Το επόμενο εμπόδιο για τη συμφωνία εμπορίου μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένων Πολιτειών δεν θα προέλθει από το Οβάλ Γραφείο αλλά από το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές τάχθηκαν κατά της συμφωνίας που έκλεισε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τον Ιούλιο. Αυτό θα κάνει δύσκολο το έργο της να οικοδομήσει την πλειοψηφία που χρειάζεται για να εγκριθεί η «ανακωχή στους δασμούς» -και μια αποτυχία θα μπορούσε να βυθίσει ξανά τη διατλαντική εμπορική σχέση σε αναταραχή.
«Αντιτιθέμεθα σθεναρά στη συμφωνία», δήλωσε στην Politico η Ιράτσε Γκαρθία Πέρες, πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D).
Η αντίθεση των Σοσιαλιστών βαθαίνει το ρήγμα με τους συμμάχους της Φον ντερ Λάιεν από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) -που υποστηρίζει τη συμφωνία- και στο παρελθόν συνεργαζόταν με το S&D για μια μετριοπαθή ατζέντα.
Η αντιπαράθεση έρχεται μόλις λίγες εβδομάδες αφότου η Φον ντερ Λάιεν αναγκάστηκε να δώσει μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις για κοινωνικές δαπάνες προκειμένου να εξασφαλίσει την υποστήριξη των Σοσιαλιστών και να κερδίσει μια κρίσιμη πρόταση μομφής.
Το S&D έχασε δυνάμεις στις ευρωεκλογές του 2024, το αποτέλεσμα των οποίων κατέστησε δυνατό για το ΕΛΚ να περνά μέτρα με τη στήριξη πολιτικών ομάδων στα δεξιά του πολιτικού φάσματος. Καθώς η παρουσία τους στην Κομισιόν και σε εθνικές κυβερνήσεις έχει μειωθεί, οι Σοσιαλιστές έχουν γίνει όλο και πιο αυστηροί στην κριτική τους προς την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ και το ΕΛΚ -και ανυπομονούν να αξιοποιήσουν το εναπομείναν πολιτικό τους βάρος για να αποσπάσουν παραχωρήσεις.
Εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία
Από τότε που κλείστηκε η διατλαντική εμπορική συμφωνία, οι Βρυξέλλες κατηγορούνται ότι παραδόθηκαν στην Ουάσιγκτον και δεν έκαναν χρήση του οικονομικού βάρους της ΕΕ, μιας αγοράς 450 εκατομμυρίων ανθρώπων, για να απαντήσουν στις επιθετικές διαπραγματευτικές τακτικές του Τραμπ.
Οι δηλώσεις της Γκαρθία Πέρες έγιναν αφού ο Τραμπ απείλησε την περασμένη εβδομάδα να τιμωρήσει χώρες που επιβάλλουν ψηφιακούς κανόνες και φόρους που κατά τον ίδιο συνιστούν διακρίσεις εις βάρος αμερικανικών εταιρειών. Η ίδια επέμεινε ότι η ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιήσει το ισχυρότερο εμπορικό της όπλο, τον Μηχανισμό Κατά της Καταναγκαστικής Πολιτικής (Anti-Coercion Instrument), για να απαντήσει στον εκβιασμό του Τραμπ.
«Ο Τραμπ θα εκμεταλλευθεί κάθε σημάδι αδυναμίας για να κλιμακώσει τον εμπορικό πόλεμο», πρόσθεσε.
Η στάση της Γκαρθία Πέρες ακολούθησε την κριτική στη συμφωνία από την Τερέσα Ριβέρα, την κορυφαία Σοσιαλίστρια στην Κομισιόν της Φον ντερ Λάιεν. Η Ριβέρα, που είναι υπεύθυνη για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε την περασμένη Παρασκευή στους Financial Times ότι η ΕΕ πρέπει να είναι έτοιμη να αποχωρήσει από τη συμφωνία, αν ο Τραμπ υλοποιήσει τις απειλές του για την τεχνολογία.
Και τη Δευτέρα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα -επίσης Σοσιαλιστής- είπε ότι αναγνωρίζει «την απογοήτευση που αισθάνονται πολλοί Ευρωπαίοι, οι οποίοι αντιλαμβάνονται την Ένωση ως υπερβολικά παθητική στη διαμόρφωση των εξελίξεων του καλοκαιριού στο εμπόριο, στις σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Ουκρανία».
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, οι περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ υπόκεινται σε ενιαίο δασμό 15% στις ΗΠΑ. Για να τηρήσει τη δική της πλευρά της συμφωνίας, η ΕΕ θα πρέπει να θεσπίσει νομοθεσία για την κατάργηση όλων των δασμών σε αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του 10% που επιβάλλει στα αμερικανικά αυτοκίνητα, και να διευκολύνει την πρόσβαση στην αγορά για ορισμένα αγροτικά προϊόντα.
«Σε ευρύτερη εικόνα, οι Σοσιαλιστές έχουν καλούς λόγους να αντιταχθούν στη συμφωνία αυτή, διότι δεν είναι καθόλου σαφές ποιο ήταν το σκεπτικό της Φον ντερ Λάιεν να εγκαταλείψει τον προσανατολισμό της ΕΕ στον ΠΟΕ και να κάνει τόσο μεγάλες παραχωρήσεις για εγγυήσεις ασφαλείας που δεν διαφαίνονται στον ορίζοντα», δήλωσε ο David Kleimann, ανώτερος ειδικός εμπορίου στο think tank ODI Europe στις Βρυξέλλες.
Ο Kleimann αναφερόταν σε ανησυχίες ότι η συμφωνία έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου όπως αυτοί κατοχυρώνονται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Η πιο άμεση δοκιμασία για τη συμφωνία θα έρθει όταν το Ευρωκοινοβούλιο εξετάσει τη νομοθεσία που πρότεινε η Κομισιόν την περασμένη εβδομάδα για την κατάργηση των δασμών στα αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα -μια προϋπόθεση ώστε η Ουάσιγκτον να μειώσει με τη σειρά της τους δασμούς στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα στο 15% από 27,5%.
Με τα αυτοκίνητα να αποτελούν τη μεγαλύτερη διατλαντική εξαγωγή της μεγαλύτερης οικονομίας της Ένωσης, της Γερμανίας, τα διακυβεύματα είναι μεγάλα.
Ο Bernd Lange, Γερμανός ευρωβουλευτής του S&D που προεδρεύει της επιτροπής εμπορίου του Κοινοβουλίου, προειδοποίησε ότι οι Βρυξέλλες πρέπει να είναι έτοιμες να κινηθούν γρήγορα, αν η Ουάσιγκτον δεν τηρήσει την υπόσχεσή της να μειώσει τους δασμούς στα αυτοκίνητα.
Για να εγκριθεί, η νομοθεσία θα απαιτήσει απλή πλειοψηφία επί των ψηφισάντων. Αν η Φον ντερ Λάιεν δεν μπορέσει να πείσει την ομάδα του S&D να στηρίξει τη συμφωνία, το κόμμα της, μαζί με τους μετριοπαθείς συμμάχους που την εξέλεξαν στη δεύτερη θητεία της, θα χρειαστεί τις ψήφους της δεξιάς ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) και του ακροδεξιού κόμματος «Πατριώτες για την Ευρώπη» για να εξασφαλίσει την έγκρισή της.