Με νέες παρεμβάσεις για την αναχαίτιση της επελαύνουσας στεγαστικής κρίσης, τις οποίες θα παρουσιάσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ψηφίζεται σήμερα από τη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2026. Παράλληλα, αναμένεται με ενδιαφέρον η τοποθέτηση για τις κινητοποιήσεις των αγροτών και τυχόν ανακοίνωση μέτρων.
Το ζήτημα της στέγασης έχει εξελιχθεί σε ένα από τα οξύτερα κοινωνικά προβλήματα, το οποίο μάλιστα δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα αλλά και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γι’ αυτό αναμένονται ανακοινώσεις και από την Κομισιόν.
Η δέσμη μέτρων που πρόκειται να παρουσιαστεί σήμερα από την κυβέρνηση δεν είναι η πρώτη, ούτε πιθανώς η τελευταία. Έχουν προηγηθεί η επιδότηση του ενός ενοικίου το χρόνο, παρεμβάσεις για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, φοροαπαλλαγές για κενές κατοικίες που βγαίνουν στην αγορά, στεγαστικά προγράμματα κ.ά., ενώ όπως υπογραμμίζουν κυβερνητικά στελέχη… έπεται συνέχεια ανάλογα με τις εξελίξεις.
Κατά τ’ άλλα ο νέος προϋπολογισμός φέρνει ελαφρύνσεις 1,76 δισ. ευρώ, με μειώσεις φορολογικών βαρών και αυξήσεις σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα.
Όσον αφορά στα βασικά μεγέθη της οικονομίας προβλέπει ανάπτυξη 2,4% τη νέα χρονιά (από 2,2% εφέτος), ένας στόχος που κρίνεται εφικτός, καθώς μπαίνει στην τελική ευθεία η υλοποίηση των προγραμμάτων του Ταμείου Ανασυγκρότησης και του ΕΣΠΑ.
Βασικοί πυλώνες της ανάπτυξης το 2026 αναμένονται οι επενδύσεις και η κατανάλωση. Οι επενδύσεις εκτιμάται ότι θα αυξηθούν στο 10,2% το 2026, από 5,7% φέτος, ενώ οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αναμένεται να φτάσουν τα 17 δισ. ευρώ.
Η ιδιωτική κατανάλωση αν και θα επιβραδυνθεί ελαφρώς, θα συνεχίσει να κινείται σε υψηλά επίπεδα (στο 1,7% από 1,9% εφέτος) ενώ ο ρυθμός αύξησης της δημόσιας κατανάλωσης θα επιβραδυνθεί στη περιοχή του 0,7% από 1,4% το 2025. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να αυξηθούν κατά 4,5% έναντι 2,2% φέτος κυρίως λόγω της βελτιωμένης εικόνας σε τουρισμό και βιομηχανία ενώ οι εισαγωγές θα αναρριχηθούν στο 4,6% από 0,9%.
Πληθωρισμός και ακρίβεια
Ο έλεγχος του πληθωρισμού και τη ακρίβειας γενικότερα αποτελούν έναν από τους κύριους στόχους του νέου προϋπολογισμού με τον «πήχη» για τον τιμάριθμο να τοποθετείται στο 2,6% το 2025 και στο 2,2% το 2026.
Η ανεργία εκτιμάται ότι υποχωρήσει στο 7,2% σε εθνικολογιστική βάση, από 7,6% φέτος ενώ σύμφωνα με την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ θα αποκλιμακωθεί στο 8,6% τον επόμενο χρόνο από 9,1% το 2025.
Στο δημοσιονομικό πεδίο προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 2,8% το 2026 από 3,7% το 2025, εξέλιξη που αποδίδεται στη θετική επίδραση της φορολογικής μεταρρύθμισης και στην ωρίμανση των εισοδημάτων τα οποία αναμένεται να ενισχύσουν τα δημόσια έσοδα.
Οι καθαρές εθνικά χρηματοδοτούμενες πρωτογενείς δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά 4,4% το 2025 και 5,7% το 2026, αρκετά υψηλότερα σε σχέση με τους στόχους στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο που προέβλεπε αύξηση 3,7% το 2025 και 3,6% το 2026. Επισημαίνεται ότι οι φυσικές παραλαβές εξοπλιστικών προγραμμάτων αναμένεται να αυξηθούν σε 2,3 δισ. ευρώ το 2026 έναντι 1,7 δισ. ευρώ το 2025.
