Σοβαρά ερωτήματα για τη διαχείριση ευρωπαϊκών πόρων ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, που αφορούν την επιδότηση πέντε χιονοδρομικών κέντρων της χώρας, θέτουν με κοινή κοινοβουλευτική τους ερώτηση που απευθύνεται στους υπουργούς Τουρισμού, Εσωτερικών, Οικονομικών και τον αναπληρωτή υπουργό Αθλητισμού, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Κατρίνης και οι συνυπογράφοντες βουλευτές, υπεύθυνοι των αντίστοιχων ΚΤΕ της κοινοβουλευτικής ομάδας του Κινήματος.
Οι πέντε βουλευτές (Μ. Κατρίνης, Π. Κουκουλόπουλος, Π. Δουδωνής, Χ. Σταρακά και Κ. Σπυριδάκη) κάνουν λόγο για «φωτογραφικούς όρους», «εικονικό ανταγωνισμό» και «κατασπατάληση ευρωπαϊκών κονδυλίων» στο πρόγραμμα που εξήγγειλε το Υπουργείο Τουρισμού για την αναβάθμιση των χιονοδρομικών κέντρων Ανηλίου, 3–5 Πηγαδιών, Σελίου, Παρνασσού και Βελουχίου–Καρπενησίου.
Όπως επισημαίνουν, η επιλογή χρηματοδότησης έως και 100% χωρίς αντικειμενική αξιολόγηση (π.χ. μέγεθος, παλαιότητα εξοπλισμού, αναπτυξιακή προοπτική) δημιουργεί εύλογα ερωτήματα, ιδίως σε μια ολιγοπωλιακή αγορά βασικού εξοπλισμού (αναβατήρες, τεχνητή χιόνωση, μηχανήματα διάστρωσης) όπου είναι κρίσιμη η απαρέγκλιτη τήρηση κανόνων διαφάνειας και ανταγωνισμού.
Στην ερώτησή τους παραθέτουν συγκεκριμένα παραδείγματα που, όπως τονίζουν, συνθέτουν ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο αδιαφάνειας και κακοδιαχείρισης.
Για το Χιονοδρομικό Κέντρο Ανηλίου, επισημαίνεται ότι η κατάθεση πλήρους φακέλου σε ελάχιστες ημέρες από τη δημοσίευση της πρόσκλησης—χρονικό διάστημα αντικειμενικά ανεπαρκές για ολοκληρωμένες τεχνικές/περιβαλλοντικές μελέτες —εγείρει εύλογα ερωτηματικά. Επιπλέον, αμφισβητείται η αναλογικότητα/αναγκαιότητα του επιλεγμένου τύπου και μεγέθους αναβατήρων έναντι της πραγματικής δυναμικότητας, με κίνδυνο υπερκοστολόγησης.
Για τα 3–5 Πηγάδια γίνεται λόγος για έγκριση νέας δαπάνης πολλών εκατ. ευρώ για πρόσθετο εξοπλισμό, παρά την ύπαρξη ήδη λειτουργικού συστήματος τεχνητής χιόνωσης. Οι απαιτούμενες «τρεις προσφορές» καταγγέλλεται ότι δεν ήταν τόσο ανταγωνιστικές όσο θα απαιτούσε ένας διαγωνισμός.
Καταγράφονται οι μεγάλες αποκλίσεις κόστους ανά μονάδα σε σχέση με άλλους δημόσιους διαγωνισμούς που διενεργήθηκαν στην Ελλάδα και σε σχέση με διεθνείς τιμές, ενώ είναι αξιοσημείωτη η έγκριση του φακέλου επιχειρηματικού σχήματος με ελάχιστη ίδια συμμετοχή και ζημιογόνα οικονομικά αποτελέσματα προηγούμενων ετών.
Ανάλογες πρακτικές καταγράφονται, σύμφωνα με την ερώτηση, και στο Χιονοδρομικό Κέντρο Σελίου (ΝΠΔΔ – Υπουργείο Αθλητισμού). Εκεί καταγγέλλεται διαγωνισμός με φωτογραφικούς όρους και προϋπολογισμό υπερδιπλάσιο σε σχέση με έργα μεγαλύτερης δυναμικότητας. Τίθενται σοβαρά ζητήματα ως προς την τεχνική επάρκεια και αρμοδιότητα των συντακτών των τευχών για τόσο εξειδικευμένο αντικείμενο. Υπάρχουν εκκρεμείς προδικαστικές προσφυγές και ασφαλιστικά μέτρα που έχουν κατατεθεί σε σχέση με τα προαναφερθέντα.
