«Πρεμιέρα» κάνει σήμερα η πολυδιαφημισμένη Task Force, με αντικείμενο την αντιμετώπιση σε real time των αστοχιών και της απότομης ανόδου των τιμών λόγω προβληματικής χρήσης των διασυνδέσεων και των ροών από την Κεντρική προς τη ΝΑ Ευρώπη, έτσι ώστε να αποφύγουμε τυχόν κρίσεις, όπως αυτή του περυσινού Ιουλίου.
Σε μια συγκυρία που συμπίπτει με την είσοδο στην καρδιά του καλοκαιριού και με ενθαρρυντικό σημάδι την καλή μέχρι τώρα συμπεριφορά των αγορών παρά τους προ ημερών καύσωνες σε Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, η σημερινή πρώτη συνεδρίαση της «ομάδας ταχείας απόκρισης», με συμμετοχή από πλευράς της Ελλάδας του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Ν. Τσάφου αποτελεί σίγουρα ένα πρώτο βήμα διαπίστωσης του προβλήματος.
Στο επίκεντρο της «ανιχνευτικής» αυτής πρώτης συνεδρίασης Υφυπουργών, Διαχειριστών και Ρυθμιστών των «27», θα βρεθεί η ανάγκη καλύτερου συντονισμού και αποτελεσματικότερης χρήσης των διασυνδέσεων μεταξύ των χωρών-μελών, ώστε να δημιουργηθεί τουλάχιστον ένας μηχανισμός πρόληψης ενεργειακών κρίσεων, που είναι πάντα υπαρκτός σε μια Ευρώπη με μόνιμη ανισότητα τιμών.
Τo μεγάλο ωστόσο στοίχημα, της εύρεσης πολιτικών για τη χάραξη κοινής ενεργειακής πολιτικής που θα περιορίσει τις μεγάλες διαφορές τιμών ανάμεσα στις «δύο Ευρώπες», τη Νοτιοανατολική και την υπόλοιπη ήπειρο, υπερβαίνει τις αρμοδιότητες της Task Force.
Αφορά τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα των αγορών ηλεκτρισμού της Ελλάδας και της γειτονιάς της, δηλαδή το χαμηλό υδροηλεκτρικό δυναμικό, την περιορισμένη μεταφορική ικανότητα στις διασυνδέσεις και την έλλειψη ευέλικτων πόρων, τα οποία δεν αγγίζουν τον πυρήνα της Ευρώπης.
Το έδειξε ο προ ημερών καύσωνας από την Ισπανία μέχρι τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, που άφησε ανεπηρέαστες τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, αφού ο πλουραλισμός σε διασυνδέσεις (και φυσικά η ύπαρξη πυρηνικών), απορρόφησε τους όποιους κραδασμούς.
Τα δομικά προβλήματα
Όλα αυτά συνθέτουν ένα σκηνικό στο οποίο οι τιμές ρεύματος της ΝΑ Ευρώπης μπορεί να πάρουν φωτιά ανά πάσα στιγμή με «φιτίλι» ένα κύμα καύσωνα, όπως αυτό που εκδηλώθηκε τον περασμένο Ιούλιο. Τέτοιο κύμα δεν έχει ακόμη εμφανιστεί φέτος στη γειτονιά μας.
Η απόκλιση πάντως των τιμών αποτυπώνεται συστηματικά στον ευρωπαϊκό «χάρτη», όπως συμβαίνει και σήμερα, όπου παρότι οι αγορές κινούνται ομαλά, ο μέσος όρος στη ΝΑ Ευρώπη βρίσκεται πάνω από τα 115 ευρώ (115,64 €/MWh στην Ελλάδα), ενώ παντού στην υπόλοιπη Ευρώπη παίζει κάτω από τα 100 ευρώ.
Σίγουρα, δύο στοιχεία που βελτιώνουν την κατάσταση σε σχέση με το περυσινό καλοκαίρι είναι αφενός ότι ο ελληνικός στόλος σταθμών φυσικού αερίου έχει εμπλουτιστεί με μια ακόμη μονάδα -αυτήν των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ - Motor Oil στην Κομοτηνή-, που μπορεί να προσφέρει πολύτιμα φορτία βάσης εάν παρατηρηθεί απότομη αύξηση της ζήτησης. Αφετέρου, ότι φαίνεται πως τα προγράμματα συντήρησης κάποιων διασυνδέσεων και ορισμένων μεγάλων θερμικών μονάδων σε γειτονικές χώρες, όπως π.χ. τα πυρηνικά στη Ρουμανία, έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Αυτό σημαίνει ότι οι μονάδες αυτές θα είναι διαθέσιμες για το επόμενο κρίσιμο διάστημα.
