Ένα από τα κρισιμότερα στοιχήματα στο μέτωπο των επενδύσεων καλείται να κερδίσει η κυβέρνηση, υλοποιώντας εντός του 2026 το μεγαλύτερο επενδυτικό πρόγραμμα των τελευταίων 16 ετών συνολικού προϋπολογισμού 16,7 δισ. ευρώ (από 14,6 δισ. ευρώ εφέτος) με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).
Πρόκειται για ένα δύσκολο και απαιτητικό έργο, δεδομένου ότι το 2026 ολοκληρώνεται αμετάκλητα και το ΤΑΑ, και αν δεν εξασφαλιστεί η εισροή της μέγιστης κοινοτικής συνδρομής, θα χαθούν πολύτιμοι, για τη οικονομία, κοινοτικοί πόροι.
Με στόχο τον ορθό προγραμματισμό, τη στενή παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης των έργων και την επικέντρωση στην επίτευξη των στόχων, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, εξέδωσε εγκύκλιο με οδηγίες και λεπτομέρειες για την κατάρτιση του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων 2026.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, για το 2026, προβλέπεται να διατεθούν 16,719 δισ. ευρώ μέσω του ΠΔΕ, και ειδικότερα:
- 6,200 δισ. ευρώ σε συγχρηματοδοτούμενα έργα,
- 3,300 δισ. ευρώ σε έργα που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους και
- 7,219 εκατ. ευρώ σε έργα και δράσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (τα οποία βαραίνουν το εθνικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΑΠΔΕ)).
Βασικός σκοπός στην εκτέλεση του ΑΠΔΕ 2026 είναι «η κατανομή των προκαθορισμένων πόρων κατά τρόπο που να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αναπτυξιακό αποτέλεσμα για την ελληνική οικονομία και την κοινωνία».
Ειδικότερα επιδιώκονται:
- Η ταχεία υλοποίηση των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΤΑΑ.
- Η περαιτέρω ένταξη και απρόσκοπτη υλοποίηση των έργων που χρηματοδοτούνται από το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος του ΑΠΔΕ και συγκεκριμένα του Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ 2021-2027), των Προγραμμάτων των Ταμείων Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων -ΤΑΜΕΥ 2021-2027-, του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής- ΣΣ ΚΑΠ 2023-2027- και άλλων συγχρηματοδοτούμενων έργων, με βάση τους στόχους που έχουν τεθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες διαχείρισης και συντονισμού.
- Η υλοποίηση των έργων που χρηματοδοτούνται από το εθνικό σκέλος του ΑΠΔΕ και συγκεκριμένα του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) 2021-2025 και του νέου ΕΠΑ 2026-2030, για την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων των δύο Προγραμματικών Περιόδων, λαμβάνοντας υπόψη και τυχόν συνέργεια και συμπληρωματικότητα με τα συγχρηματοδοτούμενα έργα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το επενδυτικό πρόγραμμα του 2026 είναι αυξημένο κατά περίπου 14% σε σχέση με αυτό του τρέχοντος έτους, το οποίο ανέρχεται σε 14,6 δισ. ευρώ (μαζί με τα κονδύλια του συμπληρωματικού προϋπολογισμού του Ιουλίου ύψους 500 εκατ. ευρώ).
Περίπου 6,4 δισ. ευρώ κατευθύνονται σε συγχρηματοδοτούμενα έργα, 2,750 δισ. ευρώ για έργα που χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους και 4,9 δισ. ευρώ για έργα και δράσεις του ΤΑΑ.
Ενόψει του κλεισίματος του 2025, το ΥΠΕΘΟ καλεί τους φορείς να εντείνουν τις προσπάθειές τους για υλοποίηση κατ’ ελάχιστον του 95% του Προγράμματός τους έως τις 30 Νοεμβρίου προκειμένου να αποφευχθεί η συσσώρευση πληρωμών τον Δεκέμβριο και πιθανή απώλεια πόρων.
Οι προθεσμίες
Όσον αφορά στις προθεσμίες για τα προγράμματα του 2026, η διαδικασία υποβολής προτάσεων- εκτιμήσεων από την πλευρά των φορέων υλοποίησης, θα εξελιχθεί εντός του Σεπτεμβρίου σε τρεις κύκλους, (έναν για κάθε στάδιο: φορείς υλοποίησης - φορείς πιστώσεων - φορείς χρηματοδότησης), με καταληκτικές προθεσμίες για κάθε κύκλο που θα αναρτηθούν στο portal του e-ΠΔΕ.
Λόγω των αυστηρών προθεσμιών για την κατάρτιση της εισηγητικής έκθεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού, οι προτάσεις των φορέων χρηματοδότησης πρέπει να υποβληθούν οριστικά το αργότερο έως την Παρασκευή 26/09/2025.
Η πορεία του ΤΑΑ
Ειδικά για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, γνωστό και ως Ελλάδα 2.0, θα πρέπει να αναφερθεί ότι ολοκληρώνεται οριστικά και αμετάκλητα το 2026. Οι χώρες μέλη έχουν περιθώριο μέχρι τις 31 Αυγούστου 2026 για να υλοποιήσουν τα έργα και τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στα εθνικά τους σχέδια. Η Ελλάδα έχει υποβάλει 6 αιτήματα εκταμίευσης πόρων και έχει λάβει συνολικά 21,3 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας το 59% του συνολικού προϋπολογισμού του Εθνικού Σχεδίου.
Τον περασμένο μήνα η ελληνική κυβέρνηση υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το έκτο αίτημα εκταμίευσης πόρων από το Ταμείο, ύψους 2,1 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, μετά από την εκπλήρωση 39 νέων οροσήμων και στόχων.
Με την ολοκλήρωση του 6ου αιτήματος, οι συνολικές εκταμιεύσεις προς την Ελλάδα θα ανέρχονται πλέον σε 23,4 δισ. ευρώ, άρα σε ποσοστό 65% των συνολικών πόρων που της αναλογούν, ενώ οι εκταμιεύσεις ειδικά των επιχορηγήσεων, θα φθάσουν σε 12,04 δισ. ευρώ (στο 66% των διαθέσιμων πόρων).
Το αίτημα για το σκέλος των δανείων, ύψους 1,8 δισ. ευρώ, θα υποβληθεί εντός του Σεπτεμβρίου.