Τον κίνδυνο να πληρώσουν έξτρα φόρο λόγω της ποινής του 22% αντιμετωπίζουν οι φορολογούμενοι που δεν θα καλύψουν το τρέχον έτος το 30% του εισοδήματός τους με ηλεκτρονικές αποδείξεις.
Χιλιάδες φορολογούμενοι όλων των κατηγοριών χάνουν κάθε χρόνο την έκπτωση φόρου με αποδείξεις για καταναλωτικά αγαθά και παροχή υπηρεσιών, με συνέπεια να λαμβάνουν χρεωστικά εκκαθαριστικά σημειώματα με αυξημένο φόρο εισοδήματος, επειδή δεν κάλυψαν το όριο πληρώνοντας με ηλεκτρονικά μέσα.
Τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έδειξαν ότι το 2023 το συνολικό ποσό επιπλέον φόρου που κλήθηκαν να καταβάλουν οι φορολογούμενοι που δεν «έχτισαν» το αφορολόγητο των δαπανών με αποδείξεις έφθασε τα 56 εκατ. ευρώ.
Οι μισθωτοί πλήρωσαν επιπλέον φόρο ύψους 21,9 εκατ. ευρώ, οι συνταξιούχοι 7,34 εκατ., οι αγρότες 6,2 εκατ. ευρώ, οι ασκούντες επιχειρηματική δραστηριότητα 15,74 εκατ. Οι εισοδηματίες πλήρωσαν επιπλέον φόρο λόγω αποδείξεων ύψους 4,35 εκατ. ευρώ.
Οι υπόχρεοι
Kάθε φορολογούμενος που είναι μισθωτός, συνταξιούχος, κατά κύριο επάγγελμα αγρότης ή αυτοαπασχολούμενος καθώς και κάθε φορολογούμενος με εισοδήματα από ενοίκια ακινήτων πρέπει να πραγματοποιήσει έως το τέλος του 2025 δαπάνες για αγορές αγαθών και παροχή υπηρεσιών συνολικού ύψους ίσου με ποσοστό 30% του ετήσιου ατομικού πραγματικού εισοδήματός του.
Οι δαπάνες αυτές, για να αναγνωριστούν, θα πρέπει να εξοφληθούν με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής (προπληρωμένες κάρτες, πληρωμές μέσω e-banking κ.λπ.) και να έχουν εκδοθεί γι’ αυτές και οι σχετικές αποδείξεις λιανικών συναλλαγών. Τα ποσά των ηλεκτρονικών αγορών προσυμπληρώνονται από την ΑΑΔΕ, αλλά οι φορολογούμενοι έχουν τη δυνατότητα διορθώσεων, εφόσον φυσικά έχουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά αγορών. Το ανώτατο όριο του ποσού των δαπανών που πρέπει να έχουν εξοφληθεί έως το τέλος του τρέχοντος έτους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ανέρχεται σε 20.000 ευρώ.
Για παράδειγμα, ένας φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα 20.000 ευρώ, πρέπει να έχει δαπανήσει 6.000 ευρώ με ηλεκτρονικό χρήμα. Αν η αξία των αποδείξεων είναι 5.000 ευρώ, το πέναλτι 22% θα υπολογιστεί επί της διαφοράς των αποδείξεων που δεν συγκεντρώθηκαν, δηλαδή 1.000 ευρώ × 22% = 220 ευρώ.
Άλλος φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ, πρέπει να έχει δαπανήσει 4.500 ευρώ με ηλεκτρονικό χρήμα για αγορές και υπηρεσίες. Αν οι ηλεκτρονικές αποδείξεις που συγκέντρωσε φτάνουν τις 3.800 ευρώ, το πέναλτι 22% υπολογίζεται επί της διαφοράς των 700 ευρώ, δηλαδή 154 ευρώ επιπλέον φόρο.
Διαφορετικά αντιμετωπίζονται όσοι φορολογούμενοι έχουν πραγματοποιήσει εντός του τρέχοντος έτους δαπάνες για πληρωμές φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ, για τοκοχρεωλυτικές δόσεις δανείων και για ενοίκια, οι οποίες υπερβαίνουν αθροιστικά το 60% του ετήσιου πραγματικού εισοδήματος. Το ποσοστό που πρέπει να καλύψουν οι συγκεκριμένοι περιορίζεται στο 20% (από 30%).
Επίσης, για τους φορολογούμενους των οποίων έχουν κατασχεθεί λογαριασμοί, το απαιτούμενο όριο δαπανών περιορίζεται σε 5.000 ευρώ.
Το ποσό των δαπανών που πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής δηλώνεται ατομικά από κάθε σύζυγο ή από κάθε μέρος συμφώνου συμβίωσης. Σε περίπτωση κοινής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, όπου καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών από οποιονδήποτε εκ των δύο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, το τυχόν πλεονάζον ποσό δύναται κατά τον προσδιορισμό του φόρου εισοδήματος να μεταφερθεί στον άλλον σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του απαιτούμενου ποσού δαπανών.
Στις δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη περιλαμβάνονται:
- Αγορά τροφίμων, ποτών, ρούχων, παπουτσιών, κλινοσκεπασμάτων, χαρτικών ειδών, τσιγάρων, ειδών υγιεινής και καθαριότητας.
- Αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, επίπλων και άλλων διαρκών αγαθών οικιακής χρήσης.
- Δαπάνες για παντός είδους υπηρεσίες επισκευών.
- Πληρωμές λογαριασμών ΔΕΚΟ και κοινοχρήστων, δίδακτρα, ιατρικές επισκέψεις και εξετάσεις, νοσήλια και ασφάλιστρα.
Εξαιρούνται οι πληρωμές για ενοίκια, δάνεια, φόρους και τέλη υπέρ του δημοσίου, καθώς και οι δαπάνες για αγορές ακινήτων, οχημάτων, σκαφών, αεροσκαφών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων.
Οι απαλλαγές
Οι φορολογούμενοι ηλικίας 70 ετών και άνω, όσοι κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους ή σε νησιά με πληθυσμό έως 3.100 κατοίκους που δεν αποτελούν τουριστικούς προορισμούς, καθώς και όσοι εκτελούν τη στρατιωτική τους θητεία, απαλλάσσονται από το μέτρο και δεν χρειάζεται να ανησυχούν.
Πιο συγκεκριμένα, της υποχρέωσης εξαιρούνται:
- Φορολογούμενοι που ως το τέλος του εκάστοτε φορολογικού έτους έχουν συμπληρώσει το 70ό έτος της ηλικίας τους.
- Άτομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
- Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
- Οι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα.
- Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας που διαβιούν ή εργάζονται στην αλλοδαπή. Στην έννοια της αλλοδαπής περιλαμβάνονται τόσο οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ε.Ο.Χ., όσο και οι τρίτες χώρες.
- Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
- Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
- Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
- Οι φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
- Οι φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των έξι μηνών). Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα, και οι φυλακισμένοι.