Η ING καταγράφει ιστορική μεταστροφή στην απασχόληση, με τον ευρωπαϊκό Νότο να πρωταγωνιστεί και τον Βορρά να επιβραδύνει. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα και η Ισπανία συνδυάζουν αύξηση απασχόλησης και παραγωγικότητας.
Η Ελλάδα, η Ισπανία και ευρύτερα ο ευρωπαϊκός Νότος παρουσιάζουν εντυπωσιακή ενίσχυση της απασχόλησης, τη στιγμή που οι παραδοσιακά ισχυρές οικονομίες του Βορρά (Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο) καταγράφουν πτώση στην αγορά εργασίας.
Η ελληνική αγορά εργασίας δείχνει εξαιρετική δυναμική και οι ιδιωτικές προσλήψεις αυξάνονται, κυρίως στο λιανεμπόριο, στις επαγγελματικές και επιστημονικές υπηρεσίες και στις κατασκευές. Η παραγωγικότητα ενισχύεται, σε αντίθεση με την Ιταλία που καταγράφει μεν αύξηση της απασχόλησης, αλλά όχι αντίστοιχη πρόοδο στην παραγωγικότητα.
Η ολλανδική τράπεζα υπογραμμίζει ότι οι μισθολογικές πιέσεις και η ασθενής ζήτηση έχουν καταστήσει τον ιδιωτικό τομέα του Βορρά πιο ευάλωτο, οδηγώντας σε αύξηση της ανεργίας και πτώση της παραγωγικότητας. Οι τέσσερις βασικοί καταλύτες για τη μεταστροφή στον Νότο είναι οι ακόλουθοι:
- Το Ταμείο Ανάκαμψης (NextGenEU): Οι επενδύσεις σε πράσινη και ψηφιακή μετάβαση ενίσχυσαν την οικονομική δραστηριότητα, κυρίως στον Νότο.
- Η ανάκαμψη του τουρισμού, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αποτέλεσε σημαντικό μοχλό δημιουργίας θέσεων εργασίας.
- Η μικρότερη εξάρτηση από τη βιομηχανία: Σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία και το Βέλγιο, οι νότιες οικονομίες απέφυγαν την επιβράδυνση της μεταποίησης.
- Η διαφορετική χρήση τεχνητής νοημοσύνης: Η μεγαλύτερη εξάρτηση του Βορρά από αυτοματισμούς ενδέχεται να υποκαθιστά θέσεις εργασίας.
Η ING τονίζει πως η θετική δυναμική του Νότου δεν αποτελεί μια παροδική μεταπανδημική αντίδραση, αλλά μάλλον μια δομική μεταστροφή. Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, οι αγορές εργασίας της Νότιας Ευρώπης, και ιδιαίτερα της Ελλάδας και της Ισπανίας, σημειώνουν ταυτόχρονα αύξηση της απασχόλησης και της παραγωγικότητας, δηλαδή τον πιο υγιή και βιώσιμο συνδυασμό οικονομικής ανάπτυξης.
Από τις αρχές του 2023, η ανεργία μειώθηκε σημαντικά στον Νότο: από -0,8% έως και -2,6% σε Ισπανία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Ιταλία. Αντίθετα, ο Βορράς παρουσιάζει αύξηση της ανεργίας, με το Βέλγιο στο +0,8%, ενώ η Γερμανία και η Ολλανδία καταγράφουν επιβράδυνση στην απασχόληση, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιπτώσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης και του αυτοματισμού, οι οποίες είναι πιο εμφανείς στον Βορρά, φαίνεται να μην έχουν ακόμα επηρεάσει καθοριστικά τις ελληνικές επιχειρήσεις, επιτρέποντας τη διατήρηση θέσεων εργασίας.
Δημόσιος έναντι ιδιωτικού τομέα -τα δύο διαφορετικά μοντέλα στήριξης
Στον Νότο, η ανάκαμψη τροφοδοτείται από τον ιδιωτικό τομέα, με τον δημόσιο να λειτουργεί επικουρικά. Στον Βορρά, ο δημόσιος (και ο ημι-δημόσιος) τομέας αποτελεί πλέον βασική πηγή δημιουργίας θέσεων εργασίας, αντισταθμίζοντας τη συρρίκνωση της μεταποίησης, των κατασκευών και των υπηρεσιών.
Ευκολότερη η δουλειά για την ΕΚΤ
Η εξέλιξη αυτή διευκολύνει σημαντικά τη χάραξη ενιαίας νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η σύγκλιση Βορρά-Νότου μειώνει τις εσωτερικές αντιφάσεις στη ζώνη του ευρώ, επιτρέποντας πιο συνεκτικές αποφάσεις και οδηγώντας σε συγκράτηση των spreads των ομολόγων.
Η ING εξηγεί ότι η Ευρωζώνη βιώνει τελικά την πολυπόθητη εσωτερική σύγκλιση, με θετικό πρόσημο τόσο για την οικονομία όσο και για τη νομισματική σταθερότητα. Η παλαιά εικόνα ενός αδύναμου ευρωπαϊκού Νότου και ενός ισχυρού Βορρά δίνει τη θέση της σε μια πιο ισόρροπη πραγματικότητα.
Η Ελλάδα και η Ισπανία αναδεικνύονται ως πρότυπα υγιούς ανάκαμψης, με πραγματικές επενδύσεις, αύξηση παραγωγικότητας και ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης. Η πρόκληση τώρα μεταφέρεται στο πώς οι χώρες του Νότου θα διατηρήσουν αυτό το μομέντουμ και θα το μετατρέψουν σε βιώσιμη και διατηρήσιμη ανάπτυξη, χωρίς να επαναλάβουν λάθη του παρελθόντος.