Βασική πηγή των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα, συνεχίζει να αποτελεί η «άδικη» έμμεση φορολογία με αιχμή το ΦΠΑ και δευτερευόντως τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.).
Περίπου τα μισά φορολογικά έσοδα, προέρχονται από τη φορολογία στην κατανάλωση, γεγονός που επιβαρύνει δυσανάλογα τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, σε μια χώρα μάλιστα που βρίσκεται στα τελευταία… σκαλιά μεταξύ των χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) όσον αφορά στο κατά κεφαλήν εισόδημα.
Παράλληλα, σε υψηλό επίπεδο σε σχέση με τις άλλες χώρες του Οργανισμού κινούνται οι ασφαλιστικές εισφορές επιβαρύνοντας σημαντικά το κόστος εργασίας, όπως επισημαίνει έκθεση του ΟΟΣΑ.
Την ίδια στιγμή, μάλιστα, η Ελλάδα είναι μεταξύ των οκτώ χωρών του Οργανισμού όπου οι εισφορές των εργαζομένων αποφέρουν περισσότερα έσοδα στο κράτος από τις εισφορές των εργοδοτών.
Ακόμα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της νέας έκθεσης του ΟΟΣΑ για τη φορολόγηση στις χώρες- μέλη:
- Το 2024 τα φορολογικά έσοδα της Ελλάδας ανήλθαν στο 39,8% του ΑΕΠ, υψηλότερα από το 38,9% του 2023 και αρκετά υψηλότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, που διαμορφώθηκε στο 34,1%, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να κατατάσσεται στη 10η θέση ως προς το ύψος της φορολογικής επιβάρυνσης.
- Η Ελλάδα έχει πολύ υψηλή εξάρτηση από το ΦΠΑ και τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης, καθώς αντλεί περίπου το 40,7% των συνολικών φορολογικών της εσόδων από αυτές τις δύο πηγές (22,5% από ΦΠΑ και 18,2% από Ε.Φ.Κ.). Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ για φόρους κατανάλωσης είναι 31,3%. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 5η θέση μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη εξάρτηση από την έμμεση φορολογία.
- Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης στη χώρα μας είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, καθώς αντιστοιχούν στο 28,8% των φορολογικών εσόδων. Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 25,5%. Συνεπώς η Ελλάδα έχει: βαρύτερο κόστος εργασίας και μεγαλύτερη πίεση σε εργοδότες και εργαζόμενους.
- Αντίθετα, ο φόρος εισοδήματος είναι χαμηλότερος από τον μέσο όρο των χωρών- μελών του ΟΟΣΑ, καθώς αντιστοιχεί στο 15,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων, γεγονός που δείχνει ότι η Ελλάδα δεν στηρίζεται τόσο στον άμεσο φόρο εισοδήματος όσο άλλες ανεπτυγμένες χώρες.
- Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 23,7%. Ενδεικτικά στη Δανία είναι 57,2 % ενώ στη Σουηδία 26,9%.
- Η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των χωρών των οποίων τα φορολογικά έσοδα κινούνται άνω του 38% του ΑΕΠ. Βρίσκεται μάλιστα πάνω από χώρες όπως η Γερμανία (38%), η Ισπανία (36,7%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (34,4%).
- Η εξάρτηση των εσόδων από μισθωτούς και συνταξιούχους είναι μεγάλη. Ο διεθνής Οργανισμός επισημαίνει ότι τα έσοδα από το φόρο εισοδήματος στην Ελλάδα προέρχονται κυρίως από μισθωτούς και συνταξιούχους ενώ τα έσοδα από ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους είναι αναλογικά χαμηλότερα σε σχέση με άλλες χώρες.
- Από το 2010 έως το 2024, η Ελλάδα παρουσίασε αύξηση 7,4 ποσοστιαίων μονάδων στον λόγο φόρων προς ΑΕΠ. Πρόκειται για την 3η μεγαλύτερη αύξηση σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, μετά τη Σλοβακία (+7,7 μ.μ.) και την Ιαπωνία (+7,5 μ.μ.). Τα στοιχεία συνδέονται με φορολογική επιβάρυνση των πολιτών κατά την περίοδο των μνημονίων.
Βορράς και Νότος
Σύμφωνα με την έκθεση, σε διεθνές επίπεδο, παρατηρείται μια σαφής διαφοροποίηση μεταξύ των χωρών του Βορρά και του Νότου. Οι σκανδιναβικές χώρες εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά φόρων ως προς το ΑΕΠ – με τη Δανία να ξεπερνά το 45% – αλλά ταυτόχρονα προσφέρουν υψηλής ποιότητας δημόσιες υπηρεσίες και ισχυρό κοινωνικό κράτος.
Αντίθετα, χώρες όπως το Μεξικό, η Χιλή και η Τουρκία διατηρούν πολύ χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, περιορίζοντας όμως και τις παροχές προς τους πολίτες.