Η χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα συγκαταλέγεται σταθερά ανάμεσα στις πιο ακριβές της Ευρώπης, γεγονός που επηρεάζει αντίστοιχα και τις λιανικές τιμές που καλούνται να πληρώσουν οι καταναλωτές. Παρότι το θέμα έχει καθοριστική σημασία τόσο για τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών όσο και για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, ο δημόσιος διάλογος συχνά διεξάγεται χωρίς επαρκή τεκμηρίωση.
Η νέα ανάλυση του Green Tank με τίτλο «Πού οφείλονται οι υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας;» αξιοποιεί τα πραγματικά δεδομένα που συγκεντρώνει σε καθημερινή βάση το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕNTSO-Ε), και αναδεικνύει τις βασικότερες παραμέτρους που επηρεάζουν τις τιμές στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού. Η περίπτωση της Ελλάδας αντιπαραβάλλεται με αυτήν της Πορτογαλίας, μιας χώρας με παρόμοια χαρακτηριστικά με την Ελλάδα αλλά με συστηματικά χαμηλότερες τιμές στην προημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (Day Ahead Market – DAM).
Τα κύρια ευρήματα της ανάλυσης συνοψίζονται ως εξής:
- Και στις δύο χώρες, το ορυκτό αέριο εμφανίζει τη μεγαλύτερη θετική συσχέτιση με τις τιμές, συνδέεται δηλαδή με υψηλότερα επίπεδα τιμών. Αντίθετα, οι ΑΠΕ —και η αντλησιοταμίευση στην Πορτογαλία— παρουσιάζουν τις ισχυρότερες αρνητικές συσχετίσεις, συνδέονται δηλαδή με χαμηλότερες τιμές στην αγορά DAM.
- Η διαφορά μεταξύ μέσης ελάχιστης (12:00–13:00) και μέσης μέγιστης τιμής (20:00–21:00) στη διάρκεια του 24ωρου στην Ελλάδα αυξήθηκε από 128 €/MWh το 2024 σε 143.4 €/MWh το 2025.
- Η διεύρυνση αυτή της «ψαλίδας» οφείλεται αφενός στο ότι οι φθηνές ΑΠΕ αυξήθηκαν κατά μόλις 5% τους πρώτους 10 μήνες του 2025, και αφετέρου στο ότι το ακριβό ορυκτό αέριο αυξήθηκε περισσότερο (+12.6%), τροφοδοτώντας παράλληλα και εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας.
Η Ελλάδα συγκριτικά με την Πορτογαλία:
- Έχει ακριβότερη και πιο ισχυρά κυμαινόμενη DAM. Μετά τον Απρίλιο του 2022 η Ελλάδα ήταν κατά μέσο όρο 36% ακριβότερη στην προημερήσια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από την Πορτογαλία, ενώ οι τιμές είχαν κατά μέσο όρο τη διπλάσια διακύμανση.
- Χρησιμοποιεί περισσότερο ορυκτό αέριο. Τα τελευταία δύο χρόνια, η Πορτογαλία διατηρεί το μέσο μηνιαίο μερίδιο αερίου σταθερά κάτω από 25% και κατά μέσο όρο 14%, ενώ η Ελλάδα παραμένει άνω του 32% και κατά μέσο όρο 43.9%.
- Διαθέτει λιγότερη αποθήκευση. Η Πορτογαλία προχώρησε πρόσφατα σε σημαντικές επενδύσεις αντλησιοταμίευσης αυξάνοντας την αποθηκευτική της ισχύ στα 3.71 GW, ενώ η Ελλάδα παραμένει στάσιμη σε υπο-πενταπλάσια ισχύ αντλησιοταμίευσης (0.7 GW). Οι υποδομές αυτές βοηθούν πρακτικά την Πορτογαλία να αποθηκεύει την περίσσεια φθηνής ενέργειας από ΑΠΕ το μεσημέρι και να την αποδίδει το βράδυ, ώστε να περιορίζει την ανάγκη χρήσης ακριβού αερίου.
«Είναι απαραίτητο να επαναπροσδιοριστούν οι σημερινές ενεργειακές επιλογές της χώρας που ενισχύουν την εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από το ορυκτό αέριο, καθώς αυτό αποδυναμώνει τις ευεργετικές επιδράσεις που έχουν οι ΑΠΕ στις τιμές. Ο συνδυασμός ΑΠΕ και αποθήκευσης μπορεί και πρέπει να αποτελέσει τον βασικό μοχλό για ουσιαστική και μακροπρόθεσμη μείωση των τιμών ηλεκτρισμού προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας», δήλωσε ο Νίκος Μάντζαρης, αναλυτής πολιτικής του Green Tank.