Σημαντικές ευελιξίες ως προς τη διαχείριση του χρόνου εργασίας σε ημερήσιο, εβδομαδιαίο ή και ετήσιο πλαίσιο, εφόσον υπάρχει ατομική συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, με την εργοδοτική πλευρά να βρίσκεται, σύμφωνα και με τη θέση που εκφράζουν οι εκπρόσωποι των εργαζόμενων, σε πλεονεκτικότερη θέση, προβλέπει το εργασιακό σχέδιο νόμου που εγκρίθηκε χθες από το υπουργικό συμβούλιο και παρουσιάστηκε από την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως.
Σύμφωνα με την υπουργό, στόχος του είναι ο εκσυγχρονισμός του εργασιακού πλαισίου, η απλοποίηση των διαδικασιών, η μείωση της γραφειοκρατίας, η στήριξη των εργαζομένων μέσω της θωράκισης των δικαιωμάτων τους, η ενίσχυση της εργασιακής τους ασφάλειας, αλλά και η διευκόλυνση των επιχειρήσεων καθώς και η διαμόρφωση ενός διαφανούς και σύγχρονου εργασιακού περιβάλλοντος.
Οι άξονες του νομοσχεδίου, που τις επόμενες εβδομάδες θα δοθεί σε δημόσια διαβούλευση και θα πάρει τον δρόμο προς τη Βουλή, πιθανότατα εντός του φθινοπώρου, αφορούν το ατομικό εργατικό δίκαιο και είναι οι εξής:
Εκσυγχρονισμός εργατικών διατάξεων
- Ένας εργαζόμενος δύναται να εργάζεται σήμερα σε δύο ή περισσότερους εργοδότες έως 13 ώρες ημερησίως υπό προϋποθέσεις. Η δυνατότητα αυτή επεκτείνεται και σε εργαζόμενους που απασχολούνται σε έναν εργοδότη, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται τα όρια ανάπαυσης (11 ώρες συνεχόμενες) και μέγιστου ορίου εβδομαδιαίων ωρών εργασίας (έως 48 ώρες) καθώς και η καταβολή των νόμιμων προσαυξήσεων από υπερωρίες (20% στην υπερεργασία και 40% στις 4 υπερωρίες που επιτρέπονται την ημέρα).
- Δίνεται η δυνατότητα υπερωρίας και στην εκ περιτροπής εργασία, με τις νόμιμες προσαυξήσεις να ανέρχονται στο 40%.
Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, η επιπλέον εργασία είναι πιθανότερο να εμφανίζεται ως επιλογή του εργοδότη, είτε γιατί αντιμετωπίζει το ήδη έντονο πρόβλημα των κενών θέσεων εργασίας και της αδυναμίας εύρεσης προσωπικού για να καλύψει αυτά τα κενά, είτε γιατί ο εργαζόμενος ήδη απασχολούνταν επιπλέον ώρες, οι οποίες όμως ήταν αδήλωτες.
Αυτό το θέμα αναδείχθηκε άλλωστε και από την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, με αποτέλεσμα πλέον να μην μπορεί να αποκρυφθεί. Έρχεται δε το υπουργείο με την προωθούμενη διάταξη να νομιμοποιήσει μια ισχύουσα πρακτική, με το κέρδος του εργαζόμενου να είναι ότι έτσι, ο εργοδότης υποχρεούται και να του καταβάλλει το προσαυξημένο κατά 40% ωρομίσθιο για κάθε επιπλέον υπερωρία.
Ενίσχυση εργαζομένων
- Δίνεται η δυνατότητα για εφαρμογή τετραήμερης εργασίας όλο τον χρόνο (αντί για μόνο ένα εξάμηνο), στο πλαίσιο της διευθέτησης του χρόνου εργασίας. Στην πράξη, μετά από σύμφωνη γνώμη εργοδότη και εργαζόμενου ή πρόβλεψη σε κανονισμό εργασίας, θα ισχύει διευθέτηση καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Έτσι, για παράδειγμα, ένας εργαζόμενος θα μπορεί για όλο τον χρόνο να δουλεύει 4 ημέρες την εβδομάδα, επί 10 ώρες την ημέρα, αντί για 8 ώρες επί 5 ημέρες. Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας είναι ένα μέτρο που δεν έχει προχωρήσει ιδιαίτερα στη χώρα μας. Πιθανότατα πλέον, με τη νέα διάταξη, το μέτρο να «τρέξει» πιο εύκολα, χωρίς να είναι σίγουρο ότι θα λειτουργήσει προς όφελος του εργαζόμενου.
- Η μείωση αποδοχών, αμέσως μετά την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή. Αποτρέπεται έτσι κάθε σκέψη από τους εργοδότες για μείωση των αποδοχών, λόγω της «νομιμοποίησης» του πραγματικού χρόνου εργασίας.
- Επεκτείνεται το επίδομα κυοφορίας/λοχείας και σε περιπτώσεις ασφάλισης/απασχόλησης σε πάνω από ένα ταμείο/εργοδότη.
- Το επίδομα γονικής άδειας κατοχυρώνεται ως αφορολόγητο, ανεκχώρητο και ακατάσχετο.
