Επιταχύνονται οι εξελίξεις για τον Κάθετο Διάδρομο που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Ελλάδα στην Ουκρανία μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Μολδαβιας, και όλα δείχνουν ότι το έργο πρόκειται σύντομα να ξεμπλοκάρει.
Το πρώτο βήμα είναι ότι αύριο κάνει "πρεμιέρα" η ενιαία ταρίφα διαμετακόμισης που προτείνουν από κοινού οι Διαχειριστές Συστήματος των πέντε χωρών διέλευσης, με μείωση 25% απο την Ελλάδα μέχρι τη Ρουμανία και 46% απο τη Μολδαβία εως την Ουκρανια.
Την ανακοίνωση για το νέο προϊόν μειωμένης τιμής που θα ισχύσει για τη περίοδο Ιουνίου - Οκτωβρίου 2025, υπογράφουν σε κοινο ανακοινωθέν οι Διαχειριστες Φυσικού Αερίου της Ελλάδας (ΔΕΣΦΑ), της Βουλγαρίας (Bulgartransgaz), της Ρουμανίας (Transgaz), της Μολδαβίας (VestMoldTransgaz) και της Ουκρανίας (GTSOU).
Στην πράξη πρόκειται για μια συμφωνία που ξεμπλοκαρει το έργο, καθώς οι μέχρι τώρα ταριφες που επέβαλαν οι ίδιες οι χώρες κατά μήκος της διαδρομής, την καθιστουσαν απαγορευτική για τους προμηθευτές και τους traders,
Του σημερινού κοινού ανακοινωθεντος ειχε προηγηθεί χθες συμφωνία των πέντε Διαχειριστών για την ενιαία και χαμηλότερη απο τα σημερινά επίπεδα ταρίφα κατά μήκος του Vertical Corridor, ενώ φαίνεται ότι το σχέδιο έχει εγκρίνει και η πλειοψηφία των Ρυθμιστών στις χώρες διέλευσης.
Τι σημαίνει η κοινή ταρίφα
Αν και μένει να φανεί κατά πόσο μια μείωση κατά 25% αρκεί για να καταστήσει ανταγωνιστικό το project ή χρειάζεται περαιτέρω «ψαλίδισμα», όλα δείχνουν ότι πλησιάζει η στιγμή που το έργο θα μπει στις ράγες, προκειμένου να καταστεί εφικτή η μεταφορά αμερικανικού LNG και αζέρικου αερίου προς Βορράν από τα τερματικά της Ελλάδας (FSRU Αλεξανδρούπολης, Ρεβυθούσα).
Εκτός της μειωμένης τιμής, η κοινή ταρίφα εκτιμάται ότι θα κάνει πιο εύκολη τη διαδικασία δέσμευσης του capacity κατά μήκος των υποδομών του Κάθετου Διαδρόμου, καθώς μέχρι πρότινος οι traders αναγκάζονταν να συμμετάσχουν σε τουλάχιστον 10 δημοπρασίες, προκειμένου να μεταφέρουν ένα φορτίο LNG από την Ελλάδα έως την Ουκρανία.
Τη συμφωνία έκανε αρχικά χθες γνωστή η ουκρανική πλευρά, με το υπουργείο Ενέργειας να αναφέρει, όπως γράφει το Reuters, ότι η ρυθμιστική αρχή της χώρας ενέκρινε ένα «κοινό προιόν δέσμευσης capacity» κατά μήκος της διαδρομής, που θα παρέχει εναλλακτικές και με ανταγωνιστικές χρεώσεις ποσότητες φυσικού αερίου.
Το εν λόγω προϊόν δέσμευσης δυναμικότητας για τη μεταφορά αερίου από την Ελλάδα προς την Ουκρανία θα προσφέρεται μέσω του Διαβαλκανικού Αγωγού μέσω των εξής Σημείων Διασύνδεσης: Kulata/Σιδηρόκαστρο, Negru Voda 1/Kardam, Isaccea 1/Orlovka, Kaushany και Grebenyky.
