Τα χρόνια μετά την πανδημία, η αγορά ακινήτων σημείωσε δυναμική ανάκαμψη, με σημαντική αναθέρμανση του αγοραστικού ενδιαφέροντος, αύξηση του αριθμού των συναλλαγών και άνοδο των τιμών σε επίπεδα συγκρίσιμα με αυτά της προ κρίσης χρέους περιόδου, ενώ ανέκαμψε έντονα και η οικοδομική δραστηριότητα. Παράλληλα όμως η οικονομική προσιτότητα των ακινήτων επιδεινώθηκε, με αποτέλεσμα η απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας να επιβαρύνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τον προϋπολογισμό πολλών νοικοκυριών, καθιστώντας την αγορά διαμερίσματος πολύ δύσκολη.
Σε έκθεσή της με τίτλο «Γιατί η αγορά κατοικίας γίνεται λιγότερο προσιτή;», η Eurobank αναλύει τα αίτια που διαμόρφωσαν την παρούσα κατάσταση στην αγορά κατοικίας, με κυριότερο αυτό της στενότητας της προσφοράς. Εξετάζεται επίσης ο ρόλος της στεγαστικής πίστης και αναλύονται οι λόγοι για τους οποίους δεν έχει ακολουθήσει την ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων παρά το ευνοϊκό μακροοικονομικό και χρηματοπιστωτικό περιβάλλον. Τέλος, παρέχονται προτάσεις πολιτικής για τη βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς και της προσιτότητας των οικιστικών ακινήτων.
Μερικά από τα συμπεράσματα της έκθεσης έχουν ως εξής:
- H δυναμική ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων μετά την πανδημία δίνει ώθηση στην κατασκευαστική δραστηριότητα που είχε πληγεί από την κρίση χρέους, διαχέοντας θετικές επιδράσεις στην οικονομία.
- Βραχυχρόνια, η προσφορά κατοικιών προσαρμόζεται με χρονική υστέρηση στην αυξανόμενη ζήτηση, μακροχρόνια, ελλοχεύει ο κίνδυνος να μονοπωλήσει τις επενδύσεις, αν οι λοιπές επενδύσεις δεν αυξηθούν εξίσου ταχέως.
- Η άνοδος των τιμών των κατοικιών, ταχύτερη σε σχέση με τα εισοδήματα, έχει επιδεινώσει την προσιτότητά τους, η οποία ωστόσο παραμένει καλύτερη σε σχέση με την προ κρίσης περίοδο και συγκρίσιμη -αν και λίγο μικρότερη- με την αντίστοιχη στις άλλες χώρες της ευρωζώνης.
- Εντούτοις, η επιδείνωσή της συνιστά πηγή ανησυχίας καθόσον αποτελεί φαινόμενο με σημαντικές οικονομικές αλλά και κοινωνικές επιπτώσεις, ειδικότερα σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση του κόστους διαβίωσης την τελευταία τριετία.
- Η βασική αιτία εντοπίζεται στη στενότητα της προσφοράς κατοικιών, η οποία έχει ως αποτέλεσμα οι τιμές τους να καθορίζονται από την αυξημένη –εγχώρια και διεθνή- ζήτηση.
- Παράδοξο η αύξηση των αγοραπωλησιών να μη συνοδεύεται από αύξηση της στεγαστικής πίστης, παρά την αυξημένη διάθεση -και δυνατότητα- των τραπεζών να τις χρηματοδοτήσουν.
- Η αντιμετώπιση του προβλήματος θα απαιτήσει συνδυασμό μέτρων, κυρίως από την πλευρά της προσφοράς, για την αύξηση των διαθέσιμων κατοικιών, πιθανώς σε συνδυασμό με περιορισμούς στη χρήση οικιστικών ακινήτων για εμπορικούς σκοπούς, σε περιπτώσεις που οι αρνητικές εξωτερικότητες αυτών των δραστηριοτήτων υπερβαίνουν τη θετική συμβολή.
*Δείτε αναλυτικά την έκθεση δεξιά στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.