Σε εκδήλωση υψηλού επιπέδου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που διοργανώθηκε από την κορεατική Προεδρία με θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη και Διεθνής Ειρήνη και Ασφάλεια», συμμετείχε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Μιλώντας στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο της Εβδομάδας Υψηλού Επιπέδου της 80ής Γενικής Συνέλευσης, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε τόσο τις ευκαιρίες, όσο και τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), επιμένοντας ότι η παγκόσμια διακυβέρνηση πρέπει να διασφαλίσει πως η τεχνολογία «θα υπηρετεί την ειρήνη, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τις υψηλότερες επιδιώξεις της ανθρωπότητας».
Ο κ. Μητσοτάκης ξεκίνησε συγχαίροντας τη Νότια Κορέα για τη διοργάνωση της συνεδρίασης, συνδέοντάς την με προηγούμενες δράσεις. «Η σημερινή συζήτηση βασίζεται στην άτυπη συνάντηση Arria-formula, που η Ελλάδα συνδιοργάνωσε τον περασμένο Απρίλιο με τη Γαλλία και τη Δημοκρατία της Κορέας», ανέφερε.
Υπογράμμισε, επίσης, ότι οι πρόσφατες Σύνοδοι Κορυφής στη Χάγη και στη Σεούλ, η Πολιτική Διακήρυξη των ΗΠΑ για την υπεύθυνη στρατιωτική χρήση της ΤΝ και η Σύνοδος Κορυφής του Παρισιού «συνέβαλαν στην ανάπτυξη κανόνων, ρυθμίσεων και κατευθυντήριων γραμμών για την υπεύθυνη ανάπτυξη και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένου του ιδιαίτερα ευαίσθητου στρατιωτικού τομέα».
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η ΤΝ δεν είναι «απλώς ένα ακόμη εργαλείο», αλλά μια γενικής χρήσης δυνατότητα που μπορεί είτε να ενισχύσει την ειρήνη, είτε να την αποσταθεροποιήσει. «Στα σωστά χέρια, μπορεί να ενισχύσει τη διατήρηση της ειρήνης, να βελτιώσει τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, να επιταχύνει την ανθρωπιστική βοήθεια… Στα λάθος χέρια, μπορεί να τροφοδοτήσει την παραπληροφόρηση, να εντείνει τις κυβερνοεπιθέσεις και να χαμηλώσει το κατώφλι για κλιμάκωση και σύγκρουση», σημείωσε.
Κατά τη φύση της, πρόσθεσε, η ΤΝ είναι «μια τεχνολογία διπλής χρήσης και αυτό σημαίνει ότι η συλλογική μας ασφάλεια εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις επιλογές που κάνουμε».
Ο κ. Μητσοτάκης συνέδεσε το θέμα με ιστορικά παραδείγματα ρύθμισης, υποστηρίζοντας ότι όπως στο παρελθόν δημιουργήθηκαν θεσμοί για την πυρηνική ενέργεια και τον έλεγχο των εξοπλισμών, έτσι και τώρα «πρέπει να αναπτύξουμε νέους μηχανισμούς για να διασφαλίσουμε ότι η καινοτομία στην τεχνητή νοημοσύνη ενισχύει όχι μόνο την ειρήνη και την ασφάλεια αλλά και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια». Αυτό, τόνισε, προϋποθέτει «διεθνή συνεργασία, διαφάνεια και ανανεωμένη δέσμευση στις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
Αναγνωρίζοντας τις πραγματικότητες της ασφάλειας, προειδοποίησε ότι κακόβουλοι παράγοντες προχωρούν γοργά: «Αν θέλουμε να προστατεύσουμε τους πολίτες μας, να διατηρήσουμε την αποτρεπτική μας δύναμη και να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα, πρέπει κι εμείς να επενδύσουμε υπεύθυνα σε εφαρμογές ΤΝ για την άμυνα και την ασφάλεια -πάντα όμως σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και με δέσμευση για ανθρώπινη εποπτεία».
Υπογράμμισε ότι αυτό «δεν είναι έκκληση για έναν νέο αγώνα εξοπλισμών, αλλά αναγνώριση του γεγονότος ότι η ειρήνη είναι δύσκολο να επιτευχθεί, δυσκολότερο να διαφυλαχθεί και το πιο δύσκολο απ' όλα να διατηρηθεί».
Ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε την παρούσα στιγμή καθοριστική. «Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής. Οι επιλογές που κάνουμε σχετικά με την ΤΝ δεν θα επαναπροσδιορίσουν μόνο την ισορροπία δυνάμεων, αλλά θα καθορίσουν και αν η τεχνολογία θα γίνει δύναμη για την πρόοδο της ανθρωπότητας ή μοχλός απειλής», τόνισε.
Κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, όπως έπραξε στην πυρηνική εποχή. «Το Συμβούλιο πρέπει τώρα να ανταποκριθεί για να διαχειριστεί την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης», ανέφερε.
«Η Ελλάδα πιστεύει ότι τα Ηνωμένα Έθνη έχουν την ιστορική ευθύνη να χαράξουν μια πορεία όπου η καινοτομία ενισχύει την ειρήνη, η ευθύνη μετριάζει την ισχύ και η τεχνολογία εξυπηρετεί τις υψηλότερες επιδιώξεις της ανθρωπότητας».
Προειδοποίησε να μην επιτραπεί στην ΤΝ να γίνει «πηγή αντιπαλότητας και διχασμού», αλλά να αποτελέσει «ακρογωνιαίο λίθο για έναν πιο ασφαλή, πιο δίκαιο και πιο ειρηνικό κόσμο».
Ακολουθεί η τοποθέτηση του Πρωθυπουργού (ανεπίσημη μετάφραση από τα αγγλικά):
Εξοχότατε, κύριε Γενικέ Γραμματέα,
Εξοχότατε, κύριε Πρόεδρε,
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Θα ήθελα να ξεκινήσω συγχαίροντας τη Δημοκρατία της Κορέας για τη διοργάνωση αυτής της σημαντικής συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας με θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη και Διεθνής Ειρήνη και Ασφάλεια».
Η σημερινή συζήτηση βασίζεται στην άτυπη συνάντηση (Arria-formula) που συνδιοργάνωσε τον περασμένο Απρίλιο η Ελλάδα, με τη Γαλλία και τη Δημοκρατία της Κορέας, προσφέροντάς μας την ευκαιρία να συλλογιστούμε περαιτέρω σχετικά με ένα θέμα που αναμφίβολα θα διαμορφώσει τις συζητήσεις μας για τα επόμενα χρόνια. Πιστεύω ότι υπάρχει πλέον ευρεία συναίνεση όσον αφορά στη στενή αλληλεπίδραση μεταξύ της τεχνητής νοημοσύνης και της διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.
Οι δύο Σύνοδοι Κορυφής REAIM -στη Χάγη το 2023 και στη Σεούλ το 2024-, η Πολιτική Διακήρυξη για την Υπεύθυνη Στρατιωτική Χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης και την Αυτονομία που εκδόθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και η Σύνοδος Κορυφής για Δράση στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι φέτος συνέβαλαν στην ανάπτυξη κανόνων, ρυθμίσεων και κατευθυντήριων γραμμών για την υπεύθυνη ανάπτυξη και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένου, φυσικά, του ιδιαίτερα ευαίσθητου στρατιωτικού τομέα.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι απλώς ένα ακόμη εργαλείο. Είναι μια δυνατότητα γενικής χρήσης που μπορεί να ενισχύει αλλά και να αποσταθεροποιεί. Στα σωστά χέρια, μπορεί να ενισχύσει τη διατήρηση της ειρήνης, μπορεί να βελτιώσει τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, μπορεί να επιταχύνει την ανθρωπιστική βοήθεια, για να αναφέρουμε μερικά μόνο παραδείγματα. Στα λάθος χέρια, μπορεί να τροφοδοτήσει την παραπληροφόρηση, μπορεί να εντείνει τις κυβερνοεπιθέσεις, μπορεί σίγουρα να χαμηλώσει το «κατώφλι» για κλιμάκωση και σύγκρουση.
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι από τη φύση της μια τεχνολογία διπλής χρήσης, και αυτό σημαίνει ότι η συλλογική μας ασφάλεια εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις επιλογές που κάνουμε.