Αντίστοιχα, για τον Παρνασσό, που ανήκει στην ΕΤΑΔ υπό την εποπτεία του Υπουργείου Οικονομικών, γίνεται λόγος για απευθείας διαπραγμάτευση στην αντικατάσταση βασικού αναβατήρα, παρά την εκδηλωμένη διαθεσιμότητα και άλλων προμηθευτών, γεγονός που προσκρούει στην αρχή του ανταγωνισμού.
Τέλος, στο Χιονοδρομικό Κέντρο Βελουχίου–Καρπενησίου, που υλοποιείται μέσω της Περιφέρειας και Αναπτυξιακής ΟΤΑ, καταγγέλλεται προκήρυξη έργου (περίπου) 10 εκατ. ευρώ εκτός ΕΣΗΔΗΣ και χωρίς ανάρτηση στη Διαύγεια, κατά παράβαση του Ν. 4412/2016, με όρους αποτρεπτικούς για τον ανταγωνισμό (π.χ. υποχρεωτική αυτοπρόσωπη επίσκεψη επί ποινή αποκλεισμού). Επισημαίνονται ενδείξεις σύγκρουσης συμφερόντων στη σύνταξη του φακέλου και προδιαγραφές που καλύπτονται μόνο από πολύ συγκεκριμένους τύπους εξοπλισμού.
Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ υπογραμμίζουν ότι τα παραπάνω δεν συνιστούν μεμονωμένες αστοχίες, αλλά επαναλαμβανόμενες, προβληματικές και αδιαφανείς πρακτικές στη διαχείριση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον και την αξιοπιστία της χώρας έναντι των ευρωπαϊκών θεσμών.
Με βάση αυτά τα στοιχεία, οι βουλευτές ζητούν από τους συναρμόδιους υπουργούς να διευκρινιστεί:
- Πώς διασφαλίστηκε σε κάθε στάδιο του προγράμματος η πραγματική ύπαρξη τριών ανεξάρτητων και συγκρίσιμων προσφορών ανά δαπάνη, με ανιχνεύσιμο έλεγχο σύγκρουσης συμφερόντων και αποτροπή εικονικού ανταγωνισμού;
- Πώς διασφαλίζουν τα αρμόδια υπουργεία/φορείς ότι οι όροι των διακηρύξεων δεν αποτρέπουν δυνητικούς προμηθευτές από τη συμμετοχή (π.χ. υποχρεωτική αυτοπρόσωπη επίσκεψη, ασυνήθιστα στενά χρονοδιαγράμματα) και με ποιον τρόπο ελέγχεται εκ των προτέρων και κατασταλτικά η νομιμότητα τέτοιων όρων;
- Προτίθενται να ζητήσουν ανεξάρτητο έλεγχο κόστους (benchmarking) για όλες τις δαπάνες των πέντε χιονοδρομικών, ώστε να αποτραπεί η επιβάρυνση του Ταμείου Ανάκαμψης με πιθανές υπερκοστολογημένες προμήθειες ή έργα;
- Δεδομένων των καταγγελιών για αδικαιολόγητη ωρίμανση φακέλων από μη έχοντες την αντίστοιχη επιστημονική επάρκεια, φωτογραφικούς όρους, μη ανάρτηση σε ΕΣΗΔΗΣ/Διαύγεια και απευθείας διαπραγματεύσεις, προτίθεστε να ζητήσετε άμεσο έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, την ΕΑΔΗΣΥ και την Αρχή Διαφάνειας;
- Με ποιους μηχανισμούς συμμόρφωσης θα διασφαλιστεί η τήρηση των κανόνων του Ταμείου Ανάκαμψης (ιδίως για σύγκρουση συμφερόντων και υποχρέωση διαφάνειας/δημοσιότητας) και πώς θα κινηθούν διαδικασίες ανάκτησης κονδυλίων, σε περίπτωση που διαπιστωθούν παρατυπίες;
- • Ποιες δεσμευτικές οδηγίες και παρεμβάσεις εποπτείας/κυρώσεων θα ενεργοποιήσετε, ώστε οι διαδικασίες να τηρούν πλήρως το θεσμικό πλαίσιο διαφάνειας και ανταγωνισμού στο εξής;