Τις νομοθετικές πρωτοβουλίες για την Αναμόρφωση του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα και τη Μεταρρύθμιση του πλαισίου Δημοσιονομικής Διαχείρισης - Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1265, εισηγήθηκαν στο σημερινό (28/4) υπουργικό συμβούλιο, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, ο υφυπουργός Γιώργος Κώτσηρας και ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς.
Νέος εθνικός τελωνειακός κώδικας
Ο ισχύων Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας τέθηκε σε ισχύ πριν από 23 χρόνια, επομένως απηχεί τις προτεραιότητες και τις ανάγκες της εποχής του. Ως εκ τούτου χρήζει άμεσης αναμόρφωσης, προκειμένου να εναρμονιστεί με τον Ενωσιακό Τελωνειακό Κώδικα και τις διεθνείς συμβάσεις που έχει κυρώσει η χώρα μας. Το νέο σχέδιο νόμου στοχεύει στην Κωδικοποίηση και τον εκσυγχρονισμό των διατάξεων του τελωνειακού κώδικα, στην εναρμόνισή τους με την ενωσιακή νομοθεσία και στην ευθυγράμμιση με τις καλύτερες πρακτικές τελωνειακών διαδικασιών και ελέγχων.
Ο νέος Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας εστιάζει στην καθολική ψηφιοποίηση της διαδικασίας, η οποία θα αποφέρει εξοικονόμηση κόστους και χρόνου, διαφάνεια, λογοδοσία και εύκολη ιχνηλασιμότητα. Μεταξύ άλλων, προβλέπονται:
- Χρήση ψηφιοποιημένης ιδιόχειρης υπογραφής του ελεγκτή και του ελεγχόμενου, κατά τη διενέργεια του τελωνειακού ελέγχου.
- Ηλεκτρονική κοινοποίηση πράξεων επιβολής προστίμου.
- Επέκταση του Ενιαίου Κεντρικού Μητρώου καπνού και βιομηχανοποιημένων καπνών και σε όσους παράγουν, εισάγουν και διακινούν στην εσωτερική αγορά ηλεκτρονικά τσιγάρα ή ηλεκτρικά θερμαινόμενα προϊόντα καπνού
- Οι τελωνειακές αρχές μπορούν επίσης να έχουν πλέον πρόσβαση στα πληροφοριακά συστήματα των άλλων διωκτικών αρχών, κατόπιν σύναψης πρωτοκόλλων συνεργασίας με αυτές.
Εκτός από την επιτάχυνση των διαδικασιών και την ενίσχυση των ελέγχων και της διαφάνειας, το σχέδιο νόμου θεσπίζει αυστηρούς κανόνες για όσους επιχειρούν να αποκρύψουν στοιχεία από τις τελωνειακές αρχές. Επίσης, διευκολύνει τις εμπορικές συναλλαγές, ενισχύει την «πράσινη» μετακίνηση και κυρίως, δίνει κίνητρα σε όσες οικογένειες επιθυμούν να επιστρέψουν στην Ελλάδα (Brain Regain).
Ανάμεσα στις βασικές προβλέψεις, περιλαμβάνονται:
- Εκσυγχρονισμός των κανόνων για την εισαγωγή οικοσκευής με ατέλεια, λόγω μεταφοράς συνήθους κατοικίας, από χώρες εντός και εκτός Ε.Ε.
- Βελτίωση των κανόνων για τη χορήγηση απαλλαγής από το τέλος ταξινόμησης ΙΧ αυτοκινήτων σε τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες με βάση τις νέες προβλέψεις του οικογενειακού δικαίου σε ό,τι αφορά διαζύγια και επιμέλεια.
- Θέσπιση αυστηρών ποινών για την υποτιμολόγηση εμπορευμάτων, με στόχο τη μείωση των διαφυγόντων δασμών, των φόρων και την καταπολέμηση της απάτης και της φοροδιαφυγής.
