Καθώς η περίοδος της Black Friday πλησιάζει, μια νέα έρευνα* που πραγματοποιήθηκε από τη Revolut, την παγκόσμια fintech με πάνω από 1,7 εκατομμύρια πελάτες στην Ελλάδα, και την εταιρεία Dynata, αποκαλύπτει ότι πολλοί Έλληνες προετοιμάζονται για την περίοδο των αγορών περισσότερο με ενθουσιασμό παρά αυτοπεποίθηση, και αυτό τους κοστίζει. Με τις απάτες και τους ψεύτικους ιστότοπους να αυξάνονται, λίγοι εμπιστεύονται την ικανότητά τους να ξεχωρίσουν μια πραγματική προσφορά από μια απάτη.
Πιστεύετε ότι μπορείτε να εντοπίσετε μια απάτη; Σκεφτείτε το ξανά
Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 1.000 άτομα από όλη την Ελλάδα, έδειξε ότι μόνο το 8% αισθάνεται «μεγάλη αυτοπεποίθηση» στην ικανότητά τους να εντοπίζουν ψεύτικους ιστότοπους ή απάτες στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι παλαιότερες γενιές εμφανίζουν μεγαλύτερη έλλειψη αυτοπεποίθησης, με το 51% των ατόμων ηλικίας 45-54 ετών και το 43% των ατόμων ηλικίας 55-64 ετών να δηλώνουν ότι δεν αισθάνονται πολύ σίγουροι για την ικανότητά τους να εντοπίσουν αυτές τις απάτες στην Black Friday. Μεταξύ των νέων, παρόλο που συχνά θεωρούνται «ειδικοί στον ψηφιακό κόσμο» από τους γονείς τους, μόνο το 14% των συμμετεχόντων της Gen Z αισθάνεται πολύ σίγουρο για την ικανότητά τους να αποφεύγουν τις παγίδες στο διαδίκτυο.
Εντούτοις, η ενδεχόμενη βεβαιότητα δεν εξασφαλίζει πάντα προστασία, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι το 18% των Ελλήνων έχει πέσει θύμα απάτης και έχει χάσει χρήματα, ενώ το εντυπωσιακό ποσοστό του 61% ανησυχεί ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί και σε αυτούς. Από όσους έχουν πέσει θύματα απάτης, το 10% έχει χάσει πάνω από 1.000 ευρώ κατά τη διάρκεια των προσφορών της Black Friday. Παρά το γεγονός ότι η Gen Z είναι η γενιά με τη μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση, το 11% αυτών έχουν χάσει χρήματα από απάτες, μεταξύ 250 και 500 ευρώ.
Ανάμεσα στα άτομα με τη λιγότερη αυτοπεποίθηση, τα προειδοποιητικά σημάδια είναι ακόμη πιο έντονα: η έλλειψη αυτοπεποίθησης φαίνεται να συνοδεύεται από μεγαλύτερες απώλειες, καθώς το 67% των συμμετεχόντων της Gen X παραδέχονται ότι δεν έχουν μεγάλη αυτοπεποίθηση/καθόλου αυτοπεποίθηση, και το 12% των ατόμων αυτής της ηλικιακής ομάδας που έχουν πέσει θύματα απάτης έχουν χάσει περισσότερα από 1.000 ευρώ σε διαδικτυακές απάτες.
Ο Woody Malouf, επικεφαλής του τμήματος Οικονομικού Εγκλήματος της Revolut, δήλωσε: «Τα στοιχεία δείχνουν ότι, ενώ οι Έλληνες γίνονται όλο και πιο ευαισθητοποιημένοι σε θέματα απάτης, η αυτοπεποίθησή τους παραμένει χαμηλή. Καθώς οι αγορές μεταφέρονται όλο και περισσότερο στις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων, οι απατεώνες γίνονται όλο και πιο έξυπνοι στο να μιμούνται αξιόπιστες επωνυμίες. Η καλύτερη άμυνα είναι η προσοχή: αν κάτι φαίνεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, συνήθως είναι απάτη, συνεπώς πάντα να ψωνίζετε από αξιόπιστους ιστότοπους με καλές κριτικές».
Αναζητήστε την καλύτερη προσφορά, αλλά με προσοχή
Τα στοιχεία δείχνουν επίσης ότι οι Έλληνες αρχίζουν να γίνονται πιο προσεκτικοί όταν κάνουν αγορές στο διαδίκτυο, όπως παραδέχονται οι καταναλωτές: αγοράζουν μόνο από αξιόπιστους ιστότοπους ή εφαρμογές (65%), αποφεύγουν να πατήσουν σε συνδέσμους που περιέχονται σε email ή διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (41%) και ελέγχουν εκ των προτέρων τη διεύθυνση URL του ιστότοπου (29%).
