Οι πολεμικές αποζημιώσεις για τα εγκλήματα των Ναζί έχουν γίνει κεντρικό ζήτημα στην προεδρική κούρσα της Πολωνίας αναφέρουν σε εκτεταμένο ρεπορτάζ τους οι Financial Times.
Η συζήτηση αυτή βασίζεται σε μια αξίωση ύψους 1,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ για πολεμικές αποζημιώσεις, που προτάθηκε για πρώτη φορά το 2022 από το υπερεθνικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) και έκτοτε υποστηρίζεται και από την κεντροδεξιά Πλατφόρμα των Πολιτών (Civic Platform) του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ.
Ο Ραφάλ Τρζασκόφσκι, υποψήφιος της Πλατφόρμας των Πολιτών και φαβορί για τις εκλογές του Μαΐου, επέμεινε πρόσφατα σε μια προεκλογική συγκέντρωση ότι είναι αδύνατο να αποκατασταθούν οι σχέσεις με τη Γερμανία χωρίς να αντιμετωπιστούν τα ιστορικά ζητήματα. Ο κύριος αντίπαλός του στην προεδρική κούρσα, ο υποψήφιος του PiS Κάρολ Ναβρότσκι, είναι πιο επιθετικός στο θέμα αυτό—όπως και ο ακροδεξιός υποψήφιος Σλαβομίρ Μέντσεν, ο οποίος έχει δει πρόσφατα την επιρροή του να αυξάνεται στις δημοσκοπήσεις.
"Η πολωνική κοινωνία κινείται πραγματικά προς τα δεξιά αυτή τη στιγμή, επομένως όλα αυτά τα ερωτήματα σχετικά με την ιστορία μας, την ταυτότητά μας και τη μεταπολεμική δικαιοσύνη είναι πολύ σημαντικά σε αυτή την προεδρική εκστρατεία", δήλωσε ο Άνταμ Λεστσίνσκι, διευθυντής του κυβερνητικού think tank Gabriel Narutowicz Institute of Political Thought.
Το PiS ισχυρίζεται ότι είναι ο υπερασπιστής της πολωνικής κυριαρχίας, αλλά "αν κοιτάξει κανείς το κόμμα Πλατφόρμα των Πολιτών του Τουσκ, ουσιαστικά τώρα λένε μια πιο ήπια εκδοχή των ίδιων πραγμάτων", πρόσθεσε ο Λεστσίνσκι.
Αν εκλεγεί πρόεδρος, ο Ναβρότσκι δεσμεύτηκε τον περασμένο μήνα να εξασφαλίσει γερμανικές πολεμικές αποζημιώσεις "εκ μέρους σχεδόν 6 εκατομμυρίων Πολωνών που δολοφονήθηκαν από το γερμανικό Τρίτο Ράιχ".
Ο Ναβρότσκι βρίσκεται πίσω από τον Τρζασκόφσκι στις δημοσκοπήσεις, αλλά μια έρευνα τον Ιανουάριο από το Nationwide Research Group έδειξε για πρώτη φορά ότι ο Ναβρότσκι θα μπορούσε να κερδίσει οριακά σε έναν δεύτερο γύρο εναντίον του αντιπάλου του. Ο Μέντσεν, της ακροδεξιάς παράταξης Συνομοσπονδία, βρίσκεται στην τρίτη θέση στις δημοσκοπήσεις. Μια πρόσφατη έρευνα της Super Express έδειξε ότι κέρδισε 6 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας στο 16%.
Ο Ναβρότσκι, ιστορικός χωρίς επίσημη κομματική ένταξη στο PiS, έχτισε την καριέρα του πάνω σε ιστορικές διαμάχες με Βερολίνο και Μόσχα, ενώ έχει επίσης επικρίνει και το Κίεβο. Το 2017, αφού η κυβέρνηση του PiS τον διόρισε επικεφαλής του Μουσείου του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στο Γκντανσκ, κατηγορήθηκε για αναθεωρητισμό και οδηγήθηκε στα δικαστήρια.Πρόσφατα βρέθηκε αντιμέτωπος με κατηγορίες κακοδιαχείρισης των οικονομικών του Μουσείου και σχέσεων με εγκληματικές και νεοναζιστικές ομάδες.
Το PiS έχει υιοθετήσει μια σκληρή αντιγερμανική στάση, ιδιαίτερα λόγω των δηλώσεων ορισμένων Γερμανών βουλευτών, όπως η Έρικα Στάινμπαχ, που έχει υποστηρίξει τους Γερμανούς που εκδιώχθηκαν από την Πολωνία μετά τον πόλεμο.
Η Βαρσοβία έχει επίσης ενοχληθεί από την έλλειψη ενδιαφέροντος της γερμανικής κυβέρνησης για τις σχέσεις Πολωνίας-Γερμανίας υπό την ηγεσία του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς από το 2021. Ο Φρίντριχ Μερτς, πιθανός επόμενος καγκελάριος από τους Χριστιανοδημοκράτες, έχει υποσχεθεί να αναζωογονήσει τις σχέσεις Βερολίνου-Βαρσοβίας.
Όμως, η προσέγγιση με το Βερολίνο δεν θεωρείται προεκλογικό πλεονέκτημα στην Πολωνία.