Σε δημόσιο σχόλιο στον προσωπικό του λογαριασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Ευάγγελος Βενιζέλος ασκεί κριτική στους θεσμικούς χειρισμούς της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας στη συζήτηση για τη συγκρότηση προκαταρκτικής επιτροπής στην υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ.
Κάνοντας αναφορές σε προηγούμενες περιπτώσεις (2008-2009) και επικαλούμενος συγκεκριμένες διατάξεις του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου επισημαίνει θεσμικές παρεκκλίσεις και διαδικαστικές ακροβασίες που, όπως τονίζει, πλήττουν τη θεσμική νομιμοποίηση και εγείρουν ερωτήματα για την εσωτερική συνοχή της κυβέρνησης.
Για τη στάση της κυβέρνησης σε σύγκριση με το παρελθόν: «Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Νέας Δημοκρατίας την περίοδο 2008-2009 αποχώρησε τρεις φορές […] Ο τότε Πρόεδρος της Βουλής, Δημήτρης Σιούφας, αποδέχθηκε τη θέση της αντιπολίτευσης σεβόμενος το άρθρο 67 του Κανονισμού της Βουλής».
Για τη σημερινή επιλογή της κυβέρνησης: «Η σημερινή κοινοβουλευτική πλειοψηφία […] δεν ήθελε να ακολουθήσει ούτε το ‘μοντέλο Τριαντόπουλου / Καραμανλή’ […] ούτε να αποχωρήσει, όπως την περίοδο 2008-2009 […], ούτε να επιτρέψει στους βουλευτές της να ψηφίσουν κατά συνείδηση».
Για την απόφαση μη συμμετοχής των βουλευτών στη μυστική ψηφοφορία: «Απαγόρευσε στους βουλευτές της να μετάσχουν αυτοπροσώπως και κατά συνείδηση στη μυστική ψηφοφορία και τους έθεσε υπό ασφυκτικό έλεγχο, ευτελίζοντας τον θεσμικό ρόλο του βουλευτή της συμπολίτευσης».
Για τη χρήση επιστολικής ψήφου: «Παραβίασε σωρηδόν τη διάταξη του άρθρου 70Α του Κανονισμού της Βουλής […] Ευτέλισε κατά τον τρόπο αυτό την πρόβλεψη περί επιστολικής ψήφου».
Για τη νομική ακυρότητα της διαδικασίας: «Στην ψηφοφορία μετείχαν μόνο 83 βουλευτές […] δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις έγκυρης λήψης απόφασης […] Η ψηφοφορία είναι άκυρη και οι προτάσεις παραμένουν εκκρεμείς.»
Για τη στάση του Προεδρείου: «Ο Πρόεδρος της Βουλής απουσίασε επιδεικτικά […] Ο προεδρεύων αντιπρόεδρος αρνήθηκε να θέσει σε ψηφοφορία την αντίρρηση της αντιπολίτευσης με παιδαριώδη αιτιολογία […]. Το πλήγμα στο κύρος του Προεδρείου της Βουλής είναι δυστυχώς μεγάλο.»
Για τις πολιτικές συνέπειες: «Το θεσμικό και πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση θα ήταν πολύ μικρότερο από το κόστος της εικόνας ευτελισμού των θεσμών που καταγράφηκε.»
Για τη βαθύτερη αιτία και τα συμπεράσματα: «Κοινός παρονομαστής φαίνεται να είναι η κρίση εσωτερικής εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης παρά τα επιφαινόμενα. Μια τέτοια κρίση καθίσταται όμως σχεδόν αυτόματα κρίση νομιμοποίησης.»
Δείτε ολόκληρη την ανάρτηση:
Πώς απαντούν κυβερνητικές πηγές
Απαντήσεις όσον αφορά στην κοινοβουλευτική διαδικασία που ακολουθήθηκε στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και στα όσα αναφέρει ο Ευ. Βενιζέλος δίνουν κυβερνητικές πηγές.
Οπως αναφέρουν:
«1. Σύμφωνα με το άρθρο 67 του Συντάγματος, η Βουλή δεν μπορεί να αποφασίσει χωρίς την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών που όμως ποτέ δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το ένα τέταρτο του όλου αριθμού των βουλευτών, άρα σήμερα για τη λήψη απόφασης από τη Βουλή απαιτείται η παρουσία τουλάχιστον 75 βουλευτών. Δεδομένου ότι δεν υφίσταται άλλη συνταγματική διάταξη περί απαρτίας, η απαιτούμενη απαρτία για τη λήψη απόφασης της Βουλής προϋποθέτει την παρουσία 75 βουλευτών, χωρίς να υφίσταται καμία σχετική εξαίρεση στο Σύνταγμα.
