Τους σοβαρούς κινδύνους που εγκυμονεί και για την ελληνική οικονομία, και ειδικότερα για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό, η νέα σύρραξη στη Μέση Ανατολή, εφόσον δεν αποκλιμακωθεί σύντομα, αλλά και η ρητορική για τους δασμούς, επισημαίνει ο επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ), καθηγητής Ιωάννης Τσουκαλάς.
Παρουσιάζοντας την τριμηνιαία έκθεση του Γραφείου, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «η ραγδαία επιδείνωση της παγκόσμιας οικονομικής προοπτικής, εμπορικών και γεωπολιτικών εντάσεων, ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες για τις ελληνικές εξαγωγές και τις ιδιωτικές επενδύσεις», ενώ δεν απέκλεισε «ένα νέο πληθωριστικό σοκ».
«Ο πληθωρισμός παραμένει ανθεκτικός, αρκετά πάνω από τον μέσο πληθωρισμό στην Ευρωζώνη (1,9%) και ανήλθε τον Μάιο του 2025 στο 3,3%, σημαντικά αυξημένος τόσο σε σχέση με τον Μάιο του 2024 (2,4%) όσο και σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα (2,6%). Οι ανοδικές πιέσεις στις τιμές προκύπτουν από τις υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της στέγασης, ενώ ανακόπηκε και η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού τροφίμων. Οι προσπάθειες ενίσχυσης του ανταγωνισμού όπως και η ανίχνευση και αποτροπή τιμολόγησης σε συνθήκες ολιγοπωλιακής αγοράς θα πρέπει να εντατικοποιηθούν», σύμφωνα με τον κ. Τσουκαλά.
Η ρευστότητα που χαρακτηρίζει το διεθνές οικονομικό περιβάλλον οδήγησε το ΓΠΚΒ να χαμηλώσει στο 2,2% τον «πήχη» της ανάπτυξης για το 2025, με εύρος πρόβλεψης μεταξύ 2,1% και 2,3%.
«Εξαιτίας του ραγδαία επιδεινούμενου διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος, το Γραφείο αναθεώρησε ελαφρώς προς τα κάτω τη βασική εκτίμηση για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ του έτους 2025 στο 2,2% (από 2,3% στην ΄Έκθεση του Μαρτίου 2025)», αναφέρεται στην έκθεση, σύμφωνα με την οποία «η αναθεώρηση οφείλεται σε δύο πηγές αβεβαιότητας που ενδεχομένως θα επιδεινώσουν το επενδυτικό κλίμα και την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Αφενός, η συνεχιζόμενη ρητορική περί επιβολής δασμών και αφετέρου, η πρόσφατη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή».
Το ΓΠΚΒ σημειώνει χαρακτηριστικά ότι:
- Το 2025 εξελίσσεται σε χρονιά ασυνήθιστα υψηλής γεωπολιτικής και οικονομικής αβεβαιότητας. Οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών, και ιδιαίτερα η νέα απρόβλεπτη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, οδηγούν σε παγκόσμια γεωπολιτική αστάθεια και προκαλούν συνθήκες μείζονος αβεβαιότητας, δημιουργώντας αναταράξεις στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Τα πρώτα σημάδια επιβράδυνσης των μεγάλων οικονομιών έχουν κάνει την εμφάνισή τους. Μέσα σε αυτό το διεθνές περιβάλλον σημαντικών προκλήσεων και ρίσκων, η ελληνική οικονομία διατηρεί την ανοδική της πορεία με οδηγό τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις και την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών. Οι δημοσιονομικές επιδόσεις και η πορεία αποκλιμάκωσης του δημοσίου χρέους οδήγησαν τον οίκο αξιολόγησης Standard and Poor’s σε νέα αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας εντός της επενδυτικής βαθμίδας. Η βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας μέσω επενδύσεων, καινοτομίας και παραγωγικότητας της οικονομίας είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για τη σύγκλιση του εισοδήματος των πολιτών της χώρας με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και τη διατήρηση ισχυρής ανάπτυξης και μετά το 2026. Για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι απαραίτητο να ενταθούν οι προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις, βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα, απλοποίηση ρυθμιστικών πλαισίων για προσέλκυση επενδύσεων και, με οδηγό τη δημοσιονομική σύνεση, αξιοποίηση του δημοσιονομικού χώρου για ενίσχυση της παραγωγικής δυναμικής της χώρας.
- Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) παρουσίασε αύξηση 2,2% το πρώτο τρίμηνο του 2025 σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2024 (προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ), ενώ το αντίστοιχο μέγεθος στην Ευρωζώνη είναι 1,5%. Σε αυτή την επίδοση συνετέλεσαν η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης (1,9%) που εξακολουθεί να παρουσιάζει ανθεκτικότητα, η αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (2,2% συνολικά, -0,2% για υπηρεσίες και 1,7% για αγαθά) και η αύξηση της δημόσιας κατανάλωσης (0,7%). Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 3,2% αντανακλώντας τη μείωση επενδυτικών δαπανών σε κατοικίες και κατασκευές. Αρνητική ήταν η συμβολή των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (αύξηση 2,4% συνολικά).
- Σχετικά με τις δημοσιονομικές επιδόσεις, το επίσημο δημοσιονομικό αποτέλεσμα (ισοζύγιο) της Γενικής Κυβέρνησης για το 2024 σε όρους ESA διαμορφώθηκε στα 3.181 εκατ. ευρώ, ή 1,3% του ΑΕΠ. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε στα 11.401 εκατ. ευρώ, ή 4,8% του ΑΕΠ. Για το τετράμηνο Ιανουαρίου - Απριλίου 2025, το Ενοποιημένο Πρωτογενές Αποτέλεσμα Γενικής Κυβέρνησης με προσαρμογές καταγράφει πλεόνασμα 4.934 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 1.575 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο τετράμηνο του 2024. Ο Κρατικός Προϋπολογισμός παρουσιάζει ταμειακό Πρωτογενές Πλεόνασμα 5.148 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 1.866 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το τετράμηνο Ιανουαρίου -Απριλίου του 2024. Τα φορολογικά έσοδα παρουσιάζουν σημαντική αύξηση, με κύριες πηγές αυτής να αποτελούν ο φόρος εισοδήματος κατά 1.352 εκατ. ευρώ και οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών κατά 737 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων ο ΦΠΑ κατά 708 εκατ. ευρώ).
- Στο σκέλος των δαπανών του Κρατικού Προϋπολογισμού παρατηρείται μείωση κατά 1.579 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το τετράμηνο Ιανουαρίου - Απριλίου του 2024, η οποία αποδίδεται στη μείωση των δαπανών ΠΔΕ και ΤΑΑ κατά 1.140 εκατ. ευρώ καθώς και των τόκων κατά 167 εκατ. ευρώ, ενώ οι πρωτογενείς δαπάνες μειώθηκαν κατά 271 εκατ. ευρώ.
- Ένα αξιοσημείωτο γεγονός αποτελεί η πρόσφατη αύξηση της ευρωπαϊκής παρουσίας στο ελληνικό εμπορικό τραπεζικό σύστημα. Η εξέλιξη αυτή συνεισφέρει στον βαθμό εξωστρέφειας του τραπεζικού συστήματος, ενισχύοντας τις προοπτικές για προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και αύξηση διασυνοριακών τραπεζικών συνεργασιών στο μέλλον. Αποτελεί επίσης ένδειξη για βελτίωση του βαθμού εμπιστοσύνης της ευρωπαϊκής τραπεζικής κοινότητας στην ελληνική οικονομία, κάτι που συνδέεται και με την απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας.
- Αναφορικά με την πρόοδο υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων του ΤΑΑ επισημαίνονται καθυστερήσεις οι οποίες, εάν δεν ξεπεραστούν, πιθανόν να έχουν αρνητική επίπτωση τόσο στον ρυθμό ανάπτυξης όσο και στον χρόνο ανάκαμψης του κεφαλαιακού αποθέματος της οικονομίας.