H ελεύθερη πτώση της τουρκικής λίρας σπάει όλα τα ρεκόρ καθώς η εκστρατεία που έχει εξαπολύσει ο Ταγίπ Ερντογάν ενάντια στα υψηλά επιτόκια οδηγεί τη χώρα ακόμα πιο βαθιά στην κρίση.
Το νόμισμα βούτηξε 15% την Τρίτη, με την ισοτιμία να ξεπερνά τις 13 λίρες το δολάριο για πρώτη φορά στην ιστορία. Η πτώση της λίρας για ενδέκατη διαδοχική ημέρα είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων είκοσι ετών. Μόνο τον Νοέμβριο έχει χάσει το ένα τρίτο της αξίας της.
Το τελευταίο sell off προκλήθηκε μετά τη χθεσινή ομιλία του Τούρκου προέδρου, με την οποία υπερασπίστηκε τα χαμηλά επιτόκια που έχουν οδηγήσει υψηλότερα τον πληθωρισμό και έχουν προκαλέσει τον εκνευρισμό των επενδυτών, οι οποίοι διαμαρτύρονται ότι η νομισματική πολιτική γίνεται ολοένα και πιο παράλογη και απρόβλεπτη, σε μια χώρα όπου ο πρόεδρος ασκεί βαθιά επιρροή.
Τη στιγμή που οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες στον κόσμο εξετάζουν τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής καθώς η παγκόσμια ανάπτυξη ενισχύει τον πληθωρισμό, η Τουρκία έχει μειώσει κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες τα επιτόκια από τον Σεπτέμβριο.
«Για τους επενδυτές, τα σχόλια του Ερντογάν σημαίνουν ένα πράγμα: δεν θα έχουν κανέναν να τους προστατεύσει, όταν ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να διαβρώνει την αξία των στοιχείων ενεργητικού τους», δήλωσε η Ίμα Σαμάνι, αναλύτρια FX στη Monex Europe. «Τα σχόλια του Ερντογάν μπορεί να ερμηνευτούν γενικά ως ένδειξη επιπολαιότητας και ως σημάδι στις αγορές ότι ο κύκλος χαλάρωσης δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί σύντομα» πρόσθεσε.
Ο Ερντογάν υπερασπίστηκε τη Δευτέρα τα μέτρα, τα οποία έχουν δεχθεί σχεδόν καθολική κριτική από οικονομολόγους και ακόμα και από πρόσωπα του κύκλου του, τονίζοντας ότι αποτελούν μέρος μιας μακροπρόθεσμης στροφής στην ασκούμενη πολιτική, η οποία δίνει προτεραιότητα στις εξαγωγές και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Ο Τούρκος πρόεδρος, του οποίου η δημοτικότητα βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα πριν τις εκλογές του 2023, είναι αυτός που κινεί τα νήματα στην κεντρική τράπεζα. Έχει διώξει τους διοικητές που δεν ακολούθησαν τις εντολές του, έχει επικαλεστεί τη θρησκεία για να δικαιολογήσει τα χαμηλότερα επιτόκια και έχει επιτεθεί κατά των «υποτελών οικονομολόγων» που έχουν αμφισβητήσει το ανορθόδοξο δόγμα του ότι τα υψηλά επιτόκια είναι η αιτία του πληθωρισμού και όχι το φάρμακο για τις υψηλές τιμές.
«Είναι σαν να έχουν βάλει ένα παιδί επικεφαλής σε πυρηνικό εργοστάσιο», τόνισε ο Κερίμ Ρότα, υπεύθυνος οικονομικής πολιτικής στο αντιπολιτευτικό Κόμμα του Μέλλοντος. Σε δηλώσεις του στο κανάλι Halk, ο Ρότα, πρώην τραπεζίτης, υποστήριξε ότι εκατομμύρια Τούρκοι που αμείβονται σε λίρες θα ζημιωθούν από την πολιτική αυτή.
Η βουτιά της λίρας έχει οδηγήσει οίκους όπως η Société Générale και η Goldman Sachs να προβλέψουν αυξήσεις επιτοκίων στο πρώτο μισό του 2022, αν και κάποιοι εκτιμούν ότι η κίνηση αυτή μπορεί να καθυστερήσει περισσότερο.
