Παρά τις αυξημένες εισπράξεις και τη μείωση των μικρών οφειλών, το χρέος προς το ΕΦΚΑ που έχει σωρευτεί στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) άγγιξε στο τέλος Σεπτεμβρίου τα 50,68 δισ. ευρώ.
Το γεγονός αυτό φανερώνει πως δεν είναι οι νέες οφειλές, αλλά οι τόκοι που «φουσκώνουν» το χρέος προς την Κοινωνική Ασφάλιση. Το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο που έχει συσσωρευτεί στο ΚΕΑΟ ήταν αυξημένο κατά 1,84 δισ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, με το 8% επιτόκιο να λειτουργεί ως βασικός μηχανισμός διόγκωσης.
Παρά τις αυξημένες εισπράξεις και τη μείωση των μικρών οφειλών, η εικόνα των στοιχείων αποκαλύπτει βαθιά πόλωση: λιγότεροι μικροοφειλέτες, περισσότεροι μεγαλοοφειλέτες και ένα χρέος που συνεχίζει να αυξάνεται ταχύτερα από τις αποπληρωμές.
Τα στοιχεία προκύπτουν από την γ’ τριμηνιαία έκθεσή του ΚΕΑΟ, όπως αποτυπώνεται και στην ανάλυση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής. Πρόκειται για αύξηση η οποία δεν οφείλεται πρωτίστως στη δημιουργία νέων οφειλών, αλλά κυρίως στην επιβάρυνση του υφιστάμενου χρέους από πρόσθετα τέλη και τόκους.
Ειδικότερα, από τη συνολική ετήσια μεταβολή, τα 1,58 δισ. ευρώ προέρχονται από πρόσθετα τέλη, ενώ μόλις 258,7 εκατ. ευρώ αφορούν αύξηση των κύριων οφειλών. Το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνει ότι το υψηλό επιτόκιο, που διαμορφώνεται στο 8%, λειτουργεί ως βασικός μηχανισμός διόγκωσης του χρέους, ακόμη και σε περιβάλλον όπου οι νέες εντάξεις οφειλών εμφανίζουν τάσεις περιορισμού.
Την ίδια στιγμή, η εικόνα των οφειλετών αποκαλύπτει έντονη πόλωση. Οι κύριες ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 10.000 ευρώ αυξήθηκαν κατά 579,6 εκατ. ευρώ. Παρά τη μείωση κατά 10.035 των ΑΦΜ με χρέη από 10.000 έως 100.000 ευρώ, εντυπωσιακή είναι η άνοδος των μεγαλοοφειλετών: 93.963 περιπτώσεις με οφειλές από 100.000 έως 1 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 6.401 σε ένα έτος, ενώ όσοι χρωστούν πάνω από 1 εκατ. ευρώ ανέρχονται πλέον σε 3.020, αριθμός αυξημένος κατά 189.
Αντίθετα, στις μικρότερες κατηγορίες χρέους καταγράφεται αποκλιμάκωση. Οι οφειλές κάτω των 10.000 ευρώ μειώθηκαν συνολικά κατά 320,9 εκατ. ευρώ, με λιγότερους οφειλέτες στις κλίμακες από 500 έως 10.000 ευρώ και από 50 έως 500 ευρώ. Η μόνη εξαίρεση αφορά τα πολύ μικρά χρέη κάτω των 50 ευρώ, όπου παρατηρείται μικρή αύξηση των ΑΦΜ.
Συνολικά, 1.513.854 φυσικά και νομικά πρόσωπα έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Παρά τη βελτίωση της εισπρακτικής αποτελεσματικότητας του e-ΕΦΚΑ και το ρεκόρ τριμηνιαίων εισπράξεων άνω των 500 εκατ. ευρώ, το συνολικό χρέος συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς οι τόκοι «τρέχουν» ταχύτερα από τις αποπληρωμές.
Παράλληλα, το ΚΕΑΟ συνεχίζει την εκκαθάριση των ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών, οι οποίες ήδη υπερβαίνουν τα 10 δισ. ευρώ και εκτιμάται ότι μεσοπρόθεσμα θα ξεπεράσουν τα 15 δισ. ευρώ. Πρόκειται για χρέη που, στην πράξη, δεν μπορούν να ανακτηθούν λόγω πτωχεύσεων, αδράνειας επιχειρήσεων ή αποποίησης κληρονομιάς.
Συγκεκριμένα, στην κατηγορία των ανεπίδεκτων προς είσπραξη οφειλών εντάσσονται χρέη που για την εισπραξιμότητά τους έχουν επανειλημμένα ληφθεί αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, χωρίς αποτέλεσμα. Επίσης, στην ίδια κατηγορία βρίσκονται και οφειλές προσώπων που έχουν αποβιώσει και οι κληρονόμοι αποποιήθηκαν την κληρονομιά, καθώς και επιχειρήσεις που έχουν πτωχεύσει ή βρίσκονται σε αδράνεια.
Σε αυτό το περιβάλλον, αναμένεται η προώθηση του διαγωνισμού για την επικουρική συμμετοχή ιδιωτών στη διαδικασία είσπραξης, με στόχο την καλύτερη ταξινόμηση και διαχείριση των οφειλών και όχι την άσκηση εισπρακτικής πίεσης, όπως διαβεβαιώνει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και η διοίκηση του ΕΦΚΑ.
Βέβαια, ο διεθνής διαγωνισμός έχει καθυστερήσει καθώς, αρχικά, ήταν προγραμματισμένος για το Φθινόπωρο του τρέχοντος έτους, φαίνεται όμως πως τελικά, θα μετατεθεί για τις αρχές του 2026.
Ταυτόχρονα, εντείνονται οι πιέσεις από την αγορά και θεσμικούς φορείς για νέα ρύθμιση πολλών δόσεων, με χαμηλότερο επιτόκιο. Αν και προς το παρόν διατηρείται μόνο η πάγια ρύθμιση των 24 δόσεων, οι εισηγήσεις για 48, 72 ή ακόμη και 120 δόσεις παραμένουν στο τραπέζι, καθώς το σημερινό πλαίσιο δεν επαρκεί για να ανακοπεί η ανοδική πορεία του χρέους.