κάνουν χρήση του μητρώου εποχικών εργαζόμενων, ώστε να διευκολύνεται ο έλεγχος εφαρμογής και συμμόρφωσης ως προς την κείμενη εργασιακή και ασφαλιστική νομοθεσία.
- Επανεξέταση από την πολιτεία της μέγιστης διάρκειας διαμονής, καθώς μια περιορισμένη μόνο περίοδος σε κάθε ημερολογιακό έτος ίσως να μην ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επιχειρήσεων και της οργάνωσης της τοπικής αγοράς εργασίας και οικονομίας, δεδομένης και της επέκτασης του τουριστικού κύκλου.
- Αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού που διαμένει στις Δομές φιλοξενίας προσφύγων, με στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησης. Σύμφωνα με την ΟΚΕ η υιοθέτηση μιας στρατηγικής για την ενίσχυση της πρόσβασης των προσφυγικών πληθυσμών στην απασχόληση και της ασφαλούς κινητικότητας τους προς την περιφέρεια της χώρας για αυτόν τον σκοπό, θα αποτελούσε σημαντικό βήμα στην αύξηση των κινήτρων και την άρση των επιφυλάξεων των πληθυσμών αυτών να παραμείνουν στην Ελλάδα, να ενταχθούν και να απορροφηθούν αποτελεσματικά από την εγχώρια αγορά εργασίας.
- Να προστεθούν στις διατάξεις του νέου Κώδικα που θα ισχύσει από 1-1-2024 προβλέψεις και για τους ήδη διαμένοντες εργαζομένους στη χώρα, ώστε να αποκτήσουν έγκυρο τίτλο διαμονής σε ισχύ, ανεξαρτήτως ιθαγένειας σύμφωνα και με τα επανειλημμένα αιτήματα παραγωγών, συνεταιρισμών και του λοιπού κόσμου του αγροτικού τομέα.
- Ίση μεταχείριση των μετακαλούμενων εργαζόμενων, με τους Έλληνες, σε σχέση με την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας αλλά και διμερείς συμφωνίες για την αναγνώριση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Ειδικά για τα θέματα κοινωνικής ασφάλισης και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων θα πρέπει να προβλέπονται σχετικά εδάφια στις υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες.
Παράλληλα, η ΟΚΕ επισημαίνει ότι για την πολιτική στέγης αλλοδαπών και ημεδαπών εργαζόμενων περιστασιακώς ή εποχικώς απασχολούμενων, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να αξιοποιηθεί σε μέγιστο δυνατό βαθμό το ανεκμετάλλευτο υφιστάμενο κτηριακό απόθεμα της χώρας, υφιστάμενες δημόσιες εγκαταστάσεις και δομές και εν γένει να διαμορφωθούν κατάλληλες υποδομές φιλοξενίας και διαβίωσης.
Τέλος, η ΟΚΕ επισημαίνει πως οι διαδικασίες που θα υιοθετηθούν θα πρέπει να έχουν τέτοια χαρακτηριστικά που να συμβάλλουν σημαντικά σε συντεταγμένο περιορισμό της αρρύθμιστης οικονομικής μετανάστευσης πολιτών από τρίτες χώρες.
Για παράδειγμα, υπογραμμίζει, μια βελτίωση των νομοθετικών ρυθμίσεων που διέπουν τα ζητήματα χορήγησης/ανανέωσης αδειών διαμονής (κυρίως για περιπτώσεις εξαρτημένης εργασίας) και διευκόλυνσης της οικογενειακής επανένωσης θα λειτουργούσε ενθαρρυντικά για την αρχική επιλογή της χώρας μας από πολίτες τρίτων χωρών για εργασία και αποτρεπτικά σε τάσεις μετανάστευσής τους προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες στην συνέχεια.