Λιγότερες από 24 ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες για τις ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία οι δύο υποψήφιοι με τις περισσότερες πιθανότητες να διαδεχθούν την Άγγελα Μέρκελ στην καγκελαρία – ο Όλαφ Σολτς (SPD) και ο Άρμιν Λάσετ (CDU)—θα πραγματοποιήσουν τις τελευταίες τους προεκλογικές εμφανίσεις.
Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, η διαφορά μεταξύ τους είναι μικρή, με το ποσοστό των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) να κυμαίνεται γύρω στο 25% και των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) μεταξύ του 21% και του 23%.
Η Μέρκελ, που ηγήθηκε της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης επί σχεδόν 16 χρόνια, στηρίζει τον υποψήφιο του κόμματός της Λάσετ και θα εμφανιστεί στο πλευρό του στην προεκλογική συγκέντρωση που θα πραγματοποιήσει σήμερα στη γενέτειρά του, το Άαχεν, στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας- Βεστφαλίας.
Χθες η απερχόμενη καγκελάριος βρισκόταν στην πρώτη γραμμή μιας προεκλογικής συνάντησης στο Μόναχο, από όπου κάλεσε τους Γερμανούς να ψηφίσουν τον Λάσετ, ο οποίος θα εγγυηθεί «τη σταθερότητα» της Γερμανίας.
Από την πλευρά του Σολτς θα πραγματοποιήσει μια τελευταία προεκλογική εμφάνιση σήμερα στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου.
Η υποψήφια των Πράσινων Αναλένα Μπέρμποκ έχει ολοκληρώσει την προεκλογική της εκστρατεία. Καθώς πλέον το κόμμα της εμφανίζεται στην τρίτη θέση στην πρόθεση ψήφου, με περίπου 15%, η Μπέρμποκ δεν έχει πιθανότητες να διεκδικήσει την καγκελαρία. Όμως οι Πράσινοι αναμένεται να βελτιώσουν το ποσοστό τους σε αυτές τις εκλογές και πιθανόν να συμμετάσχουν και στη νέα κυβέρνηση συνασπισμού που θα σχηματιστεί στη Γερμανία.
Οι περισσότεροι αναλυτές αναμένουν ότι στην κυβέρνηση θα συμμετέχουν τρία κόμματα, αν και δεν είναι ξεκάθαρο ποια θα είναι αυτά.
Αν τελικά το CDU καταφέρει να βρεθεί στην πρώτη θέση, ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός θα είναι κεντροδεξιός.
Αντίθετα, αν επικρατήσει το SPD, η Γερμανία θα κάνει μια στροφή, μεγαλύτερη ή μικρότερη, προς τα αριστερά ανάλογα με τα κόμματα με τα οποία θα αποφασίσει να συνεργαστεί ο Σολτς.
Μια άλλη επιλογή είναι να συνεχιστεί «ο μεγάλος συνασπισμός» μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών.
Ανυπομονησία στις Βρυξέλλες
Ανυπομονησία αλλά και προβληματισμός επικρατεί στις Βρυξέλλες για τη διαδοχή της Άγγελα Μέρκελ, την ώρα που η ΕΕ εξέρχεται από τη χειρότερη κρίση στην ιστορία της.
Η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ αλλάζει χέρια μετά από 16 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι κρίσεις ήταν πολλές και η Άγγελα Μέρκελ διατήρησε την ενότητα της Ένωσης, προωθώντας συμβιβαστικές λύσεις. «Κάθε Γερμανός Καγκελάριος έχει το φυσικό ρόλο να κρατά την ΕΕ ενωμένη. Αυτό είναι το σημαντικότερο επίτευγμα της Μέρκελ αυτά τα 16 χρόνια. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα πέρυσι, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για το Ταμείο Ανάκαμψης από την πανδημία», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Τόμας Γκούτσκερ, ανταποκριτής της Frankfurter Allgemeine Zeitung στις Βρυξέλλες.
«Την ώρα που πολλά κράτη έβλεπαν εγωιστικά μόνο το εθνικό τους όφελος, η Μέρκελ κράτησε την ΕΕ ενωμένη, βάζοντας πολλά γερμανικά χρήματα στο τραπέζι», λέει ο Τ. Γκούτσκερ. «Για να διατηρηθεί η ενότητα της ΕΕ, ο επόμενος Καγκελάριος θα πρέπει να μπει σε αυτή τη θέση. Θα είναι μια δύσκολη επιλογή, διότι στο τραπέζι είναι λίγες οι χώρες που δεν ενεργούν με βάσει το εθνικό συμφέρον, αλλά είναι μια φυσική επιλογή για όποιον ηγέτη γίνει ο επόμενος Καγκελάριος».
Σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνών στο Κέντρο Ευρωπαϊκής Πολιτικής (EPC) Γιάννη Εμμανουηλίδη «το κενό» που αφήνει η Μέρκελ μετά από 16 χρόνια θα καλυφθεί. «Κι ο επόμενος Καγκελάριος της Γερμανίας θα παίξει ηγετικό ρόλο στην ΕΕ, αλλά θα πρέπει πρώτα να βρει τη θέση του. Θα πρέπει πρώτα να κερδίσει την εμπιστοσύνη εντός της Γερμανίας. Είναι μεγάλο το κενό που θα πρέπει να καλύψει μετά τη Μέρκελ. Επομένως δεν ξέρουμε κατά πόσο θα επενδύσει στην Ευρώπη, κυρίως στην αρχή», λέει ο Γιάννης Εμμανουηλίδης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Όπως το 2017, έτσι και αυτή τη φορά οι συνομιλίες για το σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού μπορεί να διαρκέσουν μήνες. «To αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών θα είναι ακόμα πιο περίπλοκο από αυτό του 2017. Δεν μπορούμε να πούμε ποιό θα είναι το αυριανό αποτέλεσμα, όμως όντως υπάρχει σασπένς. Θα είναι μικρή η απόσταση μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων και θα χρειαστεί, απ΄ ό,τι φαίνεται, ένας συνασπισμός τριών κομμάτων. Μπορεί oι διαπραγματεύσεις να κρατήσουν μέχρι το τέλος του χρόνου», προσθέτει ο επικεφαλής του EPC.
Μέχρι τότε, πάντως, η Μέρκελ θα εκπροσωπεί τη Γερμανία στις Συνόδους Κορυφής. «Αν χρειαστεί να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο , θα βρεθεί λύση», πιστεύει ο Γ. Εμμανουηλίδης, «ωστόσο, για θέματα που δεν θα είναι υποχρεωτικό να ληφθούν αποφάσεις, θα τα σπρώξουν για αργότερα».
Ως τον σχηματισμό της επόμενης γερμανικής κυβέρνησης, η Ευρώπη θα βρίσκεται σε στάση αναμονής στα ζητήματα που την απασχολούν όπως η κλιματική αλλαγή, η άμυνα, οι δημοσιονομικοί κανόνες, το μεταναστευτικό, οι σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Κίνα.
Για τον Τ. Γκούτσκερ αυτές είναι σίγουρα οι πιο απρόβλεπτες εκλογές στην πρόσφατη ιστορία της Γερμανίας και σχεδόν όλα είναι πιθανά. «Υπάρχουν πέντε συνδυασμοί που θα μπορούσαν να σχηματιστούν, κάτι το οποίο είναι πολύ ασυνήθιστο για το γερμανικό σύστημα», εξηγεί.
H εξωτερική πολιτική θα εξαρτηθεί από τον κυβερνητικό συνασπισμό που θα προκύψει, μεταξύ δύο ή, πολύ πιθανότερο, μεταξύ τριών εταίρων. Είναι πιθανό ότι το Κόμμα των Πρασίνων και οι Φιλελεύθεροι (FDP) θα είναι μέρος ενός συνασπισμού είτε με τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU/CSU) είτε με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD).
"Σε οποιονδήποτε από αυτούς τους δύο συνδυασμούς σίγουρα θα υπάρξει διαπραγμάτευση για τις σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα. Πιστεύω ότι μπορεί να υπάρχει πιο σκληρή προσέγγιση απ' αυτήν που έχουμε δει με τη Μέρκελ που ήταν πολύ επιφυλακτική, ειδικά με την Κίνα. Οι Πράσινοι πιέζουν πολύ για μια εξωτερική πολιτική έναντι της Κίνας που βασίζεται σε αξίες και όχι σε συμφέροντα. Ακόμη και το Κόμμα των Φιλελευθέρων που είναι πολύ φιλικό προς τις επιχειρήσεις υποστηρίζει ότι η Γερμανία πρέπει να λάβει μια πιο σκληρή στάση απέναντι στην Κίνα επειδή η κινεζική πολιτική δεν βασίζεται στην αμοιβαιότητα. Υπάρχουν επίσης πολύ επικριτικές θέσεις για το NorthStreamII και τη Ρωσία", λέει ο ανταποκριτής της FAZ.
Όσον αφορά στο ζήτημα της χρηματοδότησης του χρέους, οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι έχουν διαμετρικά αντίθετες απόψεις. Εάν είναι και οι δύο μέρος ενός συνασπισμού, τα δύο κόμματα θα κρατήσουν πιο ουδέτερες θέσεις και πιθανότατα δεν θα δούμε μια σημαντική αλλαγή πολιτικής, πιστεύει ο ίδιος.
Από την πλευρά του, ο Γιάννης Εμμανουηλίδης επισημαίνει ότι «δεν θα δούμε μια ριζική αλλαγή» σε θέματα ευρωπαϊκά. «Για τα γερμανικά δεδομένα θα έχουμε μάλλον συνέχεια πολιτικής, παρά διαταραχή. Φυσικά κάποια πράγματα θα διαφέρουν. Οι Πράσινοι φαίνεται ότι θα παίξουν βασικό ρόλο σε όποιον εκ των δύο πιθανότερων συνασπισμών προκύψει. Επομένως τα θέματα της πράσινης συμφωνίας και της κλιματικής αλλαγής, η νέα γερμανική κυβέρνηση θα τα προωθήσει περισσότερο απ' ό,τι η σημερινή». Από την άλλη, οι διαφορετικές θέσεις των κομμάτων εντός του κυβερνητικού συνασπισμού ίσως αποδυναμώσουν την ηγεσία του Βερολίνου όταν πρέπει να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η εικόνα των αριθμών
Τι δείχνουν τα στατιστικά των γερμανικών εκλογών, τα διδάγματα και οι προκλήσεις της ιστορίας:
60,4 εκατομμύρια: Οι ψηφοφόροι που καλούνται αύριο να προσέλθουν στις κάλπες.