- Συντόμευση προθεσμιών εκποίησης ή διάθεσης σε φορείς του δημοσίου (ΕΛ.ΑΣ, Ένοπλες Δυνάμεις) κατασχεμένων αυτοκινήτων και υλικών
- Δυνατότητα διεύρυνσης ωραρίου λειτουργίας τελωνείων, κατόπιν ψηφιακής αίτησης, για τη διευκόλυνση του εμπορίου
- Απαλλαγή από το τέλος ταξινόμησης αυτοκινήτων, φορτηγών λεωφορείων με κυψέλες υδρογόνου μηδενικών ρύπων, προκειμένου να εξομοιωθούν με τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα
Νέος δημοσιονομικός κανόνας
Οι προκλήσεις των τελευταίων ετών, ιδίως η παγκόσμια υγειονομική και ενεργειακή κρίση, η αύξηση του πληθωρισμού και οι γεωπολιτικές εντάσεις κατέδειξαν την ανάγκη βελτίωσης και ενίσχυσης των μηχανισμών εποπτείας και συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών-μελών της Ε.Ε. και του πλαισίου δημοσιονομικής διακυβέρνησης. Με την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1265 θα υπάρχει πλέον ολοκληρωμένη αποτύπωση του κύκλου της δημοσιονομικής διαχείρισης ενώ επικαιροποιούνται και απλοποιούνται ρυθμίσεις που αφορούν σε όργανα, κανόνες και διαδικασίες του δημοσιονομικού πλαισίου.
Στα πλαίσια αυτά τροποποιούνται οι γενικές αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης ενσωματώνοντας τον κανόνα καθαρών δαπανών. Πιο συγκεκριμένα ο δείκτης δαπανών δεν θα πρέπει να αυξάνεται ταχύτερα από έναν συγκεκριμένο ρυθμό μεταβολής, ανεξαρτήτως του πρωτογενούς ισοζυγίου γενικής κυβέρνησης.
Επιπλέον, ισχύουν οι επιπρόσθετες προβλέψεις για το δημοσιονομικό έλλειμμα που πρέπει να παραμένει χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς του 3% του ΑΕΠ και η δημοσιονομική θέση του πρωτογενούς ισοζυγίου της Γενικής Κυβέρνησης που πρέπει να είναι πλεονασματική.
Mε βάση το νέο Ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης εισάγονται οι περιπτώσεις επιτρεπτών αποκλίσεων από τον κανόνα των καθαρών δαπανών (γενική και εθνική ρήτρα διαφυγής).
Η αρχιτεκτονική της νέας δημοσιονομικής διαχείρισης βασίζεται σε ένα Μεσοπρόθεσμο- Δημοσιονομικό Διαρθρωτικό Σχέδιο (ΜΔΣ), το οποίο θα συντάσσεται κάθε τέσσερα έτη και εκεί θα αποτυπώνεται ο δεσμευτικός δημοσιονομικός στόχος των καθαρών πρωτογενών δαπανών της χώρας. Την ίδια ώρα, θεσπίζονται κανόνες για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής σταθερότητας και κυρώσεις για την περίπτωση παραβίασής τους (διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος).
Οι στόχοι που τίθενται από το ΜΔΣ για τον ρυθμό αύξησης των καθαρών δαπανών, αφού γίνουν αποδεκτοί από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι δεσμευτικοί τόσο για τον ετήσιο όσο και για τον πολυετή δημοσιονομικό προγραμματισμό.
Πλέον πριν την κατάθεση του κρατικού προϋπολογισμού θα συντάσσεται ετησίως και Πολυετής Δημοσιονομικός Προγραμματισμός, έτσι ώστε να υπάρχει η δημόσια πληροφόρηση για το μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό.
Επιπροσθέτως, ενσωματώνονται οι προβλέψεις της οδηγίας για την ενίσχυση του ρόλου του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου, το οποίο αναβαθμίζεται σε θεσμικό, οργανωτικό και επιχειρησιακό επίπεδο.
Τέλος το νέο νομοσχέδιο προβλέπει την σύσταση του «Εθνικού Μητρώου Παροχών» το οποίο θα συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο και συνεκτικό μητρώο τις παροχές σε χρήμα και σε είδος που χορηγούνται από το Δημόσιο προς φυσικά πρόσωπα και την παραγωγική αξιοποίηση των δεδομένων του Δημοσίου.