- Προβλέπεται μεγαλύτερη ελευθερία για τον εργαζόμενο στη δυνατότητα κατανομής της ετήσιας άδειας αναψυχής, σε συνεννόηση με τον εργοδότη. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ο εργαζόμενος θα μπορεί να ζητά άδεια ακόμη και 3 ή τέσσερις φορές τον χρόνο, υπό την προϋπόθεση ότι κάθε φορά, η άδεια θα αφορά τουλάχιστον 5 ημέρες συνεχόμενες. Δεν αλλάζει βέβαια η πρόβλεψη ότι ο εργοδότης μπορεί να αρνηθεί επικαλούμενος αυξημένες ανάγκες της επιχείρησης κατά το συγκεκριμένο διάστημα, κάτι που ισχύει και σήμερα.
- Ο εργαζόμενος μπορεί να δηλώσει μόνος του την οικειοθελή του αποχώρηση στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. Αφορά κατά κύριο λόγο εργαζόμενους που οι εργοδότες τους «εξαφανίζονται».
Εύκολες και γρήγορες προσλήψεις
- Προβλέπεται η ολοκλήρωση της αναγγελίας πρόσληψης με ένα έγγραφο, αντί για τέσσερα που ισχύει σήμερα.
- Δημιουργείται ένα συγκεντρωτικό ψηφιακό αρχείο για τον εργαζόμενο.
- Ενεργοποιείται εφαρμογή για τα κινητά εργοδοτών, αντίστοιχη της εφαρμογής myErgani.
- Δίνεται η δυνατότητα ταχείας πρόσληψης για επείγουσες ανάγκες μιας επιχείρησης μέσω εφαρμογής στο κινητό. Προσοχή. Αφορά εργασία έως δύο ημερών.
Μείωση της γραφειοκρατίας
- Καταργούνται έντυπα που περιέχουν πληροφορίες οι οποίες υποβάλλονται ήδη στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, όπως π.χ. βιβλίο αδειών, ετήσιος πίνακας αδειών, ετήσιος πίνακας προσωπικού.
- Καταργείται η υποχρέωση να τηρεί ο εργοδότης σε έντυπη μορφή έγγραφα που τηρούνται ηλεκτρονικά.
- Διευθετούνται πρακτικά ζητήματα της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας. Αυτό σημαίνει ευέλικτη προσέλευση έως 120 λεπτά κατόπιν συμφωνίας, κατοχύρωση χρόνου προετοιμασίας (30’ στη βιομηχανία, 10’ σε άλλους κλάδους) και δικαίωμα τριών μονών σημάνσεων, το μήνα, χωρίς κύρωση.
Ενίσχυση της Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία
Όπως επεσήμανε ο υφυπουργός Εργασίας Κώστας Καραγκούνης, στο νομοσχέδιο υπάρχουν σημαντικές διατάξεις που στόχο έχουν την πρόληψη-ενίσχυση της ασφάλειας στις καθημερινές διαδικασίες της εργασίας, όπως:
- Καθίσταται υποχρεωτική η παρουσία συντονιστών υγείας και ασφαλείας σε τεχνικά έργα, ανάλογα με το μέγεθός τους, για την πρόληψη εργατικών ατυχημάτων.
- Μειώνεται από 50 σε 20 το όριο εργαζομένων κάτω από το οποίο ο εργοδότης μπορεί να ασκεί καθήκοντα τεχνικού ασφαλείας ο ίδιος.
- Δίνεται έμφαση στην παροχή μαθημάτων πρώτων βοηθειών (ΚΑΡΠΑ, Heimlich) από την επιχείρηση προς τους εργαζόμενους.
- Επικαιροποιείται η κατάταξη επιχειρήσεων σε κατηγορίες επικινδυνότητας, όπως και οι ειδικότητες των τεχνικών ασφαλείας (οι οποίες παρέμεναν αμετάβλητες στον νόμο από τη δεκαετία του 1980).
Στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται, τέλος, ρυθμίσεις όπως:
- Η πρόσφατη απαλλαγή των προσαυξήσεων από ασφαλιστικές εισφορές σε υπερεργασία, υπερωρίες, νυκτερινά και αργίες που αύξησε σημαντικά τα έσοδα του ΕΦΚΑ αλλά και τις αποδοχές των εργαζόμενων επεκτείνεται και σε προσαυξήσεις που προβλέπονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας καθώς και σε προσαυξήσεις που χορηγούνται οικειοθελώς από τον εργοδότη. Είναι ενδεικτικό ότι τον Απρίλιο, δεύτερο μήνα εφαρμογής της κατάργησης των προσαυξήσεων στις ασφαλιστικές εισφορές, διαπιστώθηκε αύξηση 62% στις αποδοχές από υπερεργασία και υπερωρίες και 55% στις αποδοχές από νυχτερινά και αργίες. Ως προς το σκέλος των εσόδων προς τον ΕΦΚΑ, καταγράφηκαν αυξήσεις 48% και 54%, αντίστοιχα.
- Όταν ο εργαζόμενος συνταξιούχος δικαιούται προσαύξηση στη σύνταξή του, η επιπλέον παροχή δεν λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό του συντελεστή της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ).