Στο απώτερο μέλλον «κλωτσούν» Ελλάδα και Κύπρος το καλώδιο και για να βγουν από τη δύσκολη θέση που θα σήμαινε η παραδοχή ότι το ναυάγιο οφείλεται στην Τουρκία, επιχειρούν να αγοράσουν χρόνο, επιλέγοντας τη δοκιμασμένη μέθοδο της ανάθεσης σε οίκο να εκπονήσει μελέτη για επανεξέταση των βασικών οικονομοτεχνικών του παραμέτρων.
Σε μια κίνηση που αποτελεί αναγνώριση αποτυχίας για την Αθήνα και που δικαιώνει στην ουσία τον Κύπριο υπ. Οικονομικών Μ. Κεραυνό, ο οποίος υποστηρίζει καιρό τώρα ότι το GSI δεν είναι βιώσιμο, ο Πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας συμφώνησαν χθες να προχωρήσουν «στην επικαιροποίηση των παραμέτρων του έργου, ώστε να ενισχυθεί και με την είσοδο νέων, ισχυρών επενδυτών».
Την ίδια δήλωση έκανε από τις Βρυξέλλες και ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Στ. Παπασταύρου, μετά τη συνάντηση που είχαν αυτός και ο Κύπριος ομόλογός του Γ. Παπαναστασίου, με τον επίτροπο Γιόργκενσεν. «Κινούμαστε τάχιστα προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης αυτού του οίκου που θα κάνει τη συγκεκριμένη μελέτη, ώστε να μπορέσουμε να βάλουμε αυτό το τεχνοοικονομικό στο νέο περιβάλλον, το οποίο είναι η εξεύρεση ισχυρών παικτών και ταμείων τα οποία θα μπορούν να ενισχύσουν οικονομικά το έργο», δήλωσε από πλευράς του ο κ. Παπαναστασίου.
Στην περίπτωση της ελληνικής κυβέρνησης, πρόκειται για μια σαφή αλλαγή στάσης. Τα περί ανάγκης επικαιροποίησης των βασικών στοιχείων του έργου αποτελούν μια ευθεία παραδοχή ότι το καλώδιο δεν βγαίνει με τα σημερινά νούμερα, όταν μέχρι πρότινος τόσο ο κ. Παπασταύρου όσο και άλλα κυβερνητικά στελέχη υποστήριζαν ακριβώς το αντίθετο.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η «επανεξέταση των βασικών οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου» θα επιτρέψει σε Αθήνα και Λευκωσία να κάνουν ένα restart, ισχυροποιώντας το έργο και διευκολύνοντας να εισέλθουν σε αυτό ισχυροί ξένοι επενδυτές.
Στον απόηχο της στρατηγικής ελληνοαμερικανικής προσέγγισης και της επανενεργοποίησης του σχήματος «3+1», λέγεται ότι έχει αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον για είσοδο στο GSI της κρατικής αμερικανικής τράπεζας DFC (έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον από τις αρχές του 2024), αλλά και του γαλλικού fund Meridiem, με το οποίο ο ΑΔΜΗΕ έχει υπογράψει από παλιά σχετικό μνημόνιο. Σύμφωνα μάλιστα με τις πληροφορίες, εις εκ των δύο επενδυτών επικοινώνησε χθες με τον ΑΔΜΗΕ ζητώντας ενημέρωση μετά τις τελευταίες εξελίξεις.
Το ξεμπλοκάρισμα ωστόσο του καλωδίου και η τυχόν έλευση ενός «από μηχανής θεού» Αμερικανού επενδυτή θα γίνει μόνο εφόσον Ελλάδα και Κύπρος επιλύσουν τις ρυθμιστικές τους εκκρεμότητες και εφόσον η Ελλάδα προχωρήσει στην έκδοση NAVTEX για τη συνέχιση των ερευνών στα ύδατα πέριξ της Κάσου. Καμία μελέτη δεν μπορεί να απαντήσει στα παραπάνω.
Τρία ερωτήματα
Στην πραγματικότητα, οι χθεσινές εξελίξεις ενισχύουν την ομίχλη και τα ερωτήματα γύρω από το έργο, που συνοψίζονται στα παρακάτω:
* Ποια είναι τα τεχνικά και οικονομικά στοιχεία που θα επικαιροποιηθούν. Στο ερώτημα τι μπορεί να αφορά η επικαιροποίηση, η απάντηση είναι ότι θεωρητικά μπορεί να περιλαμβάνει κάθε παραδοχή για τα βασικά κόστη του GSI: Από το WACC βάσει του οποίου προκύπτει το IRR που κοιτάζει ένας επενδυτής, μέχρι τη Μελέτη Κόστους Οφέλους (CBA) και το πώς κατανέμονται οι δαπάνες μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου (CBCA). Είναι προφανές ότι οι δυνητικοί επενδυτές θα περιμένουν να ενημερωθούν για τα όποια ευρήματα και μετά θα πάρουν τις αποφάσεις τους.
* Τι χρονική διάρκεια θα πάρει η επικαιροποίηση. Σε περιπτώσεις αντίστοιχων μεγάλων διασυνδέσεων, χρειάστηκαν αρκετοί μήνες έως και χρόνος για να ολοκληρωθεί μια τόσο απαιτητική άσκηση.
* Τι στάση θα τηρήσει η Nexans και κατά πόσο η γαλλική εταιρεία θα συνεχίσει να κατασκευάζει το καλώδιο χωρίς να πληρώνεται, αναμένοντας τα αποτελέσματα της μελέτης. Κατά πάσα πιθανότητα, η διοίκηση της εταιρείας θα ερωτηθεί σχετικά. Η τελευταία καταβολή είχε γίνει τον Ιούνιο.
Ανεβάζουν την πίεση και τις προσδοκίες
Αλλωστε αν ισχύουν αυτά που ισχυρίζονται ότι θέλουν να πετύχουν οι δύο κυβερνήσεις με την επικαιροποίηση των οικονομικοτεχνικών παραμέτρων του GSI, ανεβάζουν οι ίδιες την πίεση για τον εαυτό τους. Αυξάνουν τις προσδοκίες των δυνητικών επενδυτών, ότι το WACC του έργου θα γίνει πιο ελκυστικό, το «ρίσκο Κύπρου» θα εκλείψει, άρα οι εκκρεμότητες θα επιλυθούν και επομένως κάποια στιγμή η Αθήνα θα προβεί και στην έκδοση NAVTEX για τη συνέχιση των ερευνών βυθού.
Ασφαλώς ουδείς διασφαλίζει ότι η Τουρκία θα αλλάξει στάση επειδή η Αθήνα και η Λευκωσία αποφάσισαν να προβούν σε νέα μελέτη για την ηλεκτρική διασύνδεση, ούτε ότι δεν θα συνεχιστεί η διελκυστίνδα με τη Λευκωσία και ότι ο κ. Κεραυνός ή κάποιος άλλος Κύπριος αξιωματούχος δεν θα εκφράσει ξανά τις αμφιβολίες του για τη βιωσιμότητα του έργου.
Στην πραγματικότητα, όλα δείχνουν ότι Ελλάδα και Κύπρος, επειδή για ευνόητους πολιτικούς λόγους δεν μπορούν να παραδεχτούν πως για το βραχυκύκλωμα του καλωδίου ευθύνεται η Τουρκία, αλλά και για να μπει ένα τέλος στο blame game που δηλητηριάζει τις διμερείς σχέσεις, επιλέγουν με τον τρόπο αυτό να «κλωτσήσουν το τενεκεδάκι παρακάτω».
Στην κυβέρνηση υποστηρίζουν ότι οι διορθωτικές κινήσεις είναι απαραίτητες, ωστόσο πηγές της αγοράς «βλέπουν» έναν εύσχημο τρόπο για να παραπεμφθεί το έργο στις ελληνικές και κυπριακές καλένδες.
Σε κάθε περίπτωση, με την αναζήτηση οίκου για να εκπονήσει και ολοκληρώσει τη σχετική μελέτη, αμφότερες οι κυβερνήσεις κερδίζουν λίγο ακόμη χρόνο. Στην περίπτωση της Λευκωσίας, το όφελος της λύσης που προσφέρει η μελέτη είναι ότι φεύγει από πάνω της η πίεση να πρέπει να τακτοποιήσει τις οικονομικές της υποχρεώσεις, δηλαδή να καταβάλει την πρώτη δόση των 25 εκατ. ευρώ. Στην περίπτωση της Αθήνας, απομακρύνεται για κάποιο διάστημα ο πονοκέφαλος να πρέπει να λάβει αποφάσεις για τον GSI, για τον οποίο κάθε καθυστέρηση στην έκδοση NAVTEX, πολύ περισσότερο η ακύρωση του έργου, λόγω του «γεωπολιτικού ρίσκου», θα είχε ως αποτέλεσμα να διαμορφωθεί η εικόνα επιβολής ντε φάκτο του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.