Το προϊόν διαδρομής αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση του ποσοστού χρήσης των υποδομών των Διαχειριστών κατά μήκος της διαδρομής. Αυτό, με τη σειρά του, θα επιφέρει αύξηση των εσόδων των Διαχειριστών από την πώληση της μέχρι τώρα αχρησιμοποίητης δυναμικότητας, οδηγώντας έτσι και σε μείωση των τιμολογίων μεταφοράς προς όφελος των χρηστών των συστημάτων κάθε χώρας.
Η συνάντηση Παπασταύρου - Στάνκοφ
Τα παραπάνω πιθανώς να προσλάβουν τη μορφή επίσημων ανακοινώσεων ότι ξεμπλοκάρει το έργο κατά την αυριανή συνάντηση στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα των δύο υπουργών Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου και Ζέκο Στάνκοφ.
Η επίσκεψη Παπασταύρου γίνεται με αφορμή τα εγκαίνια κατασκευής μιας σημαντικής διακλάδωσης του βουλγαρικού δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου και στην εκδήλωση θα παραστεί και η CEO του ΔΕΣΦΑ Μαρία Ρίτα Γκάλι, που συμμετείχε ενεργά στις συζητήσεις για την ενιαία μειωμένη ταρίφα.
Στην παρούσα φάση, η Ουκρανία εισάγει αέριο μέσω Σλοβακίας και Ουγγαρίας και δεν χρησιμοποιεί τη νότια διαδρομή λόγω των υψηλότερων τελών διέλευσης, που την καθιστούν μη ελκυστική, όπως αναφέρει στη χθεσινή του ανακοίνωση το ουκρανικό υπουργείο Ενέργειας.
Κρίνοντας από τα στοιχεία που έχει δώσει ο Διαχειριστής του Συστήματος Φυσικού Αερίου της Ουκρανίας, το κόστος διαμετακόμισης φυσικού αερίου από την Ελλάδα (Ρεβυθούσα) έως την Ουκρανία ξεπερνά τα 10 €/MWh, ενώ από το FSRU της Αλεξανδρούπολης κινείται στα 13 €/MWh.
Την ίδια στιγμή, το κόστος στην περίπτωση χρήσης των εναλλακτικών οδεύσεων μέσω των οποίων προμηθεύεται σήμερα αέριο η Ουκρανία διαμορφώνεται μεταξύ 3,9 με 6,7 €/MWh.
Οι ανάγκες της Ουκρανίας
Αν υπάρχει μια χώρα που πιέζει περισσότερο από όλες για να ξεμπλοκάρει το έργο, αυτή είναι η Ουκρανία, καθώς για να δημιουργήσει αποθέματα ενόψει του χειμώνα, πρέπει να εξασφαλίσει πάνω από 5 bcm φυσικού αερίου (αναλυτές μιλούν ακόμη και για πάνω από 6 bcm).
«Προσβλέπουμε σε θετικές αποφάσεις από όλες τις συμμετέχουσες χώρες για τη χρήση της Διαβαλκανικής οδού για τους κοινούς μας στρατηγικούς στόχους», δήλωσε χθες ο υπουργός Ενέργειας της χώρας Γκέρμαν Γκαλουστσένκο, με αφορμή την έγκριση από την εθνική ρυθμιστική αρχή.
Στην παρούσα φάση, η κρατική Naftogaz κλείνει συμβόλαια μέσω της Πολωνίας, όπως αυτό όγκου 300 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων αμερικανικού LNG από την Orlen για ποσότητες που διέρχονται από το πολωνικό έδαφος.
Αλλά παρότι η διέλευση μέσω Πολωνίας και Λιθουανίας είναι φθηνότερη, αυτό δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες των Ουκρανών, καθώς ο πολωνικός διασυνδετήριος αγωγός επιτρέπει την εισαγωγή μόνο μέχρι 7 εκατ. κυβικών μέτρων την ημέρα, όταν η ζήτηση της χώρας ξεπερνάει τα 25 εκατ. ημερησίως.