Είναι σχεδόν αδύνατο να χρησιμοποιεί κάποιος το διαδίκτυο και να μην έχει κληθεί να διαχειρισθεί τα cookies. Ένα τυπικό αναδυόμενο παράθυρο προτείνει είτε την «αποδοχή όλων» είτε την «απόρριψη όλων». Μερικές φορές, μπορεί να υπάρχει και μια τρίτη επιλογή ή ένας σύνδεσμος για περαιτέρω ρύθμισης των προτιμήσεων.
Όπως επισημαίνει η ιστοσελίδα theconversation.com τα αναδυόμενα παράθυρα και τα banners αποσπούν την προσοχή και η πρώτη αντίδραση των χρηστών είναι συνήθως να τα απομακρύνουν, ίσως πατώντας την επιλογή «αποδοχή όλων».
Ωστόσο τι ακριβώς είναι τα cookies; Γιατί μας ρωτούν συνεχώς γι' αυτά και τι συμβαίνει όταν τα αποδεχόμαστε ή τα απορρίπτουμε; Όπως θα δείτε, κάθε επιλογή έχει συνέπειες για το διαδικτυακό σας απόρρητο.
Τι είναι τα cookies;
Τα cookies είναι μικρά αρχεία τα οποία οι ιστοσελίδες τα αποθηκεύουν στις συσκευές μας. Περιέχουν πληροφορίες που αποσκοπούν στη βελτίωση της εμπειρίας του χρήστη, ιδίως για ιστοσελίδες που επισκέπτονται συχνά.
Συγκεκριμένα, μπορεί να περιλαμβάνει πληροφορίες για σύνδεσής μας και των προτιμώμενων κατηγοριών ειδήσεων ή μεγέθους κειμένου. Ή μπορούν να βοηθήσουν τα ηλεκτρονικά καταστήματα να προτείνουν προϊόντα με βάση το ιστορικό περιήγησής μας. Οι διαφημιστές μπορούν να παρακολουθούν τη συμπεριφορά σας κατά την περιήγησή μας μέσω των cookies για να προβάλλουν στοχευμένες διαφημίσεις.
Υπάρχουν πολλοί τύποι, αλλά ένας τρόπος για να κατηγοριοποιηθούν τα cookies είναι με βάση το πόσο καιρό παραμένουν ενεργά.
Τα session cookies δημιουργούνται προσωρινά -για παράδειγμα, για να παρακολουθούνται τα αντικείμενα σε ένα καλάθι αγορών. Μόλις η περίοδος λειτουργίας (session) του προγράμματος περιήγησης γίνει ανενεργή για κάποιο χρονικό διάστημα ή κλείσει, bδιαγράφονται αυτόματα.
Τα μόνιμα (permanent cookies) αποθηκεύονται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα και μπορούν ν αναγνωρίσουν - αποθηκεύοντας τα στοιχεία σύνδεσης ώστε να μπορεί κάποιος να έχει γρήγορη πρόσβαση στο email του, για παράδειγμα. Έχουν ημερομηνία λήξης που κυμαίνεται από ημέρες έως χρόνια.
Τι σημαίνουν οι διάφορες επιλογές cookie;
Τα αναδυόμενα παράθυρα συνήθως ενημερώνουν ότι μία ιστοσελίδα χρησιμοποιεί τα «απαραίτητα cookies» (essential cookies) που απαιτούνται για τη λειτουργία της. Δεν μπορούν να επιλεγούν. Διαφορετικά, πράγματα όπως τα ηλεκτρονικά καρότσια αγορών απλώς δεν θα λειτουργούσαν.
Ωστόσο, κάπου στις ρυθμίσεις δίνεται η επιλογή εξαίρεσης από τα «μη απαραίτητα cookies». Υπάρχουν τρεις τύποι:
- λειτουργικά (functional cookies), που σχετίζονται με την εξατομίκευση της εμπειρίας περιήγησης (όπως η επιλογή γλώσσας ή περιοχής)
- ανάλυσης (analytics cookies), τα οποία παρέχουν στατιστικές πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι επισκέπτες χρησιμοποιούν την ιστοσελίδα
- διαφημιστικά (advertising cookie), τα οποία παρακολουθούν πληροφορίες για τη δημιουργία ενός προφίλ και βοηθούν στην προβολή στοχευμένων διαφημίσεων.
Τα διαφημιστικά cookies προέρχονται συνήθως από τρίτους, οι οποίοι μπορούν στη συνέχεια να τα χρησιμοποιήσουν για την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων της περιήγησής μας. Τρίτο μέρος σημαίνει ότι το cookie μπορεί να είναι προσβάσιμο και να διαμοιράζεται σε πλατφόρμες και τομείς που δεν είναι η ιστοσελίδα που επισκεφτήκαμε.
Το Google Ads, για παράδειγμα, μπορεί να παρακολουθεί τη διαδικτυακή συμπεριφορά όχι μόνο σε πολλές ιστοσελίδες, αλλά και σε πολλές συσκευές. Αυτό συμβαίνει επειδή ενδέχεται να γίνεται χρήση των υπηρεσιών της Google, όπως το Google Search ή το YouTube, συνδεδεμένοι με το λογαριασμό σας Google σε αυτές τις συσκευές.
