Ενός κακού μύρια έπονται. Μέσα στις επόμενες ημέρες-εβδομάδες, θα γνωρίζουμε εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προχωρήσουν στην υλοποίηση της απειλής του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την επιβολή ενιαίου δασμού 50% στα εισαγόμενα ψάρια υδατοκαλλιέργειας, όπως είναι η τσιπούρα και το λαβράκι.
Παρότι η αμερικανική αγορά αντιπροσωπεύει μόλις το 3% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών του κλάδου, περίπου 3.500-4.000 τόνους ετησίως, η επιβολή δασμών σε αυτό το επίπεδο εκτιμάται πως θα πλήξει σοβαρά τις ελληνικές επιχειρήσεις, τόσο οικονομικά όσο και στρατηγικά. Οι εξαγωγείς ήδη αντιμετωπίζουν αυξημένα κόστη μεταφοράς -σήμερα περί τα 4 ευρώ το κιλό για αεροπορική μεταφορά από 2,5 ευρώ στην προ Covid περίοδο- και περιορισμένο περιθώριο απορρόφησης επιπλέον επιβαρύνσεων.
«Αν οι δασμοί ανέβουν στο 50%, δεν υπάρχει τρόπος να απορροφήσουμε αυτό το κόστος. Ούτε εμείς ούτε οι πελάτες μας στις ΗΠΑ, οι οποίοι τις τελευταίες εβδομάδες έχουν δεχθεί τον δασμό 10% που επιβλήθηκε», αναφέρει χαρακτηριστικά ανώτερο στέλεχος του κλάδου, τονίζοντας ότι η αύξηση αυτή μπορεί να ακυρώσει εξαγωγικές συμφωνίες και να καταστρέψει μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης στην αγορά των ΗΠΑ.
Η απειλή αυτή έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική υδατοκαλλιέργεια επιχειρεί να σταθεροποιηθεί, μετά από δύο χρόνια αβεβαιότητας που έχουν προκαλέσει τα οικονομικά προβλήματα της Avramar, της μεγαλύτερης εταιρείας του κλάδου. Τα προβλήματα ρευστότητας, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός (κυρίως από την Τουρκία, που εξάγει χωρίς τους ίδιους περιορισμούς) και η πίεση στο λειτουργικό κόστος έχουν περιορίσει σημαντικά τα περιθώρια κέρδους.
Παρά το μικρό μέγεθός της, η αγορά των ΗΠΑ θεωρείται στρατηγικής σημασίας για τον κλάδο. «Η Αμερική είναι αναπτυσσόμενη αγορά για εμάς, με δυνατότητα σημαντικής αύξησης μεριδίου», σημειώνει εκπρόσωπος του κλάδου. «Αν χαθεί αυτό το κανάλι, χάνουμε κάτι πολύ περισσότερο από 3.000 τόνους, χάνουμε το momentum και την προοπτική».
Η εμπορική διαμάχη εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των εντάσεων ΗΠΑ - ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον, επιδιώκοντας είτε την πλήρη άρση των δασμών είτε τη διατήρησή τους στο τρέχον επίπεδο του 10%. Η έκβαση των διαπραγματεύσεων τις επόμενες εβδομάδες θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον ελληνικό κλάδο ιχθυοκαλλιέργειας σε μια ήδη επιβαρυμένη διεθνή αγορά.
Την Τετάρτη, ένα εμπορικό δικαστήριο των ΗΠΑ μπλόκαρε τους περισσότερους δασμούς του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ σε μια απόφαση η οποία διαπίστωσε ότι ο πρόεδρος υπερέβη την εξουσία του επιβάλλοντας οριζόντιους δασμούς στις εισαγωγές από εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Η απόφαση του δικαστηρίου ανέφερε πως το Σύνταγμα των ΗΠΑ δίνει στο Κογκρέσο αποκλειστική εξουσία να ρυθμίζει το εμπόριο με άλλες χώρες, η οποία δεν παρακάμπτεται από τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης του προέδρου για την προστασία της οικονομίας των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση Τραμπ λίγα λεπτά αργότερα κατέθεσε έφεση αμφισβητώντας την εξουσία του δικαστηρίου.