«Βασική επιδίωξη του οικονομικού επιτελείου και συνολικά της κυβέρνησης, όπως αποδεικνύεται μέσα από συγκεκριμένες πολιτικές και δράσεις, είναι τα τραπεζικά ιδρύματα να αποτελέσουν ξανά μοχλό ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας και ενεργοποίησης των παραγωγικών δυνάμεων της χώρας», τόνισε ο Χρήστος Σταϊκούρας μιλώντας στη Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής.
Στην ομιλία του υπεραμύνθηκε των αποφάσεων σε ό,τι αφορά την Tράπεζα Πειραιώς και την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Τη χαρακτήρισε αναγκαία για μια σειρά από λόγους:
1ος. Με στοιχεία Δεκεμβρίου 2020, η Τράπεζα είχε δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων περίπου στο 45%, τον υψηλότερο στην Ελλάδα, και έναν από τους υψηλότερους μεταξύ των συστημικών τραπεζών υπό την εποπτεία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού. Γίνεται κατανοητό ότι όταν η μεγαλύτερη τράπεζα στην Ελλάδα έχει «κόκκινο» το μισό χαρτοφυλάκιο δανείων της, υπάρχει:
- πρόβλημα χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και
- πρόβλημα δυνατότητας χρηματοδότησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, και διάχυσης της ευνοϊκής νομισματικής πολιτικής στην πραγματική οικονομία.
Ταυτόχρονα ότι, με βάση το ισχύον πλαίσιο, το εποπτικό κόστος του να διακρατά μια τράπεζα «κόκκινα» δάνεια στον ισολογισμό της είναι υψηλό και ολοένα αυξανόμενο. Ενώ η μείωση των «κόκκινων» δανείων σε επίπεδο συστήματος είναι πρακτικά απαραίτητη, για να συμμετέχουμε στα βήματα που γίνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο προς την τραπεζική ενοποίηση.
2ος. Το Πρόγραμμα «ΗΡΑΚΛΗΣ» πράγματι «ξεμπλόκαρε» τις πωλήσεις δανείων μέσω τιτλοποιήσεων, με ευεργετικές συνέπειες για τις τράπεζες και την οικονομία. Εντούτοις, οι τράπεζες επωμίζονται σημαντικό κόστος από τις εν λόγω συναλλαγές. Ενδεικτικά, το συνολικό κόστος που προϋπολογίζει η Tράπεζα Πειραιώς για τις πωλήσεις δανείων εντός του 2021 και την εξυγίανση του ισολογισμού της, θα αφαιρέσει περίπου 6,5 ποσοστιαίες μονάδες από τον συνολικό δείκτη κεφαλαιακής της επάρκειας.
3ος. Ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας είναι, με στοιχεία Δεκεμβρίου 2020, στο 15,8%, ενώ, λαμβάνοντας υπόψη την πλήρη επίδραση από την εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης 9, ο δείκτης μειώνεται στο 13,8%. Άρα είναι ξεκάθαρο ότι χωρίς κεφαλαιακή ενίσχυση, είτε η τράπεζα δεν θα μπορούσε να εξυγιάνει τον ισολογισμό της είτε θα έριχνε τους δείκτες φερεγγυότητας κάτω των ελάχιστων εποπτικών ορίων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ακόμη και αν λάβουμε υπόψη την ευελιξία που έχει δείξει ο ευρωπαϊκός εποπτικός μηχανισμός έως το 2022.
«Δεν υπήρχε εναλλακτική»
Ο υπουργός Οικονομικών χαρακτήρισε εμμέσως πλην σαφώς μονόδρομο την αύξηση κεφαλαίου της Πειραιώς. Σε διαφορετική περίπτωση, η τράπεζα θα παγιδευτεί με υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, κάτι που θα οδηγούσε μεσοπρόθεσμα σε μείωση της αξίας της και θα δημιουργούσε ενδεχομένως θέμα συστημικής ευστάθειας.
Επιπρόσθετα, η υλοποίηση του πλάνου κεφαλαιακής ενίσχυσης και επιθετικής μείωσης των κόκκινων δανείων θα επιτρέψει στην τράπεζα, αφενός, να δώσει νέες χρηματοδοτήσεις 10 δισ. ευρώ, αφετέρου, θα επιδράσει θετικά στην πιστοληπτική διαβάθμιση της χώρας αλλά και στη συμμετοχή των συστημικών εγχώριων τραπεζών στην τραπεζική ενοποίηση.
Τέλος, ο υπουργός απέφυγε να μπει στην ουσία της συζήτησης. Γιατί δηλαδή δεν δόθηκε η δυνατότητα στο Δ.Σ. της Πειραιώς να επιλέξει το πώς θα πάρει τη ζημιά από τις κινήσεις επιθετικής μείωσης του NPE ratio από το 45% στο 9%. Η κυβέρνηση ως γνωστόν επεκτείνει το πρόγραμμα Ηρακλής που επιβάλλει εμπροσθοβαρή ανάληψη της ζημιάς, αλλά δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη την αξιολόγηση του σχεδίου για τη σύσταση Asset Management Company, η οποία θα επέτρεπε στην Πειραιώς να πάρει τη ζημιά της εξυγίανσης σε βάθος 5ετίας.