α. Η συνέχιση της ανοδικής πορείας του ΑΕΠ
Μετά το +8,4% του 2021, το +5,6% του 2022, το +2,3% το 2023, έρχεται πάλι το 2,3% για το 2024 κατά την ΤτΕ και το υψηλότερο 2,5% για το 2025 παρά το γεγονός ότι και η ελληνική οικονομία είναι ενσωματωμένη στο διεθνές περιβάλλον «αχαρτογράφητων υδάτων».
Με τη χώρα, ωστόσο, να έχει διαμορφωμένο σκηνικό μηδενικού πολιτικού κινδύνου όταν σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η πολιτική σταθερότητα δοκιμάζεται και να έχει εισέλθει σε περίοδο «ήρεμων υδάτων» στα ελληνοτουρκικά με την πλειοψηφία της κοινής γνώμης να επικροτεί τον διεξαγόμενο ελληνοτουρκικό διάλογο.
Θα είναι το συνδυασμένο αποτέλεσμα από τα παρακάτω:
- Της αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης λόγω της αύξησης του διαθεσίμου εισοδήματος σε όλα τα κοινωνικά στρώματα (σε μισθωτούς & συν/χους κυρίως) καθώς η συντήρηση του πληθωρισμού οδηγεί σε αποφάσεις για διάφορων μορφών εισοδηματικές αναπροσαρμογές. Ευρείες κατηγορίες ελεύθερων επαγγελμάτων και ατομικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις κατασκευές και στις υπηρεσίες αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνουν τα εισοδήματά τους συμβάλλοντας στην αυξημένη κατανάλωση. Συμβολή θα έχει και η δημόσια κατανάλωση όπου ωστόσο ο «κόφτης» των δαπανών που επιβάλει η Κομισιόν (+2,6%) στον προϋπολογισμό οριοθετεί το μέγεθός της.
- Την αύξηση των επενδύσεων, δημόσιων και ιδιωτικών. Στον προϋπολογισμό του 2025, προβλέπεται αύξησή τους κατά 8,4% το 2025 φτάνοντας στο 17,5% του ΑΕΠ έναντι 20,8% του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη. Αν και ο στόχος είναι φιλόδοξος και η εκπλήρωσή του δεν πραγματοποιείται κατά κανόνα, υπάρχει η δυνατότητα να διαφοροποιηθεί το σκηνικό την περίοδο 2025-26, λόγω της πίεσης να απορροφηθούν τα ύψους 36 δισ. ευρώ περίπου κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης. Με το 5ο αίτημα της 20ης Δεκεμβρίου για άλλα 3,1 δισ. ευρώ, οι συνολικές εκταμιεύσεις προς την Ελλάδα θα ανέρχονται πλέον σε 21,3 δισ. ευρώ, ήτοι σε ποσοστό 64% των συνολικών πόρων που της αναλογούν. Έχοντας επομένως προεισπράξει τα χρήματα, η ελληνική διοίκηση καλείται να επισπεύσει τις διαγωνιστικές διαδικασίες ώστε να υπογραφούν το ταχύτερο οι συμβάσεις και να ξεκινήσει η διενέργεια των έργων: στην ενέργεια, στην πληροφορική, στις υποδομές, σε πλήθος συγχρηματοδοτούμενων έργων, σε ιδιωτικές επενδύσεις.
- Της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων που αναμένεται να οδηγήσει σε βελτιωμένες επιδόσεις μετά την υποχώρηση των εξαγωγών τη διετία 2023-24, οπότε οι συνθήκες προσφοράς (μειωμένη αγροτική παραγωγή κυρίως), οι χαμηλές τιμές των τιμών πετρελαίου και η μειωμένη ευρωπαϊκή ζήτηση προκάλεσαν χαμηλότερες επιδόσεις (στο -3,3% στο 10μηνο 2024). Η ωρίμανση των επενδυτικών σχεδίων και ο προσανατολισμός σε άλλες αγορές, όπως των ΗΠΑ, θα βοηθήσει στην ανάκαμψη των εξαγωγών κατά το 2025.
