Στον διπλασιασμό της εξαγωγικής ικανότητας της Ελλάδας προς τη Βουλγαρία σε φυσικό αέριο οδηγεί η επένδυση του ΔΕΣΦΑ που εγκαινιάζεται σήμερα στην Κομοτηνή, γεγονός που στέλνει ένα σαφές σήμα στην αμερικανική πλευρά ενόψει της μεθαυριανής συνόδου του Ζαππείου (P-TEC) και των deals που αναμένεται να ανακοινωθούν.
Το τάιμινγκ που επελέγη για τα εγκαίνια προφανώς δεν είναι τυχαίο και «διαβάζεται» ως ένα έμπρακτο δείγμα από την Αθήνα ότι δεν μένει στα λόγια, παρά προωθεί στην πράξη τις υποδομές που καθιστούν την Ελλάδα βασική πύλη εισόδου αμερικανικού LNG στην Ευρώπη.
Στην πράξη, πρόκειται για υποδομή-κλειδί που αυξάνει σημαντικά, από τεχνικής πλευράς, τη δυνατότητα εξαγωγών φυσικού αερίου προς Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στο project του Κάθετου Διαδρόμου στο οποίο ποντάρει τόσο πολύ η αμερικανική πλευρά.
Τα σημερινά μάλιστα εγκαίνια έρχονται στον απόηχο της επιτυχημένης δημοπρασίας της προηγούμενης Δευτέρας για το προϊόν «Route1», όπου η ΔΕΠΑ, μαζί με την ελβετική Axpo Trading και την ουκρανική DTEΚ «καπάρωσαν» το 30% της δυναμικότητας για τον μήνα Νοέμβριο.
Ως επένδυση, ο Σταθμός Συμπίεσης της Κομοτηνής, ύψους 134 εκατ. ευρώ, θεωρείται λίαν σημαντική, καθώς επιτρέπει στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB, που αποτελεί βασικό τμήμα του Κάθετου Διαδρόμου, να αυξήσει τη δυναμικότητά του στα 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
Σήμερα, ο μέγιστος όγκος εξαγωγών φυσικού αέριου που μπορεί να στείλει το ελληνικό σύστημα προς τη Βουλγαρία είναι 2,5 δισ. κυβικά μέτρα (δεν εξαντλείται, καθώς δεν υπάρχει αντίστοιχη ζήτηση), ωστόσο με το νέο «κομπρέσορα», το μέγιστο capacity θα διπλασιαστεί.
Σωρευτικά, οι επενδύσεις που δρομολογούν Ελλάδα και Βουλγαρία μπορούν να αυξήσουν την εξαγωγική δυναμικότητα από τον Νότο προς τον Βορρά, δηλαδή μέχρι την Ουκρανία, ακόμη και κοντά στα 8 δισ. κυβικά, ποσότητες που κατά κύριο λόγο θα αφορούν αμερικανικό LNG.
Ενα καθόλου αυτονόητο στοίχημα
Σε αυτό ωστόσο το νέο παιχνίδι των πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που συνεπάγεται η μετάβαση από τη μια ενεργειακή υπερεξάρτηση (Ρωσία) στην άλλη (ΗΠΑ), το στοίχημα μετατροπής της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο στη ΝΑ Ευρώπη δεν είναι καθόλου αυτονόητο.
Το βασικό ερώτημα είναι τι είδους επενδύσεις σε υποδομές θα απαιτηθούν προκειμένου οι παλαιοί αγωγοί της περιοχής (από τη σοβιετική εποχή), τα terminals (Αλεξανδρούπολη) και οι υποδομές που συνθέτουν το σύστημα του Κάθετου Διαδρόμου να μπορέσουν να «σηκώσουν» τους εν λόγω όγκους, ακόμη και αν βρεθούν οι αντίστοιχοι αγοραστές μέχρι την Ουκρανία.
Στο σύνολό τους, όσοι έχουν ασχοληθεί με το αντικείμενο παραπέμπουν στην ανάγκη να ενισχυθούν οι υποδομές κατ' αρχάς στα βουλγαρο-ρουμανικά σύνορα (όπως στα σημεία διασύνδεσης Kardam και Isaccea), αλλά και σε ένα βουλγαρικό τμήμα 61 χλμ. μεταξύ Rupcha and Vetrino, όπως σημείωνε σε πρόσφατο σημείωμά του και ο αμερικανικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός United States Energy Association (USEA), κάνοντας ειδική μνεία στις προκλήσεις του Κάθετου Διαδρόμου.
Σε αυτή την κατεύθυνση, η βουλγαρική πλευρά κτίζει ένα μικρής κλίμακας αγωγό μήκους 60 χλμ. παράλληλα με τον υφιστάμενο αγωγό Trans Balkan, που χρονολογείται από τη σοβιετική περίοδο και δεν στέλνει πλέον αέριο από Βορρά προς Νότο, αλλά από το Νότο προς τον Βορρά.
Τώρα με τον επιπλέον αυτόν αγωγό των 60 χλμ., που αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί στα μέσα του 2026, η Bulgartransgaz επιχειρεί να ενισχύσει σημαντικά τον Trans Balkan, ενώ επενδύσεις γίνονται και σε δύο ακόμη «βρόγχους» επί βουλγαρικού εδάφους, που θα επιτρέψουν την αύξηση του capacity στον Κάθετο Διάδρομο.
«Φιλοδοξούμε να παραδώσουμε προς λειτουργία το τμήμα Kulata-Kresna που βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή έως τον προσεχή Ιούνιο και να ολοκληρώσουμε τις εργασίες στο σκέλος Rupcha-Vetrino έως τον Δεκέμβριο του 2026», είχε δηλώσει τον περασμένο Ιούλιο ο υπουργός Ενέργειας της Βουλγαρίας Ζέτσο Στάνκοφ.
Στο κάδρο των επενδύσεων σε νέες υποδομές θα πρέπει να δει κανείς και την ενδεχόμενη δημιουργία επιπλέον FSRU στην Ελλάδα, όπου σίγουρα θα μπει στο τραπέζι το δεύτερο τέρμιναλ στη Θράκη, της Gastrade του ομίλου Κοπελούζου, δυναμικότητας γύρω στα 3 δισ. κυβικά μέτρα τον χρόνο. Εχει ήδη δοθεί το «πράσινο φως» από την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και αναμένεται η έκδοση της περιβαλλοντικής άδειας.
Στο σενάριο που προχωρήσει το έργο, θα εγκατασταθεί στο Θρακικό Πέλαγος ανοικτά του Έβρου και θα βασίζεται σε πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG, με τη διασύνδεσή του να πραγματοποιείται μέσω υποθαλάσσιου και χερσαίου αγωγού.
Συνοψίζοντας, ο αριθμός των νέων FSRU και των επιπλέον υποδομών θα εξαρτηθεί από τις εξαγωγικές προθέσεις των Αμερικανών παραγωγών LNG. Σε πρόσφατο πάντως σημείωμα που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η Κομισιόν έκανε αναφορά στην πιθανή υλοποίηση δύο ακόμη ελληνικών επενδύσεων. Του Dioriga Gas της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους και του «Αργώ» της Mediterranean Gas στη Μαγνησία.