Πρέπει να αποδεχτώ ή να απορρίψω τα cookies;
Τελικά, η επιλογή εξαρτάται από τον κάθε χρήστη. Όταν κάποιος επιλέγει «αποδοχή όλων», συναινεί στην ιστοσελίδα να χρησιμοποιεί και να αποθηκεύει όλους τους τύπους cookies και ανιχνευτών.
Αυτό παρέχει μια καλύτερη εμπειρία: όλες οι λειτουργίες της ιστοσελίδας θα είναι ενεργοποιημένες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιμένουν τη συγκατάθεσή μας. Για παράδειγμα, οποιεσδήποτε διαφημιστικές θέσεις στην ιστοσελίδα ενδέχεται να γεμίσουν με εξατομικευμένες διαφημίσεις με βάση ένα προφίλ που έχουν δημιουργήσει τα cookies τρίτων για εμάς.
Αντίθετα, η επιλογή «απόρριψη όλων» ή η αγνόηση του banner θα απορρίψει όλα τα cookies εκτός από εκείνα που είναι απαραίτητα για τη λειτουργικότητα της ιστοσελίδας. Δεν χάνεται η πρόσβαση σε βασικές λειτουργίες, εντούτοις θα λείψουν οι εξατομικευμένες λειτουργίες και το περιεχόμενο τρίτων.
Η επιλογή καταγράφεται σε ένα cookie συναίνεσης (consent cookie) και ενδέχεται να εμφανισθεί υπενθύμιση σε έξι έως 12 μήνες.
Επίσης, μπορείτε να αλλάξετε γνώμη ανά πάσα στιγμή και να ενημερώσετε τις προτιμήσεις σας στις ρυθμίσεις (cookie settings), που συνήθως βρίσκονται σε κάποια υποσελίδα. Ορισμένες ιστοσελίδες ενδέχεται να αναφέρονται σε αυτήν ως πολιτική για τα cookies ή να ενσωματώνουν αυτές τις επιλογές στην πολιτική απορρήτου τους.
Πώς τα cookies σχετίζονται με την ιδιωτικότητα
Ο λόγος για τον οποίο τα αναδυόμενα παράθυρα συναίνεσης για τα cookies είναι φαινομενικά παντού είναι χάρη σε έναν νόμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία της ιδιωτικής ζωής που τέθηκε σε ισχύ το 2018. Γνωστός ως GDPR (General Data Protection Regulation), παρέχει αυστηρούς κανονισμούς για τον τρόπο με τον οποίο τα προσωπικά δεδομένα των ανθρώπων διακινούνται στο διαδίκτυο.
Οι οδηγίες αυτές λένε ότι όταν τα cookies χρησιμοποιούνται για την ταυτοποίηση των χρηστών, χαρακτηρίζονται ως προσωπικά δεδομένα και επομένως υπόκεινται στους κανονισμούς. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι:
- οι χρήστες πρέπει να συναινούν στα cookies εκτός από τα απαραίτητα
- οι χρήστες πρέπει να λαμβάνουν σαφείς πληροφορίες σχετικά με τα δεδομένα που παρακολουθούν τα cookies
- η συγκατάθεση πρέπει να αποθηκεύεται και να τεκμηριώνεται
- οι χρήστες θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν την υπηρεσία ακόμη και αν δεν θέλουν να συναινέσουν σε ορισμένα cookies, και
- οι χρήστες θα πρέπει να μπορούν να ανακαλέσουν εύκολα τη συγκατάθεσή τους.
Δεδομένου ότι μεγάλο μέρος της επισκεψιμότητας των ιστοσελίδων προέρχεται από όλο τον κόσμο, πολλές ιστοσελίδες ακόμη και εκτός της Ε.Ε. επιλέγουν να ακολουθήσουν τις κατευθυντήριες γραμμές του GDPR για να αποφύγουν την παραβίαση του νόμου περί απορρήτου.
Καλύτεροι έλεγχοι για το απόρρητο
Τα αναδυόμενα παράθυρα είναι κουραστικά, προκαλώντας την αποκαλούμενη «κόπωση της συναίνεσης» -απλά αποδεχόμαστε τα πάντα χωρίς να εξετάζουμε τις συνέπειες, κάτι που αναιρεί τον σκοπό της συγκατάθεσης.
Υπάρχει ένας άλλος τρόπος για τη διασφάλισης της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο πιο αποτελεσματικά: ο Παγκόσμιος Έλεγχος Ιδιωτικού Απορρήτου(GPC). Πρόκειται για μια συνθήκη που αναπτύχθηκε από μια ευρεία συμμαχία ενδιαφερομένων (από προγραμματιστές έως οργανώσεις για τα πολιτικά δικαιώματα), η οποία επιτρέπει στο πρόγραμμα περιήγησης να εντοπίζει τις προτιμήσεις για το απόρρητο στις ιστοσελίδες, αντί να απαιτεί ρητές επιλογές σε κάθε ιστοσελίδα.
Το GPC δεν είναι καθολικά διαθέσιμο και δεν αποτελεί νομική απαίτηση -ορισμένα προγράμματα περιήγησης και πρόσθετα το υποστηρίζουν, αλλά μια ευρύτερη υιοθέτηση μπορεί να απαιτεί ακόμη χρόνο.