Καθώς ο κόσμος ενώνεται υπό το σύνθημα #BeatPlasticPollution για την αυριανή φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) ενώνει τη φωνή της με την παγκόσμια κοινότητα της εργασίας και απευθύνει έκκληση για δράση με στόχο τον τερματισμό της πλαστικής ρύπανσης, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι τα δικαιώματα, η υγεία και τα μέσα διαβίωσης των εργαζομένων παραμένουν στο επίκεντρο αυτής της παγκόσμιας μετάβασης.
Όπως αναφέρει σχετική ανακοίνωση, η πλαστική ρύπανση δεν αποτελεί μόνο περιβαλλοντική κρίση, αλλά και κοινωνική και οικονομική πρόκληση. Στην Ελλάδα, παράγονται ετησίως πάνω από 700.000 τόνοι πλαστικών αποβλήτων, εκ των οποίων μόλις το 8% ανακυκλώνεται, ενώ η πλειονότητα καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής ή διαρρέει στη φύση. Κάθε καλοκαίρι, η εισροή τουριστών αυξάνει τα απόβλητα έως και κατά 26%, συμβάλλοντας στους 40.000 τόνους πλαστικού που ρυπαίνουν τη γη και τις θάλασσές μας κάθε χρόνο. Το κόστος για την κοινωνία και το περιβάλλον είναι τεράστιο, εκτιμώμενο σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Εργαζόμενοι: Φορείς αλλαγής, όχι θύματα της μετάβασης
Η μετάβαση σε μια οικονομία χωρίς πλαστική ρύπανση και με βιώσιμα χαρακτηριστικά πρέπει να είναι δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς. Οι εργαζόμενοι σε όλη την αλυσίδα αξίας των πλαστικών - από την παραγωγή και την ανακύκλωση έως τη διαχείριση αποβλήτων -αντιμετωπίζουν βαθιές αλλαγές, καθώς αναδύονται νέοι κανονισμοί, τεχνολογίες και επιχειρηματικά μοντέλα. Πολύ συχνά αυτές οι μεταβάσεις σχεδιάζονται χωρίς ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων ή επαρκείς εγγυήσεις για αξιοπρεπή εργασία, ασφάλεια και κοινωνική προστασία.
Η εποχική αύξηση των αποβλήτων λόγω του τουρισμού ασκεί επιπλέον πίεση στους δημοτικούς εργαζόμενους καθαριότητας, πολλοί από τους οποίους εργάζονται υπό επισφαλείς συνθήκες και αυξημένους κινδύνους για την υγεία τους.
Τα αιτήματά για μια Δίκαιη Μετάβαση:
- Αξιοπρεπής εργασία και κοινωνικός διάλογος: Όλες οι πολιτικές για το κλίμα και το περιβάλλον πρέπει να εγγυώνται αξιοπρεπή εργασία, σεβασμό στα εργασιακά δικαιώματα και ισχυρό κοινωνικό διάλογο. Οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν θέση στο τραπέζι του σχεδιασμού και της υλοποίησης λύσεων για την πλαστική ρύπανση.
- Υγεία και ασφάλεια: Το δικαίωμα σε ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον, ιδιαίτερα για όσους εκτίθενται σε επικίνδυνες χημικές ουσίες και απόβλητα, είναι αδιαπραγμάτευτο.
- Πράσινες θέσεις εργασίας: Η επένδυση σε ποιοτικές πράσινες θέσεις εργασίας είναι απαραίτητη ώστε οι εργαζόμενοι να συμμετέχουν και να ωφεληθούν από την κυκλική οικονομία.
- Πράσινη κατάρτιση και επιμόρφωση: Τα προγράμματα επανακατάρτισης και αναβάθμισης δεξιοτήτων πρέπει να είναι προσβάσιμα σε όλους, χωρίς να μείνει κανένας εργαζόμενος πίσω.
- Κοινωνική προστασία: Απαιτούνται ολοκληρωμένα μέτρα κοινωνικής προστασίας για τη στήριξη εργαζομένων και κοινοτήτων που επηρεάζονται από τη μετάβαση, συμπεριλαμβανομένων αυτών που απασχολούνται σε άτυπη ή επισφαλή εργασία.
- Ισχυρή εφαρμογή: Οι κυβερνήσεις και οι εργοδότες πρέπει να διασφαλίζουν την εφαρμογή των περιβαλλοντικών και εργασιακών προτύπων, ώστε η περιβαλλοντική πρόοδος να μην γίνεται εις βάρος των εργασιακών δικαιωμάτων.
Ο ρόλος των συνδικάτων και των εργαζομένων
Τα συνδικάτα αποτελούν κινητήρια δύναμη για την περιβαλλοντική δράση και την κοινωνική δικαιοσύνη. Μέσω της συλλογικής διαπραγμάτευσης, της διεκδίκησης και των συνεργασιών. Οι εργαζόμενοι δεν είναι εμπόδιο στην αλλαγή, αλλά ουσιαστικοί εταίροι στην οικοδόμηση ενός ανθεκτικού, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμου μέλλοντος.
Κάλεσμα για δράση
Στην Ελλάδα, η πλαστική ρύπανση κοστίζει στην οικονομία τουλάχιστον 26 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, απειλώντας θέσεις εργασίας στον τουρισμό, στη ναυτιλία και στην αλιεία, τομείς ζωτικής σημασίας για τις τοπικές κοινωνίες. Καθώς μεταβαίνουμε σε μια κυκλική οικονομία, η δράση για το κλίμα αναμένεται να δημιουργήσει χιλιάδες νέες πράσινες θέσεις εργασίας, κυρίως στη διαχείριση αποβλήτων, στην ανακύκλωση και στη βιομηχανία πράσινων τεχνολογιών. Τα συνδικάτα δεσμεύονται να διασφαλίσουν ότι κάθε νέα πράσινη θέση εργασίας θα είναι και αξιοπρεπής, με τον εργαζόμενο στο επίκεντρο του βιώσιμου μέλλοντος της Ελλάδας.