Κύριε Πρόεδρε, η σημερινή μας συζήτηση είναι ιδιαίτερα επίκαιρη, καθώς πραγματοποιείται λίγες εβδομάδες μετά τη δημοσίευση της πρώτης έκθεσης του Γενικού Γραμματέα για την «Τεχνητή Νοημοσύνη στον Στρατιωτικό Τομέα και τις Επιπτώσεις της στη Διεθνή Ειρήνη και Ασφάλεια», που θεωρώ ότι αποτελεί ορόσημο στη συλλογική μας προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε τις βαθιές επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην ειρήνη και την ασφάλεια.
Αξιοποιώντας αυτή την κρίσιμη δυναμική, πρέπει να αναγνωρίσουμε μια θεμελιώδη αλήθεια: προκειμένου να διατηρηθεί η διεθνής τάξη που βασίζεται σε κανόνες, πρέπει να προσαρμοστεί. Ακριβώς όπως οι προηγούμενες γενιές δημιούργησαν νέους θεσμούς για τη ρύθμιση της πυρηνικής ενέργειας αλλά και των πυρηνικών όπλων και του ελέγχου των εξοπλισμών, έτσι και εμείς πρέπει τώρα να αναπτύξουμε νέους μηχανισμούς για να διασφαλίσουμε ότι η καινοτομία στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης ενισχύει όχι μόνο την ειρήνη και την ασφάλεια, αλλά και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Και αυτό, φυσικά, απαιτεί διεθνή συνεργασία, διαφάνεια και ανανεωμένη δέσμευση στις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Ταυτόχρονα, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: η διατήρηση της ειρήνης δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγνοούμε την πραγματικότητα της ισχύος. Κακόβουλοι παράγοντες προχωρούν με γοργούς ρυθμούς στην ανάπτυξη δυνατοτήτων τεχνητής νοημοσύνης. Και αν θέλουμε να προστατεύσουμε τους πολίτες μας, να διατηρήσουμε την αποτρεπτική δύναμη και να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα, πρέπει και εμείς να επενδύσουμε υπεύθυνα σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για την άμυνα και την ασφάλεια, πάντα όμως σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και πάντοτε με δέσμευση για ανθρώπινη εποπτεία. Αυτό δεν είναι έκκληση για έναν νέο αγώνα εξοπλισμών, αλλά αναγνώριση του γεγονότος ότι η ειρήνη είναι δύσκολο να επιτευχθεί, είναι ακόμη πιο δύσκολο να διαφυλαχθεί και ότι το πιο δύσκολο απ' όλα είναι να διατηρηθεί.
Κυρίες και κύριοι, βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής. Οι επιλογές που κάνουμε σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη δεν θα επαναπροσδιορίσουν μόνο την ισορροπία δυνάμεων, αλλά θα καθορίσουν και αν η τεχνολογία θα γίνει δύναμη για την πρόοδο της ανθρωπότητας ή μοχλός απειλής για τον άνθρωπο. Το ίδιο το Συμβούλιο Ασφαλείας πρέπει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, όπως ανταποκρίθηκε κάποτε στις προκλήσεις των πυρηνικών όπλων και της διατήρησης της ειρήνης. Επομένως, πρέπει και τώρα να ανταποκριθεί για να διαχειριστεί την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.
Η Ελλάδα πιστεύει ότι τα Ηνωμένα Έθνη έχουν την ιστορική ευθύνη να χαράξουν μια πορεία όπου η καινοτομία ενισχύει την ειρήνη, η ευθύνη μετριάζει την ισχύ και η τεχνολογία εξυπηρετεί τις υψηλότερες επιδιώξεις της ανθρωπότητας. Ας φροντίσουμε, ώστε η τεχνητή νοημοσύνη να μην γίνει πηγή αντιπαλότητας και διχασμού, αλλά ακρογωνιαίος λίθος για έναν πιο ασφαλή, πιο δίκαιο και πιο ειρηνικό κόσμο.
Σας ευχαριστώ».
Μητσοτάκης για Βαρθολομαίο: Δικαίως έχετε κερδίσει τον τίτλο «Πράσινος Πατριάρχης»
Ο πρωθυπουργός μίλησε επίσης στην τελετή απονομής του Templeton Prize στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, υπογραμμίζοντας την παγκόσμια ακτινοβολία και την πρωτοποριακή συμβολή του Πατριάρχη στην περιβαλλοντική συνείδηση.
Ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε την απονομή «μεγάλη χαρά και τιμή» και επισήμανε ότι η επιλογή του Πατριάρχη τοποθετείται στη γραμμή προσωπικοτήτων όπως η Μητέρα Τερέζα, η οποία υπήρξε η πρώτη τιμώμενη με το βραβείο το 1973. «Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς τον σεβασμό που χαίρει ο Οικουμενικός Πατριάρχης και το έργο του», ανέφερε.
Τόνισε ότι ο Πατριάρχης συνδυάζει «βαθιά πίστη με ουσιαστική εκτίμηση της επιστήμης, της έρευνας και των μεγάλων αιώνιων ερωτημάτων», αναδεικνύοντας τον διαρκή διάλογο θρησκείας, φιλοσοφίας και επιστήμης. Αναφέρθηκε και στη μακρά προσωπική του γνωριμία με τον Βαρθολομαίο, λέγοντας ότι «σας ευχαριστούμε, Παναγιώτατε, που πάντα προσφέρετε εξαιρετική ηθική καθαρότητα και καθοδήγηση σε στιγμές που τα πράγματα στον κόσμο φαίνεται να ξεφεύγουν από τον έλεγχο».
Ο πρωθυπουργός εξήρε ιδιαίτερα τις πρωτοβουλίες του Πατριάρχη για την οικολογία, επισημαίνοντας ότι υπήρξε από τους πρώτους θρησκευτικούς ηγέτες που ενσωμάτωσαν την περιβαλλοντική διάσταση στον λόγο τους. «Έχετε ορίσει την οικολογία όχι μόνο ως πρακτική, απαραίτητη λύση, αλλά και ως πνευματική ευθύνη. Δικαίως έχετε κερδίσει τον τίτλο "Πράσινος Πατριάρχης"», ανέφερε.
Ανέφερε ότι η παρέμβασή του είναι πιο κρίσιμη από ποτέ σε μια εποχή που η κλιματική κρίση γίνεται απτή πραγματικότητα, και η αμφισβήτηση της επιστήμης παραμένει. «Τα σοφά σας λόγια είναι πιο απαραίτητα παρά ποτέ». Ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι οι πρωτοβουλίες του Βαρθολομαίου έχουν αλλάξει συνειδήσεις, καθώς μίλησε για το περιβάλλον «με μια δύναμη, μια πειστικότητα που έχει μεταστρέψει πολλούς στον σκοπό σας», σημείωσε.
Ολόκληρη η ομιλία του Πρωθυπουργού:
«Παναγιώτατε, αγαπητά μέλη των φιλανθρωπικών οργανώσεων Templeton, αγαπητέ κ. Αντιπρόεδρε, αξιότιμοι καλεσμένοι,
Είναι πραγματικά μεγάλη χαρά και τιμή για εμένα να βρίσκομαι απόψε ανάμεσά σας. Ο κ. Αντιπρόεδρος αναφέρθηκε εκτενώς στο έργο του Παναγιώτατου Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, αλλά και στον χαρακτήρα του, που βρίσκεται πίσω από αυτό το έργο.
Σήμερα, όμως, θα μιλήσουμε για κάτι πολύ πιο συγκεκριμένο: τις εξαιρετικά σημαντικές πρωτοβουλίες του Πατριάρχη για την προστασία του περιβάλλοντος. Με χαροποιεί πραγματικά που το Ίδρυμα John Templeton, το Templeton World Charity Foundation και το Templeton Religion Trust επέλεξαν αυτή τη στιγμή για να αναγνωρίσουν το έργο του, απονέμοντάς του το Βραβείο Templeton για το 2025.