31,2 εκατομμύρια: Οι γυναίκες με δικαίωμα ψήφου· 29,2 εκατ. οι άνδρες
60,7 εκατομμύρια: Οι ψηφοφόροι στις εκλογές του 2017. Από τότε έως σήμερα, πέθαναν περισσότεροι από όσους στο μεταξύ ενηλικιώθηκαν και απέκτησαν δικαίωμα ψήφου. Μεγάλο είναι το κόστος της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, καθώς από επιπλοκές της COVID-19 έχουν πεθάνει πάνω από 93.000 άνθρωποι.
2,8 εκατομμύρια: Οι νέοι ψηφοφόροι.
9ος : Ο επόμενος ομοσπονδιακός καγκελάριος από το 1949.
1η φορά που εν ενεργεία Καγκελάριος δεν διεκδικεί την επανεκλογή.
5.869: Οι μέρες που έμεινε στην εξουσία ο Χέλμουτ Κολ. Αναμένεται με ενδιαφέρον αν η Άγγελα Μέρκελ θα σπάσει το ρεκόρ.
6.211: Οι υποψήφιοι για μια θέση στην Bundestag.
46: Τα χρόνια της ηλικίας του υποψήφιου βουλευτή κατά μέσο όρο.
17,1%: Το ποσοστό των υποψηφίων κάτω των 30 ετών.
47: Ο αριθμός των κομμάτων που συμμετέχουν στις εκλογές. Ανάμεσά τους υπάρχουν ορισμένα με αν μη τι άλλο ενδιαφέροντα ονόματα και ατζέντες, όπως το Κόμμα του Κήπου, Οι Γκρι, το Κόμμα της Προστασίας των Ζώων, η Συμμαχία για την Προστασία των Ζώων, το Κόμμα για την Ιατρική Έρευνα, η Αγάπη, οι Ανθρωπιστές...
506: Οι βουλευτές από το σύνολο των 709 της απερχόμενης ολομέλειας που διεκδικούν την επανεκλογή τους.
598: Οι εντολές για τις βουλευτικές έδρες. Το πολύπλοκο γερμανικό εκλογικό σύστημα επιτρέπει την σημαντική υπέρβαση του αριθμού των βουλευτών. Ο πρόεδρος της Bundestag, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει προειδοποιήσει ότι η Γερμανία μπορεί να φθάσει ακόμη και τους 1.000 βουλευτές, επισημαίνοντας ότι αν συμβεί κάτι τέτοιο, μόνο το κινεζικό κοινοβούλιο θα είναι μεγαλύτερο (2.980 μέλη).
650.000: Τα μέλη των Εφορευτικών Επιτροπών στις αυριανές εκλογές.
10: Οι ώρες που θα μείνουν ανοιχτές οι κάλπες.
299: Οι εκλογικές περιφέρειες της Γερμανίας. Οι περισσότερες (64) βρίσκονται στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, οι λιγότερες (2) στη Βρέμη.
61η: Από τη συγκεκριμένη περιφέρεια, στο Πότσνταμ του Βρανδεμβούργου, προέρχονται οι δύο από τους τρεις υποψηφίους για την Καγκελαρία, ο Όλαφ Σολτς (SPD) και η Αναλένα Μπέρμποκ (Πράσινοι). Είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά.
100 εκατομμύρια ευρώ: το κόστος της διεξαγωγής των αυριανών ομοσπονδιακών εκλογών. Το 2017 το κόστος υπολογίστηκε πως ανήλθε σε 92 εκατ. ευρώ. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο πάντως οι γερμανικές εκλογές μάλλον πρέπει να θεωρούνται «φθηνές» – στη Γαλλία οι πιο πρόσφατες εκλογές κόστισαν 200 εκατομμύρια ευρώ, στην Ισπανία 130 εκατ., στη Βρετανία 159.
26η Οκτωβρίου: Η ημερομηνία ορκωμοσίας της νέας Bundestag. Έως τότε, η σημερινή κυβέρνηση είναι «πλήρως λειτουργούσα», από εκείνη την ημέρα όμως, εφόσον δεν έχει σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, μετατρέπεται σε υπηρεσιακή.
171 ημέρες: διήρκεσαν το 2017 οι διερευνητικές συνομιλίες για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού.
50%: το ποσοστό των ψήφων που θα κατατεθούν στις φετινές εκλογές επιστολικά, κατά την εκτίμηση της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής. Η επιστολική ψήφος εφαρμόζεται στη Γερμανία από το 1957.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