Το ίδιο ισχύει, σύμφωνα με τις πληροφορίες και για τη συντριπτική πλειονότητα των διασυνδετήριων γραμμών στη γειτονιά μας -πλην αυτής μεταξύ Σερβίας και Βουλγαρίας- ενώ στο θέμα πρόκειται να αναφερθούν σήμερα οι εκπρόσωποι των regional control centers, όπως του TSCNET, που έχει έδρα το Μόναχο και έχει εικόνα για τη λειτουργική ασφάλεια πληθώρας Διαχειριστών στην Κεντρική και τη ΝΑ Ευρώπη.
Ο αλγόριθμος και τα σήματα των προθεσμιακών συμβολαίων
Στη σημερινή πρώτη σύγκληση της ευρωπαϊκής task force αναφέρθηκε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, ενώ στη σημασία σύστασης του φορέα είχε αναφερθεί τον Ιούνιο και ο υφυπουργός Νίκος Τσάφος, σχολιάζοντας ότι οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης «συμπεριφέρονται φέτος διαφορετικά», καθώς ανταλλάσσουν πληροφορίες για τις προγραμματισμένες διακοπές φορτίου και δείχνουν να αναζητούν τρόπους ελαχιστοποίησης των διαταραχών.
Σε ό,τι αφορά το θέμα που έχει κατ’ επανάληψη θίξει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, τον περίφημο αλγόριθμο που μπορεί να μειώνει ή και να μηδενίζει τη μεταφορική ικανότητα των διασυνοριακών διασυνδέσεων της Κεντρικής Ευρώπης και συγκεκριμένα τις εξαγωγές από τη Γερμανία μέσω Αυστρίας προς την Ουγγαρία, φρενάροντας τις ροές προς τα νοτιοανατολικά (μοντέλο flow based market coupling), θεωρείται μάλλον απίθανο να εστιάσει η σημερινή πρώτη συνεδρίαση του οργάνου. Ούτε και υπάρχουν σημάδια ότι η γερμανική πλευρά και η Κομισιόν είναι διατεθειμένες να ανοίξουν μια τέτοια συζήτηση.
Στο άλλο σκέλος, που αφορά τα σήματα των προθεσμιακών συμβολαίων, ναι μεν είναι αυξητικά αλλά με μικρότερη ένταση απ’ ό,τι τέτοια εποχή πέρυσι, χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι δεν θα πάρουν «φωτιά», αν ενσκήψει κάποιος ισχυρός καύσωνας στην περιοχή.
Τα τελευταία στοιχεία από το ευρωπαϊκό χρηματιστήριο ενέργειας δείχνουν πράξεις στην ελληνική αγορά στα 90,22 €/MWh για τον Ιούνιο, που έχουν αυξηθεί στα 113,59 €/MWh για τον Ιούλιο, ενώ διατηρούνται στα 111,32 για τον Αύγουστο και κινούνται στα 113,01 €/MWh για τον Σεπτέμβριο.
Στην πάντα «επικίνδυνη» Ουγγαρία, απ’ όπου και ξεκίνησε η περυσινή κρίση, οι πράξεις για τον Ιούλιο δείχνουν 107,35 €/MWh, 111,15 €/MWh για τον Αύγουστο και 112,83 €/MWh για τον Σεπτέμβριο.
Οσο για τη νούμερο ένα ευρωπαϊκή αγορά, τη γερμανική, που μπορεί να κινείται πιο συγκρατημένα από πολλές άλλες, ωστόσο έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος, τα νούμερα δείχνουν μια μικρή αλλά σταθερή άνοδο μέχρι και τον προσεχή χειμώνα.
Οι πράξεις που αφορούν τον Ιούλιο είναι στα 84,98 €/MWh, τον Αύγουστο στα 81,24 €/MWh, τον Σεπτέμβριο στα 88,91 €/MWh, τον Οκτώβριο στα 88,42 €/MWh, το Νοέμβριο στα 97,76 €/MWh και για τον προσεχή Γενάρη στα 102 €/MWh.