- Η συνέχιση των επιδόσεων ρεκόρ στον τουρισμό. Το 2024 αναμένεται να καταγραφεί επίδοση ρεκόρ στις ταξιδιωτικές εισπράξεις της τάξης των 22 δισ. ευρώ, υποβοηθώντας το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών και συμβάλλοντας στον περιορισμό του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Ανάλογα ρεκόρ καταγράφονται στις αφίξεις στο Δ.Α.Α. και των αεροδρομίων που διαχειρίζεται η Fraport. Ωστόσο, η μειωμένη καταγραφή των κατά κεφαλήν εισπράξεων, συνιστά ηχηρό μήνυμα σε σχέση με τις ποιοτικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον τουρισμό καθώς οι υφιστάμενες υποδομές είναι ανεπαρκείς για την εξυπηρέτηση του διογκούμενου κύματος τουριστών στη χώρα μας. Επί του παρόντος, η χρονική επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου δημιουργεί προϋποθέσεις για νέο ρεκόρ εισπράξεων και το 2025, στο βαθμό που δεν θα υπάρξουν εξωγενείς παράγοντες που θα επηρεάσουν την επισκεψιμότητα.
Το ελπιδοφόρο αφήγημα που αφορά τις μακροοικονομικές επιδόσεις της χώρας μας για το 2025, θα βελτιώσει όλους τους δείκτες που παρακολουθούν οι αναλυτές των διεθνών οίκων και ιδιαίτερα τους δείκτες δημοσιονομικού ενδιαφέροντος, με το πρωτογενές πλεόνασμα να αναμένεται να είναι πάλι υψηλό, στο 2,4% του ΑΕΠ κατά τον προϋπολογισμό και το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης στο 147,5%.
β. Οι ευοίωνες μακροοικονομικές επιδόσεις για το 2025
Οι ευοίωνες μακροοικονομικές επιδόσεις που αναμένουμε για το 2025 θα συνοδευθούν και από τις καλύτερες επιδόσεις των εταιρικών μεγεθών. Ήδη, οι επιδόσεις για το 1ο εννεάμηνο 2024 για 38 εταιρείες καταγράφουν αύξηση κατά 3,7% στον κύκλο εργασιών, 2,8% στα λειτουργικά αποτελέσματα και σταθερά καθαρά κέρδη λόγω της έκτακτης εισφοράς των διυλιστηρίων, προοιωνίζοντας ακόμη καλύτερα μεγέθη για το σύνολο του έτους.
Με τις χρηματικές διανομές για το 2025 να αναμένεται να ξεπεράσουν αισθητά τα 4,2 δισ. ευρώ που έχουν ήδη διανείμει ή έχουν ανακοινώσει 91 εισηγμένες εταιρείες το 2024. Οι χρηματικές διανομές του επομένου έτους αναμένονται υψηλότερες καθώς οι συστημικές τράπεζες αναμένεται να είναι περισσότερο γενναιόδωρες σε συνέχεια των ρυθμίσεων για τον αναβαλλόμενο φόρο και λόγω των αναμενόμενων χρηματοοικονομικών διανομών από τις νεοεισαχθείσες εταιρείες, το Δ.Α.Α., την Τράπεζα Κύπρου και τη Noval. Ως αποτέλεσμα, η μέση μερισματική απόδοση αναμένεται να ξεπεράσει αισθητά το 4%, με δεδομένο ότι η συνολική κεφαλαιοποίηση είναι 100 δις. ευρώ περίπου.
γ. Το ελληνικό χρηματιστήριο είναι ελκυστικά τιμολογημένο
Το ελληνικό χρηματιστήριο είναι ελκυστικά τιμολογημένο σε σχέση με τις διεθνείς αγορές. Οι εταιρείες υψηλής κεφαλαιοποίησης διαπραγματεύονται με P/E 10 και δείκτη P/BV 1,4 σύμφωνα με τα εκτιμώμενα μεγέθη για το 2024. Στις τράπεζες, ο δείκτης P/E είναι στο 6,1 και η σχέση P/BV μόλις 0,84! Την ίδια ώρα, στον δείκτη S & P 500 στις ΗΠΑ το P/E φτάνει το 28 και ο δείκτης P/BV το 5.