Η αποφασιστικότητα του Ερντογάν να οδηγήσει χαμηλότερα το κόστος δανεισμού έχει οδηγήσει την Τουρκία σε αχαρτογράφητα ύδατα, με πολλούς αναλυτές να διερωτούνται κατά πόσον η κρίση θα τον αποδυναμώσει. Η απότομη πτώση του νομίσματος αυξάνει το κόστος των αγαθών για τους πολίτες, με την εργατική τάξη που αποτελεί και την κομματική του βάση να είναι αυτή που δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα. Δημιουργεί επίσης ρίσκα για τον τραπεζικό τομέα.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιντσάρογλου, το κόμμα του οποίου κέρδισε τις τοπικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα το 2019, αποκάλεσε τον Ερντογάν «ένα θεμελιώδες ζήτημα εθνικής ασφάλειας για τη δημοκρατία της Τουρκίας». «Έχεις μετατρέψει την τουρκική λίρα σε ένα απαξιωμένο νόμισμα. Έχεις βάλει προς πώληση την οικονομική μας ανεξαρτησία», υπογράμμισε.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν αναφέρθηκε στην ισλαμική απαγόρευση της τοκογλυφίας, για να απαντήσει στους επικριτές του που ανησυχούν ότι ο κύκλος νομισματικής χαλάρωσης θα διογκώσει τον πληθωρισμό, ο οποίος τον περασμένο μήνα άγγιξε το 20%.
Όπως μεταδίδει το Bloomberg, τα τουρκικά ομόλογα κατέγραψαν σήμερα τη μεγαλύτερη πτώση από το χρέος των αναδυόμενων αγορών που αποτιμάται σε δολάριο. Η απόδοση του τουρκικού τίτλου που λήγει τον Απρίλιο του 2043 εκτινάχτηκε στο 7,18%, το υψηλότερο επίπεδο από τα τέλη Μαρτίου.
Η απόδοση των ομολόγων της Akbank TAS, τα οποία ωριμάζουν τον Ιούνιο του 2031, αυξήθηκε επίσης στο 7,99%, το υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούνιο. Η απόδοση του ομολόγου της αεροπορικής χαμηλού κόστους Pegasus Hava Tasimaciligi που λήγει τον Απρίλιο του 2026 οδεύει στη μεγαλύτερη άνοδο που έχει καταγράψει ποτέ.
Η τελευταία φορά που η λίρα κατέγραψε μεγαλύτερο σερί απωλειών ήταν το 2001, όταν η χώρα είχε εγκλωβιστεί στη δίνη ενός σπιράλ υπερπληθωρισμού και διόγκωσης του χρέους, που έφερε το κόμμα AKP του Ερντογάν στην εξουσία.
Οπωσδήποτε, οι τουρκικές τράπεζες έχουν χτίσει μεγάλα κεφαλαιακά μαξιλάρια, τα οποία θα τις βοηθήσουν να προστατευτούν από τις επιπτώσεις του πιο αδύναμου νομίσματος, έγραψε ο Τζέισον Τούβεϊ, οικονομολόγος της Capital Economics για τις αναδυόμενες αγορές.
Η κατάρρευση της λίρας έχει επίσης οδηγήσει υψηλότερα τις αγορές μετοχών, το real estate και τις εξαγωγές της χώρας.
Ο δείκτης Borsa Instanbul κινήθηκε 1,4% υψηλότερα την Τρίτη, διευρύνοντας τα κέρδη για πέμπτη διαδοχική συνεδρίαση, καθώς οι επενδυτές τοποθετούν τα χρήματά τους σε μετοχές αντί να τα έχουν σε ακριβό ξένο νόμισμα.
Νωρίτερα, η λίρα ανέκτησε λίγο από το χαμένο έδαφος, μετά τις βαριές απώλειες, καθώς το Bloomberg αναφέρει ότι ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε με τον επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας Σαχάπ Καβτσιόγλου.