Έμμεσες φορολογικές επιβαρύνσεις, οι οποίες ορισμένες χρονιές με υψηλές πληθωριστικές πιέσεις…αφανίζουν ουσιαστικά ακόμα και τις όποιες μισθολογικές αυξήσεις ανακοινώνονται, προκαλεί η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας από την κυβέρνηση.
«Η απουσία προσαρμογής λειτουργεί ως «πληθωριστικός φόρος» επιβαρύνοντας κυρίως τα μεσαία εισοδήματα» σύμφωνα με μελέτη της Eurobank, με αφορμή τη συζήτηση που έχει ανοίξει γύρω από το ζήτημα εν όψει και της οριστικοποίησης του «πακέτου» της ΔΕΘ.
Αν και κυβερνητικά στελέχη παραδέχονται ότι το πάγωμα των φορολογικών κλιμακίων σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού οδηγεί σε υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση, ωστόσο δεν αποτολμούν την εφαρμογή ενός αυτόματου μηχανισμού προσαρμογής, υπό το φόβο εκτροχιασμού του κρατικού προϋπολογισμού, σε περίπτωση νέας πληθωριστικής έξαρσης, ανάλογης αυτής του 2022 (ο πληθωρισμός «έτρεξε» με 9%).
Εκτιμούν ότι η αυτόματη προσαρμογή των κλιμακίων θα προκαλούσε μεγάλες απώλειες εσόδων, δύσκολα διαχειρίσιμες χωρίς αντίστοιχες περικοπές δαπανών, αυξήσεις φόρων ή έναν συνδυασμό και των δύο, σημειώνουν στελέχη της δημοσιονομικής διαχείρισης και υπογραμμίζουν τον αντίκτυπο που θα είχε μια τέτοια εξέλιξη στις αγορές.
Κάπως έτσι, η συνεχιζόμενη κρίση στη Μέση Ανατολή…άναψε οριστικά «κόκκινο» στην τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, παρά τις αρχικές σκέψεις των επιτελών του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να ενταχθεί στο «καλάθι των παροχών» που θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη.
«Πληθωριστικός φόρος»…
«Η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας ενισχύει τα φορολογικά έσοδα, αλλά ταυτόχρονα λειτουργεί σαν ένας αόρατος «πληθωριστικός φόρος», επισημαίνει απ’ τη μεριά της η μελέτη της Eurobank.
Σύμφωνα με την ανάλυση, το 37% της αύξησης της φορολογικής επιβάρυνσης την περίοδο 2021–2023 οφείλεται αποκλειστικά στο ότι τα κλιμάκια δεν αναπροσαρμόστηκαν με τον δείκτη τιμών.
Η Eurobank υπολογίζει ότι αν είχε εφαρμοστεί πλήρης τιμαριθμοποίηση, τα φορολογικά έσοδα του 2023 από μισθούς, συντάξεις και επιχειρηματική δραστηριότητα θα ήταν κατά 9,2% χαμηλότερα.
Η τράπεζα επισημαίνει επίσης ότι η επίπτωση είναι άνιση: σχεδόν η μισή αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους προήλθε από τη μη προσαρμογή, ενώ στα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα η επίδραση περιορίστηκε μόλις στο 16%.
Τα μεσαία και ανώτερα μεσαία στρώματα είναι εκείνα που πλήττονται περισσότερο, καθώς μετακινούνται γρηγορότερα σε υψηλότερα κλιμάκια, ακόμα και όταν οι αυξήσεις στους μισθούς τους απλώς αντισταθμίζουν τον πληθωρισμό.
Η μελέτη συγκρίνει και τη φορολογική επιβάρυνση με άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Για τον μέσο άγαμο μισθωτό, η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στο μέσο όρο, ωστόσο η εικόνα αλλάζει για τα νοικοκυριά με παιδιά, όπου η συνολική επιβάρυνση (φόροι και εισφορές) είναι η υψηλότερη μεταξύ των χωρών της ομάδας. Η Eurobank προειδοποιεί ότι αυτή η πραγματικότητα μπορεί να αποθαρρύνει την παραμονή ή την επιστροφή στην Ελλάδα στελεχών υψηλής ειδίκευσης, πλήττοντας την παραγωγικότητα.
Τα τρία σενάρια…
Η Eurobank εξετάζει τρία σενάρια τιμαριθμοποίησης:
- Πλήρης προσαρμογή: Αυτόματη αναπροσαρμογή όλων των κλιμακίων με βάση τον πληθωρισμό. Απώλεια εσόδων 0,4% του ΑΕΠ το 2025, αλλά διατήρηση του πρωτογενούς πλεονάσματος πάνω από 2%.
- Μερική προσαρμογή: Αναπροσαρμογή με βάση τον δομικό (πυρήνα) πληθωρισμό. Ηπιότερο κόστος, με παράλληλη ανακούφιση των μεσαίων στρωμάτων.
- Μοντέλο Πορτογαλίας: Ήπια τιμαριθμοποίηση, όπου τα κλιμάκια δεν ακολουθούν όλο τον πληθωρισμό αλλά μόνο μέρος του, ώστε να περιορίζεται το δημοσιονομικό κόστος, προσφέροντας παράλληλα ανακούφιση στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Απώλεια μόλις 0,2% του ΑΕΠ, με πρωτογενές πλεόνασμα εντός των στόχων.
Η τρίτη επιλογή θα μπορούσε να αποτελέσει μια ενδιάμεση λύση, ισορροπώντας την ανακούφιση των φορολογουμένων με τη διατήρηση της δημοσιονομικής ευστάθειας, καταλήγει η μελέτη της τράπεζας.