Πρόκειται για τουλάχιστον 8.000 γονικές παροχές που έγιναν με μετρητά, αλλά και εικονικές δωρεές χρημάτων, σε πρόσωπα που δεν τυγχάνουν του αφορολογήτου ορίου των 800.000 ευρώ που ισχύει από τον Οκτώβριο του 2021.
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Φορολογικής Αρχής, οι εν λόγω παραβάτες εκλήθησαν να πληρώσουν τους αναλογούντες φόρους οι οποίοι φθάνουν το 10% για συναλλαγές σε μετρητά και το 20% για διαδοχικές ή εικονικές μεταβιβάσεις.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων η τακτική που ακολουθήθηκε ήταν η ίδια και αφορούσε κυρίως γονείς και αδέλφια. Για παράδειγμα, γινόταν χρηματική δωρεά από τον ένα αδερφό στον άλλο αδερφό με ενδιάμεση τη μητέρα ή των πατέρα τους.
Ο ένας αδερφός δώριζε στη μητέρα του ή τον πατέρα του κάποιο ποσό (συνήθως μεγάλο κοντά στο αφορολόγητο) χωρίς την καταβολή φόρου όπως προβλέπει η φορολογική νομοθεσία. Ωστόσο, μετά την παρέλευση συνήθως τριμήνου, το συγκεκριμένο ποσό περνούσε στον άλλο γιο με γονική παροχή χωρίς την καταβολή του αναλογούντος φόρου, παρότι η συγκεκριμένη περίπτωση δεν καλύπτεται από το ισχύον καθεστώς. Οι έλεγχοι της Εφορίας αποκάλυψαν χιλιάδες τέτοιες περιπτώσεις και επέβαλε τους προβλεπόμενους φόρους και τα πρόστιμα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δηλώσεις χρηματικών γονικών παροχών υποβάλλονται μέσω της πλατφόρμας myProperty, ενώ σε δεύτερο στάδιο ακολουθεί έλεγχος της συναλλαγής από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) με βάση τα στοιχεία που αποστέλλουν οι τράπεζες.
Σε περίπτωση που η τράπεζα δεν επιβεβαιώσει τη συναλλαγή τότε ο φορολογούμενος εάν δεν προσκομίσει τα δικαιολογητικά η Αρχή προχωρά στην επιβολή φόρου χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το αφορολόγητο ποσό. Αυτό σημαίνει ότι επιβάλλεται φόρος από το πρώτο ευρώ της χρηματικής γονικής παροχής ή δωρεάς με συντελεστή 10% ή 20% ή 40% (ανάλογα με τον βαθμό συγγένειας).
Τι ισχύει…
Από τον Οκτώβριο του 2021 η κυβέρνηση νομοθέτησε την αύξηση του αφορολόγητου ορίου για γονικές παροχές και δωρεές στα 800.000 ευρώ για την πρώτη κατηγορία, σύζυγος, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς.
Σαν έτοιμοι από… καιρό, χιλιάδες φορολογούμενοι προχώρησαν σε μεταβιβάσεις ακινήτων μέσω γονικής παροχής στα παιδιά τους, σε χρηματικές δωρεές ακόμα και σε μεταβίβαση μετοχών. Ωστόσο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η δωρεά ή γονική παροχή να γίνει μέσω του τραπεζικού συστήματος και όχι με μετρητά.
Έκτοτε εντοπίσθηκαν:
- Υποθέσεις χρηματικών γονικών παροχών – δωρεών από τους γονείς στα παιδιά ή από τους παππούδες και τις γιαγιάδες στα εγγόνια τους οι οποίες δεν πραγματοποιήθηκαν με μεταφορά χρηματικών ποσών μέσω τραπεζών όπως ορίζει ο νόμος αλλά με κατάθεση μετρητών στον τραπεζικό λογαριασμό του δωρεοδόχου. Σε αυτή την περίπτωση, δεν ισχύει το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ και θα έπρεπε να καταβληθεί φόρος 10% από το πρώτο ευρώ της χρηματικής γονικής παροχής.
- Υποθέσεις εικονικών γονικών παροχών και δωρεών σε πρόσωπα που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ.
Στις περιπτώσεις που αποδείχθηκε ότι ο τελικά ωφελούμενος από τις διαδοχικές δωρεές είναι πρόσωπο που δεν ανήκει στην Α΄ κατηγορία δικαιούχων (π.χ. αδελφός) και ότι οι διαδοχικές δωρεές έχουν γίνει προς αυτόν τον σκοπό, τότε επιβάλλεται φόρος 20% χωρίς αφορολόγητο όριο.
Εάν το χρονικό διάστημα που έχει μεσολαβήσει μεταξύ των διαδοχικών δωρεών είναι σύντομο πραγματοποιείται και έλεγχος από την Εφορία που επεκτείνεται και στο πόθεν έσχες των δωρητών, με τη Φορολογική Αρχή να ζητά τεκμηρίωση εισοδημάτων ακόμη και από παλαιότερα έτη.
Τα ποσά που δωρίζονται θα πρέπει υποχρεωτικά να προκύπτουν από τα δηλωθέντα εισοδήματά τους. Διαφορετικά, διενεργείται έλεγχος των τραπεζικών λογαριασμών και αν βρεθούν αδήλωτα ποσά φορολογούνται με 33%, ως εισόδημα από άγνωστη πηγή και στον φόρο επιβάλλονται και προσαυξήσεις, εισφορά αλληλεγγύης κ.λπ.
Πολλές είναι και οι περιπτώσεις που δεν είχαν υποβληθεί τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Προσοχή στα… σημεία
Σε κάθε περίπτωση, όσοι ενδιαφέρονται να προχωρήσουν σε γονικές παροχές ή δωρεές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:
- Για δικαιούχους πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας (σύζυγο, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς) ισχύει νέα φορολογική κλίμακα για τις δωρεές ή τις γονικές παροχές που πραγματοποιούνται προς αυτούς από την 1η-10-2021, με αφορολόγητο όριο 800.000 ευρώ και επιβολή φόρου με αυτοτελή συντελεστή 10% για την υπερβάλλουσα αξία μετά την αφαίρεση του αφορολογήτου ποσού, εφόσον δηλαδή η φορολογητέα αξία του περιουσιακού στοιχείου που δωρίζεται ή το οποίο αφορά η γονική παροχή υπερβαίνει τις 800.000 ευρώ. Εξαιρούνται αδέλφια, ανίψια, θείοι και άλλοι συγγενείς.
- H νέα κλίμακα εφαρμόζεται στις δωρεές και γονικές παροχές οποιασδήποτε φύσεως περιουσίας (κινητής και ακίνητης), με δωρεοδόχους τα πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας (σύζυγο, μέρος συμφώνου συμβίωσης, τέκνα, εγγόνια και γονείς) και στις χρηματικές γονικές παροχές ή χρηματικές δωρεές προς τα ανωτέρω πρόσωπα, εφόσον αυτές διενεργούνται (αποδεδειγμένα) με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
- Χρηματικές γονικές παροχές με μετρητά (για τα οποία δεν έχει γίνει ανάληψη από τράπεζα) φορολογούνται με αυτοτελή συντελεστή 10%, χωρίς αφορολόγητο όριο.
- Η δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών (πλην αυτών που μεταφέρονται μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, για τα οποία ισχύει αφορολόγητο 800.000 ευρώ για δικαιούχους πρόσωπα της Α’ κατηγορίας) φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 10% για δωρεοδόχους που υπάγονται στην Α’ κατηγορία, 20% για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Β’ κατηγορία και 40% για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Γ’ κατηγορία.