2. Ως προς την αναγκαία πλειοψηφία για τη λήψη απόφασης της Βουλής, το Σύνταγμα αφενός προβλέπει τον κανόνα του άρθρου 67 του Συντάγματος (απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών που όμως ποτέ δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το ένα τέταρτο του όλου αριθμού των βουλευτών), ως προς τον οποίο όμως κανόνα υφίστανται εξαιρέσεις με ειδικές συνταγματικές διατάξεις, όπως αυτή του άρθρου 86 παρ. 3 που απαιτεί την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών για τη σύσταση της ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης (άρα 151 θετικές ψήφους). Πρόκειται για ειδική πλειοψηφία που θεσπίζει απόκλιση από τον κανόνα του άρθρου 67 του Συντάγματος, όχι ως προς τον απαιτούμενο αριθμό παρόντων βουλευτών για τη λήψη απόφασης, αλλά ως προς την απαιτούμενη πλειοψηφία για την υπερψήφιση της πρότασης. Τυχόν αντίθετη ερμηνεία καταλήγει να συγχέει, και μάλιστα ερμηνευτικά, χωρίς σχετικό έρεισμα στο Σύνταγμα, τον απαιτούμενο αριθμό παρόντων βουλευτών με την απαιτούμενη πλειοψηφία για τη λήψη απόφασης, καταλήγοντας να απαιτεί έως και 200 παρόντες βουλευτές για τη λήψη απόφασης (στις περιπτώσεις που απαιτείται κατά το Σύνταγμα η ειδική αυξημένη πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών).
3. Ως προς τη διαπίστωση του απαιτούμενου κατά το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής αριθμού βουλευτών για τη διεξαγωγή ψηφοφορίας και τη λήψη απόφασης, ρητώς ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει τη σχετική αρμοδιότητα του Προεδρεύοντος (άρθρο 69 παρ. 4). Από τη στιγμή που αυτό το ζήτημα έχει κριθεί, δεν υφίσταται το οποιοδήποτε ζήτημα προτάσεων που εκκρεμούν για να τεθούν σε ψηφοφορία.
4. Τα τελευταία χρόνια, η κοινοβουλευτική πρακτική κατά την εφαρμογή του άρθρου 70Α του Κανονισμού της Βουλής αναγνωρίζει αυξημένες δυνατότητες συμμετοχής βουλευτή στην ψηφοφορία με επιστολική ψήφο, των οποίων πάντως έχει κάνει χρήση σε μικρότερο βαθμό η Νέα Δημοκρατία σε σχέση με τα περισσότερα κόμματα της αντιπολίτευσης. Σε 57 περιπτώσεις ονομαστικών ψηφοφοριών κατά τις δύο πρώτες συνόδους της τρέχουσας βουλευτικής περιόδου το ποσοστό των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας που ψήφισαν με επιστολική ψήφο ανήλθε σε 22%, έναντι 42% του ΠΑΣΟΚ, 47% του ΣΥΡΙΖΑ, 34% της Ελληνικής Λύσης, 55% της Νέας Αριστεράς και 27% της Νίκης (ενώ το αντίστοιχο ποσοστό του ΚΚΕ ανήλθε σε 16% και της Πλεύσης Ελευθερίας σε 13%). Η σχετική κριτική πρέπει να λαμβάνει πάντως υπόψη αυτά τα πραγματικά δεδομένα.
5. Σε κάθε περίπτωση, και ανεξαρτήτως της όποιας επιχειρηματολογίας ως προς την αναγκαία απαρτία και πλειοψηφία, είναι σαφές ότι η καταληκτική αναφορά της ανάρτησης σε δήθεν κρίση εσωτερικής εμπιστοσύνης που καθίσταται κρίση νομιμοποίησης δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα της σύγχρονης ελληνικής δημοκρατίας».
Νέα ανάρτηση-απάντηση του Ευάγγελου Βενιζέλου
Από το γραφείο του Ευάγγελου Βενιζέλου διατυπώνονται τα ακόλουθα σχόλια -ανά σημείο- ως απάντηση σε σημείωμα «κυβερνητικών πηγών» που αναφέρεται στην πρωινή ανάρτηση του κ. Βενιζέλου.
