Μεγάλωσε, όπως αποδεικνύεται, η αναμονή για την είσοδο νέων φαρμάκων στην ελληνική αγορά και πλέον ο χρόνος έχει φτάσει τις 654 μέρες.
Νέα δεδομένα από δύο εκθέσεις, που δημοσιεύθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση Φαρμακευτικής Βιομηχανίας (EFPIA), υπογραμμίζουν τις συνεχιζόμενες προκλήσεις της παροχής ισότιμης πρόσβασης σε φάρμακα για όλους τους Ευρωπαίους.
Στο πλαίσιο της συνεχούς δέσμευσης της EFPIA για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με την πρόσβαση και τη διαθεσιμότητα φαρμάκων στην Ευρώπη, ο Δείκτης Αναμονής Ασθενών δείχνει επίμονες, σημαντικές διακυμάνσεις στην πρόσβαση σε νέα φάρμακα μεταξύ των χωρών σε ολόκληρη την ΕΕ, ενώ η Έκθεση της CRA σχετικά με τις Βασικές Αιτίες της Μη Διαθεσιμότητας και της Καθυστέρησης στην Προμήθεια Καινοτόμων Φαρμάκων προσδιορίζει τους πολυάριθμους αλληλένδετους λόγους πίσω από τις καθυστερήσεις και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς.
Ο Δείκτης WAIT παρέχει μια ολοκληρωμένη ανάλυση 173 νέων φαρμάκων που εγκρίθηκαν μεταξύ 2020 και 2023. Το 2024, χρησιμοποιώντας τον μέσο όρο της ΕΕ σε 27 κράτη μέλη, τα δεδομένα δείχνουν:
- Λιγότερα από τα μισά (46%) των κεντρικά εγκεκριμένων καινοτόμων φαρμάκων ήταν διαθέσιμα στους ασθενείς -από 48% το 2019.
- Μόνο το 29% των φαρμάκων ήταν πλήρως διαθέσιμο μέσω δημόσιας αποζημίωσης, σημειώνοντας μείωση από 42% το 2019.
- Επιπλέον, το 17% των φαρμάκων ήταν διαθέσιμο μόνο με περιορισμούς, σημειώνοντας αύξηση από 6% το 2019.
- Ο μέσος χρόνος από την έγκριση έως την πρόσβαση των ασθενών έχει φτάσει πλέον τις 578 ημέρες, που είναι αυξημένος κατά ένα μήνα περίπου από το 2023.
Εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές και διαρκείς διακυμάνσεις μεταξύ των χωρών. Η ταχύτερη πρόσβαση είναι στη Γερμανία με μόλις 128 ημέρες, ενώ στον αντίποδα είναι η Πορτογαλία με 840 ημέρες. Σε όλους τους τομείς θεραπείας, τον καρκίνο, τα ορφανά φάρμακα και τις συνδυαστικές θεραπείες, ο μέσος χρόνος αναμονής έχει αυξηθεί.
Ο μέσος χρόνος διαθεσιμότητας για ογκολογικά προϊόντα συνεχίζει να αυξάνεται: 33 ημέρες πιο αργός από την έκθεση του περασμένου έτους και 66 ημέρες πιο αργός από την ομάδα του 2022.
Η έκθεση της CRA σχετικά με τις βασικές αιτίες της μη διαθεσιμότητας και των καθυστερήσεων εμβαθύνει στις υποκείμενες αιτίες αυτών των ανισοτήτων, που συχνά οφείλονται σε συνδυασμό παραγόντων. Σε αυτές περιλαμβάνονται μια αργή ρυθμιστική διαδικασία, η καθυστερημένη έναρξη της αξιολόγησης πρόσβασης στην αγορά, οι απαιτήσεις διπλής απόδειξης, οι καθυστερήσεις στην αποζημίωση και οι τοπικές αποφάσεις για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα. Αυτοί οι παράγοντες έχουν τις ρίζες τους στα συστήματα και τις διαδικασίες πρόσβασης σε φάρμακα στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η έκθεση υπογραμμίζει όχι μόνο ότι τα ζητήματα είναι πολύπλευρα, αλλά ότι οι πραγματικές λύσεις απαιτούν από όλα τα μέρη να "καθίσουν" στο τραπέζι και να συνδημιουργήσουν λύσεις που λειτουργούν για τους ασθενείς.
Στην Ελλάδα
Αρκετά συγκεκριμένα παραδείγματα δείχνουν πώς αυτοί οι παράγοντες εφαρμόζονται στην πράξη. Στην Ελλάδα, οι εταιρείες μπορούν να υποβάλουν αίτηση αποζημίωσης μόνο όταν ένα φάρμακο αποζημιώνεται σε τουλάχιστον πέντε από τις 11 καθορισμένες χώρες της ΕΕ, καθυστερώντας την υποβολή λόγω του συστήματος εξωτερικής τιμολόγησης αναφοράς (ERP). Αυτή η διαρθρωτική συνθήκη προσθέτει σε άλλες καθυστερήσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνδέονται με την περιορισμένη χρηματοδότηση της υγειονομικής περίθαλψης και τις αποφάσεις κυκλοφορίας.
Στη Βουλγαρία, ένα σταθερό ετήσιο πρόγραμμα για την ενημέρωση του καταλόγου αποζημίωσης κάθε Ιανουάριο μπορεί να σημαίνει ότι εάν μια απόφαση P&R δεν οριστικοποιηθεί έως τον Δεκέμβριο, η αποζημίωση αναβάλλεται αυτόματα κατά ένα ακόμη έτος. Ο περιφερειακός κατακερματισμός περιπλέκει περαιτέρω την πρόσβαση: στην Ιταλία, για παράδειγμα, ο μέσος χρόνος για την περιφερειακή πρόσβαση μετά την εθνική απόφαση είναι 65 ημέρες, που κυμαίνεται από 1 έως 773 ημέρες. Οι ασθενείς στις βόρειες περιοχές έχουν συνήθως ταχύτερη πρόσβαση σε νέα φάρμακα από εκείνους στις νότιες περιοχές.
Πέρα από τα κανονιστικά και διοικητικά εμπόδια, οι περιορισμοί στις υποδομές του συστήματος υγείας διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Ακόμα και μετά την αποζημίωση ενός φαρμάκου, οι ασθενείς ενδέχεται να αντιμετωπίσουν εμπόδια στη χρήση μιας νέας θεραπείας λόγω ανεπαρκούς διαγνωστικής ικανότητας, εξειδικευμένου προσωπικού ή ετοιμότητας των εγκαταστάσεων -ιδίως στην περίπτωση άκρως εξειδικευμένων θεραπειών, όπως τα φάρμακα προηγμένων θεραπειών (ATMP) ή τα ορφανά φάρμακα.
Η διασφάλιση ότι τα φάρμακα φτάνουν στους πολίτες ανεξάρτητα από το πού αυτοί ζουν στην Ευρώπη, αποτελεί κοινή φιλοδοξία και κοινή ευθύνη. Ωστόσο, η έλλειψη συναίνεσης σχετικά με τον καλύτερο τρόπο επίτευξης αυτού σημαίνει ότι οι ασθενείς σε μια ευρωπαϊκή χώρα μπορούν να περιμένουν περισσότερο από 7 φορές περισσότερο χρόνο από τους ασθενείς σε μια γειτονική χώρα για το ίδιο φάρμακο.
Η EFPIA επιδιώκει να δημιουργήσει συνεργασίες για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων στις χώρες όπου οι ασθενείς αντιμετωπίζουν μερικές από τις πιο πιεστικές προκλήσεις πρόσβασης.
ΠΗΓΗ: www.iatronet.gr