Και αν αναλογιστεί κανείς ότι η πρώτη αποδέκτης του βραβείου Templeton, το 1973, ήταν η Μητέρα Τερέζα, τότε δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς τον σεβασμό που χαίρει ο Οικουμενικός Πατριάρχης και το έργο του. Τα ιδρύματα Templeton έχουν, βέβαια, πολύ μακρά ιστορία στην απότιση φόρου τιμής στο πνευματικό έργο, στην προώθηση της θρησκευτικής κατανόησης και της πνευματικής ταπεινότητας, καθώς στην αναγνώριση της σημασίας της ειλικρινούς συζήτησης γύρω από την επιστήμη, τη φιλοσοφία, τον πολιτισμό και τη θεολογία.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αντιπροσωπεύει μια μεγάλη κληρονομιά που μας άφησε η Ελληνορθόδοξη πίστη. Από τη μία πλευρά, μια βαθιά πίστη και, από την άλλη, μια βαθιά κατανόηση του αρχαίου ελληνικού και βυζαντινού κόσμου, συμπεριλαμβανομένης μιας ουσιαστικής και πολύ βαθιάς εκτίμησης της επιστήμης, της έρευνας και των μεγάλων αιώνιων ερωτημάτων που περιβάλλουν την ανθρώπινη ύπαρξη: σε τι πιστεύουμε; Ποιος είναι ο ρόλος της θρησκείας, της φιλοσοφίας, της επιστήμης; Η πίστη στη θρησκεία εμποδίζει ή βοηθά την πίστη στην επιστήμη;
Έχω την τιμή να γνωρίζω τον Παναγιώτατο από το 1992, τον γνώρισα δηλαδή πέντε χρόνια νωρίτερα από εσάς, αγαπητέ κ. Αντιπρόεδρε, όταν ήμουν ακόμα πολύ νέος. Όλα αυτά τα χρόνια είχα την ευλογία να ζητώ τη συμβουλή και τις οδηγίες του, ιδίως από τότε που έγινα Πρωθυπουργός.
Σας ευχαριστούμε, Παναγιώτατε, που πάντα προσφέρετε εξαιρετική ηθική καθαρότητα και καθοδήγηση σε στιγμές που τα πράγματα στον κόσμο φαίνεται να ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Έχετε πραγματικά προσθέσει το δικό σας προσωπικό στίγμα στη σύγχρονη εκδοχή της κληρονομιάς που εκπροσωπείτε.
Ήσασταν ένας από τους πρώτους, αν όχι ο πρώτος πνευματικός ηγέτης διεθνώς, που υπογράμμισε την ανάγκη για μια πραγματική περιβαλλοντική διάσταση στον τρόπο σκέψης μας. Διακρίνατε τα σημάδια πολύ νωρίς, πριν γράψετε το βιβλίο σας, που τόσο πολύ με επηρέασε στο να λάβω σοβαρά υπόψη την κλιματική αλλαγή.
Αγαπητέ κ. Αντιπρόεδρε, επισημάνατε την ανησυχητική υποβάθμιση του περιβάλλοντος, που προκαλείται όχι μόνο από την κλιματική αλλαγή αλλά και από τον καταναλωτισμό που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη κοινωνία.
Έχετε ορίσει την οικολογία όχι μόνο ως μια πρακτική, απαραίτητη λύση, αλλά και ως πνευματική ευθύνη. Δικαίως έχετε κερδίσει τον τίτλο "Πράσινος Πατριάρχης". Έχετε διακηρύξει ηχηρά τη θέση σας σχετικά με την υπεροχή των πνευματικών αξιών στην διαμόρφωση της περιβαλλοντικής ηθικής. Έχετε υπάρξει πρωτοπόρος της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης στην πράξη.
Έχετε προωθήσει αυτή την ευαισθητοποίηση ακούραστα, μέσω αναρίθμητων συμποσίων, εκδηλώσεων, μιλώντας για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, με μια γλώσσα διαφορετική απ' αυτή που χρησιμοποιούμε συνήθως, αλλά με μια δύναμη, μια πειστικότητα που θαρρώ έχει μεταστρέψει πολλούς στον σκοπό σας.
Πιστεύω ότι σε μια εποχή που η κλιματική πραγματικότητα μας πλήττει πραγματικά -αρκεί να κοιτάξουμε τι συμβαίνει στη χώρα μας, στην Ελλάδα, πυρκαγιές, πλημμύρες, συνεχείς προκλήσεις στη διαχείριση του περιβάλλοντος που αλλάζει-, σε μια εποχή που υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αμφισβητούν την επιστήμη πίσω από την κλιματική αλλαγή, τα σοφά σας λόγια είναι πιο απαραίτητα παρά ποτέ.
Είναι πολύ μεγάλη τιμή να βρίσκομαι σήμερα μαζί σας, να σας προλογίζω και να σας συγχαίρω για αυτό το βραβείο, το οποίο αξίζετε απόλυτα. Εύχομαι να έχετε πάντα αυτή τη δύναμη, την εσωτερική δύναμη, ώστε να μιλάτε γι' αυτά τα θέματα με τον διαυγή τρόπο που πάντα έχετε.
Και πάλι, τα θερμά μου συγχαρητήρια για αυτό το βραβείο, Παναγιώτατε».