Αν κάποιος παρακολουθεί την πορεία του εμπορικού ισοζυγίου Ελλάδας-Τουρκίας την τελευταία πενταετία, θα διαπιστώσει μια εντυπωσιακή μεταστροφή. Από πλεόνασμα υπέρ των ελληνικών «χρωμάτων», σε έλλειμμα που το 2024 εκτοξεύθηκε σε ύψος-ρεκόρ.
Στο τέλος της χρονιάς, η ψαλίδα είχε ανοίξει στα 1,72 δισ. ευρώ, σχεδόν διπλάσια από το 2023, καταγράφοντας τον ταχύτερο ρυθμό διεύρυνσης της δεκαετίας.
Τα στοιχεία για την πορεία των διμερών σχέσεων είναι αποκαλυπτικά. Οι ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία υποχώρησαν πέρυσι κατά 16,3%, στα 1,52 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές από την απέναντι πλευρά του Αιγαίου αυξήθηκαν 18,6%, αγγίζοντας τα 3,23 δισ. ευρώ, με σημαντικότερα προϊόντα τα ορυκτά καύσιμα (15,1% επί του συνόλου), τα επιβατικά αυτοκίνητα (5%), τα προϊόντα έλασης σιδήρου χάλυβα (3,93%) και τα ιχθηρά νωπά ή διατηρημένα σε απλή ψύξη (3,4%), σύμφωνα με την έκθεση του ΟΕΥ της Ελληνικής Πρεσβείας στην Άγκυρα.
Στο επίκεντρο της ανατροπής βρίσκονται τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο κ.τλ.), ιστορικά ο κινητήριος μοχλός των ελληνικών πωλήσεων στην Τουρκία, τα οποία βλέπουν σταδιακά τη θέση τους να συρρικνώνεται. Η λειτουργία του διυλιστηρίου Star στη Σμύρνη και άλλες ενεργειακές επενδύσεις έχουν ενισχύσει την τουρκική αυτάρκεια, περιορίζοντας τις εισαγωγές από ελληνικές εταιρείες και, αντιστρόφως, διπλασιάζοντας σχεδόν τις τουρκικές εξαγωγές καυσίμων στην Ελλάδα το 2024.
Μάλιστα η τάση δεν δείχνει σημάδια κάμψης. Αντιθέτως στο πρώτο τρίμηνο του έτους, οι ελληνικές εξαγωγές σημείωσαν νέα πτώση 17%, ενώ οι εισαγωγές από την Τουρκία ενισχύθηκαν κατά 41%. Το εμπορικό έλλειμμα άγγιξε τα 596 εκατ. ευρώ, υπερδιπλάσιο σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Μάλιστα ακόμη και αν αφαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, η εικόνα για την Ελλάδα παραμένει αρνητική.
Ο τουρισμός
Στις υπηρεσίες, η Ελλάδα διατηρεί σταθερά πλεονασματικό ισοζύγιο, το οποίο το 2024 διαμορφώθηκε στα 589 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 19% από το 2023. Η άνοδος αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό.
Οι αφίξεις Τούρκων επισκεπτών στην Ελλάδα αυξήθηκαν 38,2% σε 1,21 εκατομμύρια, ενώ οι Έλληνες που ταξίδεψαν στην Τουρκία μειώθηκαν 8,5%. Το πρόγραμμα visa at the gate και οι νέες αεροπορικές συνδέσεις έπαιξαν τον ρόλο τους.
Σε ότι αφορά το κεφάλαιο των επενδύσεων οι ελληνικές άμεσες επενδύσεις στην Τουρκία παραμένουν γύρω στα 350 εκατ. ευρώ, με ονόματα όπως οι Chipita, Alumil, Fourlis και Kleemann να έχουν φυσική παρουσία ή εξαγωγική δραστηριότητα. Αντίθετα, οι τουρκικές επενδύσεις στην Ελλάδα έχουν πολλαπλασιαστεί. Πέρυσι άγγιξαν τα 298 εκατ. ευρώ, με σχεδόν το σύνολο να αφορά αγορές ακινήτων, κυρίως κατοικιών και τουριστικών μονάδων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και νησιά.
Οι Τούρκοι επενδυτές είναι πλέον η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα αιτούντων Golden Visa, πίσω μόνο από τους Κινέζους, και η άνοδος συνεχίζεται και εφέτος. Παράλληλα, τουρκικοί όμιλοι διεισδύουν σε κλάδους-κλειδιά όπως μαρίνες, τουριστικά έργα, αεροδρόμια, λιανικό εμπόριο.
Οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις μεταξύ των δύο χωρών έχουν σχεδόν τριπλασιάσει την επιβατική κίνηση σε δύο χρόνια, δημιουργώντας νέες ροές τουρισμού και εμπορίου.
Αν και η Ελλάδα κερδίζει έδαφος στις υπηρεσίες και στον τουρισμό, η εξάρτηση από τουρκικά βιομηχανικά και ενεργειακά προϊόντα βαθαίνει, ενώ η ροή κεφαλαίων από την Τουρκία προς την ελληνική ακίνητη περιουσία και τις υποδομές αυξάνεται ραγδαία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ πέρυσι επενδύθηκαν 292 εκατ. ευρώ από Τούρκους πολίτες για απόκτηση ακινήτων στην Ελλάδα, το οποίο συνιστά αύξηση 173% σε σχέση με το 2023 και 380% σε σχέση με το 2022.
Οι επενδυτικές εισροές από την Τουρκία αυξάνονται περαιτέρω δεδομένου ότι τον Μάρτιο 2025, οι χορηγήσεις Golden Visa σε τούρκους πολίτες αυξήθηκαν κατά 88,5% (1.615) σε σχέση με τον Μάρτιο του 2024.