Αποκλιμάκωση του χρέους
Το δημόσιο χρέος θα παραμείνει σε τροχιά αποκλιμάκωσης και από το 145,9% του ΑΕΠ το 2025 θα υποχωρήσει στο 138,2% το 2026 μετά και τη νέα (έγινε χθες) πρόωρη αποπληρωμή δανείων ύψους 5,29 δισ. ευρώ από το πρώτο μνημόνιο.
Τα έσοδα από φόρους αναμένεται να ανέλθουν στα 73,645 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,5 δισ. ευρώ σε σχέση με φέτος εκ των οποίων τα 29,229 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τον ΦΠΑ και τα 26,757 δισ. ευρώ από τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων. Την ίδια στιγμή, οι δαπάνες για συντάξεις θα σημειώσουν νέα αύξηση στα 35,660 δισ. ευρώ από 34,316 φέτος ενώ για επιδόματα ΟΠΕΚΑ και ανεργίας θα δαπανηθούν τον επόμενο χρόνο 3,256 δισ. ευρώ και 2 δισ. ευρώ αντίστοιχα.
Φορολογικές ελαφρύνσεις
Ο νέος προϋπολογισμός ενσωματώνει τις ήδη ψηφισμένες από τη Βουλή παρεμβάσεις ύψους 1,76 δισ. ευρώ με μειώσεις φόρων, ιδιαίτερα για τη μεσαία τάξη, τις οικογένειες με παιδιά και τους νέους. Οι κυριότερες από αυτές είναι:
- Αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος για μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες και ελεύθερους επαγγελματίες με έμφαση στις οικογένειες με παιδιά, στους νέους και στη μεσαία τάξη.
- Μη συμψηφισμός του 50% της αύξησης των συντάξεων με την προσωπική διαφορά των συνταξιούχων το 2026 και κατάργηση του συμψηφισμού από το 2027.
- Οριζόντια αύξηση των μισθών από τον Απρίλιο 2026, ανάλογα με την αύξηση του κατώτατου μισθού.
- Σταδιακή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους.
- Μείωση κατά 30% του ΦΠΑ σε νησιά της περιφέρειας του Βορείου Αιγαίου, του νομού Έβρου και του νομού Δωδεκανήσων με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους,
- Εισαγωγή ενδιάμεσου συντελεστή 25% στον φόρο εισοδήματος από ακίνητα. Παράλληλα επεκτείνονται η φοροαπαλλαγή για κενές κατοικίες που θα εκμισθωθούν και το 2026 καθώς και η απαλλαγή ΦΠΑ στα νέα κτήρια, ενώ επεκτείνεται χρονικά ο περιορισμός νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα 3 δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας
- Μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης, η οποία κυμαίνεται από 30% έως 35%, για τις κατοικίες, σημαντικές μειώσεις των αντικειμενικών δαπανών για τα αυτοκίνητα, προσαρμογές στο ελάχιστο εισόδημα για τους ελεύθερους επαγγελματίες σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους και εξαίρεση από το ελάχιστο εισόδημα για τις νέες μητέρες.
- Επέκταση της μείωσης κατά 50% του ελάχιστου εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες στους οικισμούς εκτός Αττικής με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους και τα σχολικά κυλικεία. Ειδικά για την Περιφερειακή Ενότητα Έβρου, την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας καθώς και για τους Δήμους Μακεδονίας, Θράκης και Ηπείρου που εφάπτονται με τα σύνορα της χώρας, η μείωση κατά 50% του ελάχιστου εισοδήματος ισχύει για οικισμούς με πληθυσμό έως 1.700 κατοίκους.
- Εξαίρεση από το ελάχιστο εισόδημα για τις νέες μητέρες που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα κατά το έτος γέννησης του τέκνου καθώς και για τα επόμενα δύο έτη.
- Αύξηση της αποζημίωσης των οπλιτών από 8,8 ευρώ σε 50 έως 100 ευρώ μηνιαίως.