Όταν πρόκειται για την αναζήτηση προσφορών, οι καταναλωτές βασίζονται κυρίως σε ιστότοπους λιανικής πώλησης (36%), πληρωμένες διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης Instagram, TikTok και Facebook (23%) και προωθητικές ενέργειες μέσω email (13%). Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο δελεαστικές για την Gen Z, με το 30% να τις προτιμούν, το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ όλων των γενιών-ηλικιών, ενώ οι ηλικιακές ομάδες των Gen X και Boomers τείνουν προς έναν πιο παραδοσιακό τρόπο, τους ιστότοπους καταστημάτων λιανικής, με ποσοστά 39% και 40% αντίστοιχα. Οι influencers φαίνεται να είναι λιγότερο δελεαστικοί, καθώς είναι ο λιγότερο επιλεγμένος τρόπος για την εύρεση δελεαστικών προσφορών στο διαδίκτυο, με μόνο το 5% να βασίζεται στο περιεχόμενο των influencers ως επιλογή.
Αν και τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Έλληνες καταναλωτές γίνονται πιο προσεκτικοί όταν κάνουν αγορές στο διαδίκτυο, εξακολουθεί να υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ προσοχής και ασφάλειας. Με τις απάτες να γίνονται ολοένα και πιο συχνές και περίτεχνες, είναι σαφές ότι ακόμη και οι πιο προσεκτικοί αγοραστές δεν μπορούν πάντα να έχουν τη δέουσα προσοχή.
Πώς να παραμείνετε ασφαλείς: Οι κορυφαίες συμβουλές της Revolut για να αναγνωρίσετε τις ηλεκτρονικές απάτες
- Οι απατεώνες δημιουργούν ψεύτικους ιστότοπους καταστημάτων λιανικής πώλησης, ώστε να μοιάζουν ακριβώς με τα γνήσια ηλεκτρονικά καταστήματα λιανικής. Αυτό γίνεται τόσο για να αποσπάσουν τα χρήματα των θυμάτων όταν πραγματοποιούν την αγορά, όσο και για να αποκτήσουν προσωπικά δεδομένα και στοιχεία καρτών.
Πώς να προστατευτείτε: ελέγξτε προσεκτικά τη διεύθυνση URL του ιστότοπου για να βεβαιωθείτε ότι είναι ο πραγματικός ιστότοπος στον οποίο θέλετε να πραγματοποιήσετε την αγορά σας
- Ορισμένοι ιστότοποι πωλούν ακριβά προϊόντα (ηλεκτρονικά είδη, κοσμήματα ή επώνυμα ρούχα) σε πολύ χαμηλές τιμές. Μερικές φορές οι αγοραστές ενδέχεται να λάβουν το προϊόν για το οποίο πλήρωσαν, αλλά θα είναι πλαστό, ενώ άλλες φορές δεν θα λάβουν τίποτα.
Τι πρέπει να προσέξετε: αν κάτι φαίνεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, συνήθως είναι απάτη. Αναζητήστε κριτικές από άλλους πελάτες στο διαδίκτυο για να επαληθεύσετε την αξιοπιστία του καταστήματος - Μερικές φορές οι απατεώνες χρησιμοποιούν πλατφόρμες κοινωνικών μέσων για να δημιουργήσουν ψεύτικα ηλεκτρονικά καταστήματα. Τα καταστήματα λειτουργούν για μικρό χρονικό διάστημα και μετά εξαφανίζονται, αφού πραγματοποιήσουν μερικές πωλήσεις.
Ποια είναι η λύση: Μην εμπιστεύεστε σελίδες/λογαριασμούς κοινωνικών μέσων που έχουν ανοίξει πρόσφατα και έχουν πολλές θετικές κριτικές, καθώς μπορεί να είναι προϊόν απάτης και να έχουν γραφτεί μόνο για να οδηγήσουν τους καταναλωτές στο να πιστέψουν ότι το περιεχόμενό τους είναι γνήσιο
- Τα ψεύτικα μηνύματα με αποστολές δεμάτων και τα e-mail ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing) αυξάνονται κατά τη διάρκεια περιόδων αιχμής, όπως η Black Friday.
Πώς να το χειριστείτε: παρακολουθήστε την εξέλιξη της αποστολής των πακέτων απευθείας από τη διεύθυνση του καταστήματος λιανικής πώλησης ή από την ιστοσελίδα της εταιρείας μεταφορών και ελέγχετε πάντα τη διεύθυνση του αποστολέα. Προσέξτε για τυχόν διακριτικά ορθογραφικά λάθη. Αν έχετε αμφιβολίες, μην πατήσετε ποτέ σε έναν σύνδεσμο!
*Μεθοδολογία: Η έρευνα διεξήχθη από την εταιρεία Dynata σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 καταναλωτών στην Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 2025.