Κρίσιμες επενδύσεις για την ενεργειακή ασφάλεια του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας, συνολικού ύψους 6 δισ. ευρώ, προκειμένου να ενισχυθεί η ευστάθειά του και να περιοριστούν οι μελλοντικοί κίνδυνοι μικρών ή μεγαλύτερων black out, περιλαμβάνει το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς 2025-2034 του ΑΔΜΗΕ.
Το πλάνο, που έβγαλε χθες σε διαβούλευση η ΡΑΑΕΥ προβλέπει τόσο μια σειρά από βασικά έργα για την ασφάλεια του συστήματος, που πρέπει να γίνονται έγκαιρα και να μη σταματούν από τοπικά συμφέροντα, όσο και την ενίσχυση των διασυνδετήριων γραμμών της Ελλάδας με τις γειτονικές χώρες.
Στη νέα εποχή κυριαρχίας των ΑΠΕ, το πρόγραμμα περιγράφει τις επενδύσεις εκείνες που έχει ανάγκη το εθνικό σύστημα για λόγους ενεργειακής ευστάθειας ώστε να γίνει πιο ανθεκτικό στην εμφάνιση βλαβών και να ανταποκριθεί στη επικείμενη αύξηση φορτίου στην Αττική (π.χ. λόγω της ανάπτυξης του Ελληνικού), όσο και στη περιφέρεια, με έμφαση στις νησιωτικές διασυνδέσεις.
Το βάρος των επενδύσεων πέφτει στη τετραετία 2025-2028, κατά την οποία πρόκειται να επενδυθούν τα 4,49 δισ. ευρώ από το συνολικό ποσό των 5,99 δισ. ευρώ του δεκαετούς προγράμματος, με τη μέση ετήσια δαπάνη να ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ.
Συγκριτικά με το προκαταρκτικό σχέδιο του Διαχειριστή που είχε δει το φως της δημοσιότητας το Μάρτιο του 2024, το πλάνο που βγήκε χθες σε διαβούλευση, περιλαμβάνει κάποιες τροποποιήσεις, με μετακινήσεις χρονοδιαγραμμάτων σε κάποιες κομβικές επενδύσεις και με τη προσθήκη πέντε νέων έργων.
Στη περίπτωση για παράδειγμα της Δ’ φάσης της Διασύνδεσης των Κυκλάδων, το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης μετατίθεται για το 2026 έναντι του 2025 στο αρχικό σχέδιο, ενώ σε ό,τι αφορά τη Διασύνδεση των Νησιών του ΒΑ Αιγαίου, ο στόχος αποπεράτωσης του έργου έρχεται ένα χρόνο πιο κοντά, το 2029, αντί για το 2030.
Ένα χρόνο πιο μετά, για το 2028, μετατίθεται η ολοκλήρωση των έργων ενίσχυσης του συστήματος της Κρήτης που είναι κρίσιμα για την ενεργειακή ασφάλεια του νησιού, αλλά συναντούν εδώ και καιρό τοπικές αντιδράσεις.
Οι πιο γνωστές αφορούν τη γραμμή μεταφοράς των 150 kV Χανιά –Δαμάστα Ηρακλείου, ο αρχικός σχεδιασμός του οποίου παρουσιάζει εμπλοκές με τοπικούς φορείς και την Αρχαιολογία. Εξετάζεται αλλαγή της όδευσης και υπογειοποίηση τμήματος πλησίον του Υποσταθμού «Χανιά Ι», μήκους 2 χιλιομέτρων.
Το δεύτερο σημαντικό έργο για τη Κρήτη που καταγράφει καθυστερήσεις είναι η γραμμή μεταφοράς 150 kV μεταξύ της μονάδας του Αθερινόλακκου και του υπόλοιπου ηλεκτρικού συστήματος. Η καθυστερήση αφορά τόσο την ανάγκη τροποποίησης της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) λόγω διέλευσης πλησίον λατομείου, όσο και για επιτάχυνση στις απαιτούμενες απαλλοτριώσεις.
Στο μέτωπο των διεθνών διασυνδέσεων, ο ορίζοντας ολοκλήρωσης του έργου Ελλάδας - Αλβανίας, μέσω γραμμής μεταφοράς 400 kV, έρχεται ένα χρόνο νωρίτερα, δηλαδή το 2030, έναντι του 2031 του προκαταρκτικού σχεδίου. Είχαν προηγηθεί προμελέτες αγοράς, δικτύου και προκαταρκτική αξιολόγηση κόστους-οφέλους, βάσει των οποίων κρίθηκε ότι το έργο μπορεί να υλοποιηθεί νωρίτερα.
Εκτός των παραπάνω αλλαγών, το Δεκαετές Πρόγραμμα 2025-2034 του ΑΔΜΗΕ, περιλαμβάνει και πέντε νέα έργα που δεν υπήρχαν στο αρχικό περυσινό σχέδιο. Πρόκειται για τα εξής:
- Αντικατάσταση υφιστάμενων υποβρυχίων καλωδίων με νέο ανθεκτικότερο εξοπλισμό για τη θωράκιση των νησιωτικών φορτίων, προϋπολογισμού 16,6 εκατ. ευρώ.
- Ενίσχυση σύνδεσης με γραμμή των 150 kV μεταξύ των Μολάων στη Λακωνία και του Τερματικού Αντιστάθμισης Πελοποννήσου για αποσυμφόρηση και μεγαλύτερη ευστάθεια στη νότια Πελοπόννησο, ύψους 6 εκατ. ευρώ.
- Ενίσχυση επαγωγικής αντιστάθμισης με νέο και αναβαθμισμένο εξοπλισμό αέργου ισχύος για έλεγχο τάσης και μείωση απωλειών, ύψους 27,6 εκατ. ευρώ
- Σύνδεση του ΚΥΤ Μεσογείων με το ηλεκτρικό σύστημα 150 kV για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ανατολικής Αττικής, με περιθώρια μελλοντικών επεκτάσεων, ύψους 35 εκατ. ευρώ.
- Υποσταθμός Ζάκυνθος ΙΙ, που θα προσθέσει εφεδρείες και χωρητικότητα στο Ιόνιο, ύψους 7,2 εκατ. ευρώ.