Ιδιαίτερα κρίσιμο είναι το ζήτημα της ενεργειακής μετάβασης για την Ευρώπη, καθώς η Γηραιά Ήπειρος εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη για την εισαγωγή πόρων που είναι απαραίτητοι για την παραγωγή ενέργειας.
Βέβαια, η καινοτομία φαίνεται πως είναι το «κλειδί» για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης, όπως έγινε σαφές κατά τη διάρκεια της συζήτησης πάνελ με θέμα «Η ευφυής ενεργειακή οικονομία: μετατρέποντας την καινοτομία σε αντίκτυπο (The Intelligent Energy Economy: Turning Innovation into Impact)», η οποία διοργανώθηκε από το La French Tech Athens και το International MBA του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ), με την υποστήριξη της Εθνικής Ασφαλιστικής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εκδήλωση έλαβε χώρα στο πλαίσιο των «French Offshore Wind Days», υπό τον συντονισμό του Business France Greece, συγκεντρώνοντας σημαντικούς Έλληνες, Γάλλους και διεθνείς φορείς από τον κλάδο των ΑΠΕ.
Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης
Όπως επισήμανε η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Στέλλα Τσάνη, για την Ευρώπη η ενεργειακή μετάβαση είναι ένα θέμα ζωτικής σημασίας, από κοινωνική, οικονομική και τεχνολογική άποψη. Για την ακρίβεια, η Γηραιά Ήπειρος εισάγει περισσότερο από το 50% των ενεργειακών της πόρων, πράγμα που σημαίνει ότι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους εξαγωγείς ενέργειας, ο μεγαλύτερος εκ των οποίων ήταν μέχρι πρόσφατα η Ρωσία.
Η συνθήκη αυτή έχει αλλάξει, καθώς η Ευρώπη δεν εξαρτάται πια από την Ρωσία. Συγκεκριμένα, όταν ξέσπασε η κρίση μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας, οι ΗΠΑ ήταν ο μεγαλύτερος σύμμαχος της Ευρώπης και έτσι η Γηραιά Ήπειρος δεν αντιμετώπισε ενεργειακές ελλείψεις τα τελευταία δύο χρόνια. Ωστόσο, έκτοτε οι σχέσεις των δύο χωρών δεν είναι πλέον οι ίδιες, ενώ σύμφωνα με την κ. Τσάνη εάν λάβουμε υπόψη το πόσο εξαρτημένοι είμαστε από την εισαγωγή πόρων που είναι απαραίτητοι για την παραγωγή ενέργειας και ειδικά για την παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας, η εξάρτησή της Ευρώπης είναι πλέον ακόμη μεγαλύτερη.
Όπως σημείωσε η κ. Τσάνη υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης, όπως το Fit for 55, οι οποίες έχουν στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. Όμως αυτός δεν είναι ο μοναδικός τους σκοπός, καθώς στην πραγματικότητα στοχεύουν στον μετασχηματισμό του συστήματος παραγωγής ενέργειας όσο τον δυνατόν γρηγορότερα.
Η παγκόσμια κούρσα της καινοτομίας
Συγχρόνως, ο πληθυσμός στην Ευρώπη γερνάει και δεν παράγονται καταναλωτικά αγαθά χαμηλού κόστους. Ωστόσο, το θετικό σύμφωνα με την κ. Τσάνη είναι ότι είμαστε καλοί στην καινοτομία, διότι έχουμε επενδύσει πολύ στην εκπαίδευση τα τελευταία 40-50 χρόνια. Όμως ο κύριος ανταγωνιστής σε αυτή την περίπτωση είναι η Κίνα, η οποία είναι βασικός παίκτης σε αυτόν τον τομέα και αναπτύσσεται πολύ γρήγορα.
Για του λόγου το αληθές από τα περίπου 1,8 τρισ. δολάρια που επενδύονται στον τομέα των ΑΠΕ, περίπου το 40% προέρχεται από την Κίνα, το 20% προέρχεται από την Ευρώπη και οι ΗΠΑ ακολουθούν με 15%. Σημειώνεται ότι τα συγκεκριμένα στοιχεία αφορούν το 2023.
Σύμφωνα με την κ. Τσάνη τα καλά νέα είναι ότι τα χρήματα που έχει επενδύσει η Ευρώπη οδηγούν σε τέτοιου είδους λύσεις και καινοτομίες. Από την άλλη, τα κακά νέα είναι ότι οι ανταγωνιστές της αναπτύσσονται πολύ γρήγορα. Επίσης, όπως υπογράμμισε η ίδια, αυτή τη στιγμή διεξάγεται μια κούρσα για το ποιος θα φέρει νέες ιδέες και προϊόντα στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Σε ερώτηση για το ποιες καινοτομίες κυριαρχούν, η ίδια απάντησε ότι όπως διαφαίνεται από τους μηχανισμούς χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμοι, οι τεχνολογίες που βλέπουμε να πρωταγωνιστούν στην ενεργειακό μετασχηματισμό της Ευρώπης είναι το υδρογόνο, η αποθήκευση ενέργειας και τα έξυπνα δίκτυα (smart grids).
Βέβαια, από την άλλη υπάρχει και ο κοινωνικός παράγοντας, διότι όπως τόνισε η κ. Τσάνη ένας από τους στόχους της καινοτομίας είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Επομένως, εάν η Ευρώπη χάσει σε αυτή την ενεργειακή κούρσα, τότε πολλοί τομείς της οικονομίας θα επηρεαστούν.
Την ίδια ώρα, το κόστος ενέργειας είναι ένα ακόμα σημαντικό θέμα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και εδώ όπως δήλωσε η κ. Τσάνη τίθεται το θέμα του κατά πόσο η καινοτομία μπορεί να μειώσει το κόστος παραγωγής και το σε τι βαθμό ο ενεργειακός μετασχηματισμός στην Ευρώπη μπορεί να διασφαλίσει θέσεις εργασίας.
Άλλωστε, όπως τόνισε οι επιχειρήσεις δεν χρειάζονται οδηγίες για το τι πρέπει να κάνουν, χρειάζονται απλώς σαφή μηνύματα. Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια η ενεργειακή μετάβαση και το ενεργειακό περιβάλλον, όπως το βλέπουμε, είναι ένα περιβάλλον που καθοδηγείται από τις πολιτικές. Επομένως, η πολιτική δέσμευση, η συνέχεια, η επιμονή και η δυνατότητα πρόβλεψης διαδραματίζουν τεράστιο ρόλο σε αυτό που βλέπουμε.