Οι μεγαλύτερες τράπεζες του Ισραήλ σχεδιάζουν να παρέχουν οικονομική στήριξη στους πελάτες τους, στο πλαίσιο ενός σχεδίου που πρότεινε η κεντρική τράπεζα της χώρας, μεταδίδουν οι Financial Times. Στόχος των μέτρων είναι να «γλυκάνουν» πολλούς ιδιώτες και επιχειρήσεις που δυσανασχετούν με την υψηλή κερδοφορία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ενώ μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Γάζα.
Η πρόταση προβλέπει τη διανομή 3 δισ. σεκέλ ($896 εκατ.) σε πελάτες των τραπεζών έως τις αρχές του 2027.
Στο πλαίσιο αυτό η Bank Hapoalim, ο δεύτερος μεγαλύτερος τραπεζικός όμιλος της χώρας με βάση τα περιουσιακά στοιχεία, ανακοίνωσε ότι αυτόν τον μήνα θα προσφέρει σε περίπου 1 εκατομμύριο πελάτες την επιλογή μεταξύ 100 σεκέλ σε μετρητά ή δύο μετοχών, αξίας περίπου 130 σεκέλ.
Επίσης η Bank Leumi, η μεγαλύτερη τράπεζα του Ισραήλ με βάση το ενεργητικό, ανακοίνωσε ότι από τον Οκτώβριο θα μειώσει κατά 25 μονάδες βάσεις το επιτόκιο των στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων για να ελαφρύνει το «σημαντικό οικονομικό βάρος που σηκώνουν οι Ισραηλινοί πολίτες» λόγω του πολέμου.
Ωστόσο οι παροχές αυτές είναι δυσανάλογα μικρές αν αναλογιστεί κανείς το σύνολο των καθαρών κερδών που αποκομίζουν οι πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας. Συγκεκριμένα το ποσό αυτό ανήλθε σε 29,5 δισ. σεκέλ πέρυσι, ενώ τόσο η Leumi όσο και η Hapoalim κατέγραψαν κερδοφορία ρεκόρ.
Αυτό ώθησε τον επικεφαλής της επιτροπής οικονομικών στο ισραηλινό κοινοβούλιο, Moshe Gafni, να επικρίνει την κυβέρνηση και την κεντρική τράπεζα για «απερισκεψία».
«Σε μια εποχή που το κόστος ζωής εκτοξεύεται στα ύψη και πολλές οικογένειες μετά βίας τα βγάζουν πέρα, οι τράπεζες λειτουργούν σαν να μην υπάρχουν αυξήσεις τιμών», είχε πει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα ο πληθωρισμός βρίσκεται στο 3,1%, πάνω από τον στόχο του 1 έως 3%. Για να αντιμετωπίσει τον αυξημένο πληθωρισμό η κεντρική τράπεζα έχει αυξήσει στο 4,5% το επιτόκιο βάσης. Η εξέλιξη αυτή ωστόσο τονώνει τα κέρδη των τραπεζών, αφού οι τόκοι που πληρώνει στους πελάτες της παραμένουν ίδιοι όσο αυξάνεται το επιτόκιο που πληρώνουν οι τελευταίοι.
Παρόλα αυτά ο Μισέλ Στραβτσίνσκι, καθηγητής οικονομικών στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ και πρώην επικεφαλής έρευνας στην Τράπεζα του Ισραήλ, δήλωσε ότι η υψηλή κερδοφορία των τραπεζών είναι πιο σύνθετο ζήτημα.
Οι πέντε μεγαλύτερες τράπεζες κατέχουν περισσότερο από το 90% των λιανικών καταθέσεων και εκδίδουν περισσότερο από το 90% των στεγαστικών δανείων και πιστώσεων σε μικρές επιχειρήσεις. Συνεπώς η προσπάθεια διείσδυσης ξένων τραπεζών σε αυτές και κατ' επέκταση ενίσχυσης του ανταγωνισμού καθίσταται μη ελκυστική.
«Η απλή μεταρρύθμιση που έγινε σε άλλες χώρες, η δυνατότητα εισόδου ξένων τραπεζών, η δυνατότητα ανταγωνισμού μέσω αυτής της πολύ απλής φόρμουλας, δεν μπορεί να γίνει στο Ισραήλ», δήλωσε.
«Οι ξένες τράπεζες βλέπουν μια πολύ συγκεντρωμένη αγορά και [συνειδητοποιούν] ότι θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να αποκτήσουν ένα μικρό μέρος της αγοράς, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσαν να πάνε κάπου αλλού, όπως η Βραζιλία, και να κατακτήσουν μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα».
Επίσης ο Eran Yashiv, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, δήλωσε ότι εκτός από το περιβάλλον των επιτοκίων, άλλοι παράγοντες, όπως ο έλεγχος του κόστους από τις τράπεζες, έπαιξαν ρόλο στην πρόσφατη αύξηση της κερδοφορίας — η οποία ξεκίνησε το 2021, δύο χρόνια πριν από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.
Μακροπρόθεσμα, η ενθάρρυνση νέων εγχώριων παικτών να εισέλθουν στην αγορά, όπως η ψηφιακή τράπεζα One Zero, η οποία ξεκίνησε το 2022, ήταν ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ανταγωνισμού, είπε. «Πρόκειται για ένα διαρθρωτικό ζήτημα που υπάρχει στο ισραηλινό τραπεζικό σύστημα εδώ και πολλά χρόνια».