«1. Μια από τις βασικές τομές που επέφερε το ισχύον Σύνταγμα του 1975 στο κοινοβουλευτικό δίκαιο είναι η κατάργηση της απαρτίας με την έννοια της αναγκαίας παρουσίας ελάχιστου αριθμού βουλευτών για να συνεδριάζει έγκυρα η Βουλή. Το άρθρο 67 Συντ. δεν θεσπίζει ελάχιστο αριθμό βουλευτών (75/ 300) για να υπάρχει απαρτία, αλλά ελάχιστο αριθμό θετικών ψήφων για να αποφασίζει η Βουλή όταν εφαρμόζεται ο γενικός κανόνας ότι η Βουλή αποφασίζει με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών της.
2. Απαιτούμενος ελάχιστος αριθμός παρόντων βουλευτών προκειμένου να συνεδριάσει εγκύρως η Βουλή, δεν υπάρχει κατά το Σύνταγμα. Αντιθέτως υπάρχει ελάχιστος αναγκαίος αριθμός θετικών ψήφων για την έγκυρη λήψη απόφασης. Αυτός είναι ως γενικός κανόνας οι 75 βουλευτές (300/4). Σε πλήθος όμως συνταγματικών διατάξεων απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία επί του όλου αριθμού των βουλευτών, αλλού απόλυτη πλειοψηφία (151/300), αλλού πλειοψηφία τριών πέμπτων (180/300), αλλού πλειοψηφία δύο τρίτων (200/300). Στην προκειμένη περίπτωση κατά το άρθρο 86 παρ. 3 απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, όχι ως απαρτία αλλά ως ελάχιστη πλειοψηφία. Όμως όταν τίθεται διαδικαστικό ζήτημα αναβολής της ψηφοφορίας λόγω απουσίας των βουλευτών της συμπολίτευσης, η απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων που δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 75. Αυτή η πλειοψηφία είχε συγκροτηθεί χθες από τους βουλευτές της αντιπολίτευσης λόγω της οργανωμένης απουσίας των βουλευτών της συμπολίτευσης και εκφράστηκε υπέρ της αναβολής της μυστικής ψηφοφορίας. Δυστυχώς αυτή η επί της διαδικασίας κρίσιμη απόφαση της Βουλής αγνοήθηκε βάναυσα χθες ενώ είχε γίνει δεκτή τρεις φορές το 2008-2009 σε ίδια ζητήματα. Το σαφές κοινοβουλευτικό και ερμηνευτικό προηγούμενο αγνοήθηκε με θεσμική προπέτεια.
3. Η διαπίστωση του απαιτούμενου κατά το Σύνταγμα και τον Κανονισμό της Βουλής αριθμού βουλευτών για τη διεξαγωγή ψηφοφορίας και άρα τη λήψη απόφασης (στην προκειμένη περίπτωση επί των προτάσεων συγκρότησης Επιτροπής προκαταρκτικής εξέτασης) γίνεται κατά το άρθρο 69 παρ. 4 του Κανονισμού, από τον Πρόεδρο της Βουλής. Όταν όμως προκύπτουν αμφιβολίες και αντιρρήσεις, γεννάται παρεμπίπτον ζήτημα, εφαρμόζεται το άρθρο 67 του Κανονισμού, εξετάζεται το παρεμπίπτον ζήτημα και τελικά εφαρμόζεται η παρ. 7 που προβλέπει ότι για τα παρεμπίπτοντα αποφασίζει ο Πρόεδρος της Βουλής αλλά αν προβληθούν αντιρρήσεις αποφαίνεται η Βουλή με ανάταση ή έγερση, με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων που δεν μπορεί να είναι κατώτερη των 75 και χωρίς άλλη συζήτηση. Αυτό δεν έγινε χθες ενώ έγινε τρεις φορές το 2008-2009 υπό παρόμοιες συνθήκες.
4. Είναι άλλο ζήτημα η διευκόλυνση βουλευτών όλων των κομμάτων μέσω της επιστολικής ψήφου και άλλο η μεθοδευμένη απομάκρυνση από την αίθουσα της Βουλής των βουλευτών της συμπολίτευσης και η οργανωμένη μαζική χρήση της επιστολικής ψήφου για 68 από αυτούς ώστε μαζί με τους ελάχιστους παρόντες βουλευτές της ΝΔ να διαμορφώνουν τον αριθμό 75 που κάποιοι θεωρούν ότι διασφαλίζει την νομικώς ανύπαρκτη έννοια της απαρτίας. Πρόκειται για "επιτελικά" οργανωμένη καταστρατήγηση του άρθρου 70 Α του Κανονισμού της Βουλής και ευθεία προσβολή του θεσμικού ρόλου του βουλευτή.
5. Η κρίση εσωτερικής εμπιστοσύνης που καθίσταται κρίση νομιμοποίησης δεν τελεί υπό τον έλεγχο του ενδιαφερόμενου αλλά όλων των άλλων και κυρίως των γεγονότων».