Στην Ευρώπη ο δείκτης Dax στη Γερμανία που περιλαμβάνει εταιρείες με υψηλή εξωστρέφεια διαπραγματεύεται με P/E 16,2 και P/BV 1,6 και ο ευρωπαϊκός δείκτης Stoxx 600 με P/E 15,5 και P/BV 1,9. Είναι πρόδηλο επομένως τo discount για τους ελληνικούς τίτλους σε σχέση με τους ευρωπαϊκούς και ακόμη περισσότερο σε σχέση με τους αμερικανικούς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι διαχειριστές θα σπεύσουν να τοποθετήσουν νέα διαθέσιμα σε ελληνικούς τίτλους, καθώς η ρηχότητα που το χαρακτηρίζει αποθαρρύνει συχνά τη συμμετοχή αρκετών διεθνών επενδυτών στο Χ.Α.
δ. Η εφαρμογή του νέου κανονισμού λειτουργίας του Χ.Α.
Η εφαρμογή του νέου κανονισμού λειτουργίας του Χ.Α. σύμφωνα με την οποία η διασπορά οφείλει να είναι τουλάχιστον 15% αν η κεφαλαιοποίηση ξεπερνά τα 200 εκ. ευρώ ή 25% για όλες τις υπόλοιπες, είναι ασφαλώς στη σωστή κατεύθυνση, καθώς θα έχει ως αποτέλεσμα όσες συμμορφωθούν να τύχουν της παρακολούθησης περισσότερων επενδυτών και τελικά τοποθετήσεων σε αυτές.
ε.Το rating των επενδυτικών οίκων
Οι επενδυτικοί οίκοι, με τη εξαίρεση της Moody’s έχουν ήδη αποδώσει την επενδυτική βαθμίδα στην ελληνική οικονομία. Η ίδια η Moody’s εκτιμάται ότι θα το κάνει στο 1ο τρίμηνο του 2025 ή αργότερα.
Από τους άλλους οίκους, η Scope Ratings έδωσε πρόσφατα βαθμολογία κατά μία βαθμίδα υψηλότερη από την επενδυτική βαθμίδα και προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να κινηθούν και άλλοι οίκοι το 2025.
Οι πάροχοι δεικτών FTSE Russell και S&P DJI έχουν ήδη εντάξει το Χ.Α. σε watch list για μετάταξή του στις ανεπτυγμένες αγορές και απομένει να το πράξει και η MSCI που είναι ο μεγαλύτερος πάροχος δεικτών ακολουθούμενος από το 70% των παθητικών κεφαλαίων (passive funds) παγκοσμίως.
Είναι επομένως αναμενόμενη η μετάταξη του Χ.Α. στις ανεπτυγμένες αγορές το 2026, γεγονός που είναι πιθανό να μην ευεργετήσει το Χ.Α. καθώς ο συντελεστής στάθμισης θα είναι κατά πολύ μικρότερος εκείνου που τώρα απολαμβάνει ως ενταγμένο στις αναπτυσσόμενες αγορές, με αποτέλεσμα αρκετά passive funds να αποφύγουν τις τοποθετήσεις σε αυτό. Όμως, είναι πιθανό να το πράξουν πολλές άλλες κατηγορίες επενδυτών που δραστηριοποιούνται στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα, όπως τα sovereign funds κ.α., με το άκουσμα της επανόδου του Χ.Α. στις ανεπτυγμένες αγορές όπου ανήκε ως το 2013 ως χρηματιστήριο χώρας μέλους της ΟΝΕ.
Οι προαναφερόμενοι πέντε παραπάνω λόγοι συνηγορούν στην εκτίμηση της πιθανής συνέχισης της ανοδικής πορείας του Χ.Α. το 2025 και της ενδεχόμενης αυτονόμησής του στο βαθμό που συμβούν αναταράξεις στις διεθνείς αγορές, εξαιτίας της έναρξης εμπορικού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και άλλων χωρών, όταν ο Τραμπ αναγγείλει τα πρώτα μέτρα της πολιτικής του ή για άλλους λόγους.
Είναι αυτονόητο πάντως ότι είναι αδύνατος ο πολυήμερος μη συγχρονισμός του Χ.Α. με τις κινήσεις των διεθνών αγορών στο βαθμό που συνεχίζεται ο χαμηλός βαθμός συμμετοχής εγχώριων επενδυτών και συνεχίζεται η συμμετοχή ξένων πάνω από 60%.