Στους μεγαλύτερους επιχειρηματικούς ομίλους της Τουρκίας συγκαταλέγεται και ένα κρατικό ταμείο, έπειτα από εκστρατεία κατά της διαφθοράς που μετέφερε εκατοντάδες ιδιωτικές εταιρείες στα χέρια της κυβέρνησης, προκαλώντας ανησυχίες ότι πίσω από την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων κρύβονται ιδιοτελή πολιτικά κίνητρα.
Οι έρευνες και οι επιδρομές σε εταιρείες έχουν αναστατώσει κορυφαίες επιχειρηματικές προσωπικότητες και έχουν γεννήσει πολλαπλές θεωρίες για τους λόγους που συμβαίνουν, ιδίως επειδή το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων (TMSF) για να κατασχέσει περιουσιακά στοιχεία των πολιτικών του αντιπάλων.
«Το AKP εδώ και καιρό χρησιμοποιεί το TMSF τόσο ως εργαλείο για τη ρύθμιση της οικονομίας όσο και για να κατευθύνει πόρους προς εταιρείες που πρόσκεινται σε αυτό, ενώ παραμερίζει εκείνες που θεωρεί ανταγωνιστικές», δήλωσε ο Μπερκ Εσέν, επίκουρος καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Sabancı της Κωνσταντινούπολης. Η κυβέρνηση ενδέχεται πλέον να «προσπαθεί να αναδιαμορφώσει ποιος ελέγχει την οικονομία, να ανασχηματίσει τη δομή των τουρκικών επιχειρήσεων» πρόσθεσε.
Ο όμιλος Can Holding, η εταιρεία υαλουργίας και παραγωγής ανθρακικού νατρίου Ciner Group και το Ινστιτούτο Χρυσού Κωνσταντινούπολης είναι μερικές από τις πιο πρόσφατες εταιρείες που έχουν αναμειχθεί στις έρευνες, οι οποίες αύξησαν κατακόρυφα τον αριθμό των επιχειρήσεων υπό τον έλεγχο του TMSF μέσα σε μόλις 12 μήνες.
Το TMSF, το οποίο ενεργεί ως διαχειριστής για τις εταιρείες κατά τη διάρκεια της έρευνας, ελέγχει αυτή τη στιγμή 1.056 κατασχεμένες επιχειρήσεις, σε σύγκριση με 675 πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία του ίδιου του Ταμείου.
Οι επιχειρήσεις αυτές καλύπτουν όλο το φάσμα της τουρκικής οικονομίας, από τα μέσα ενημέρωσης, τα χρηματοοικονομικά και την ενέργεια, έως και την ποδοσφαιρική ομάδα Kasımpaşa — την ομάδα της παιδικής ηλικίας του Ερντογάν.
Οι έρευνες και οι συλλήψεις που τις συνοδεύουν έχουν προκαλέσει αναστάτωση στον ιδιωτικό τομέα της Τουρκίας, εντείνοντας τους φόβους για την ασφάλεια των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και την επιλεκτική εφαρμογή του νόμου από τα δικαστήρια.
Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό καθώς θεωρείται ότι ο Ερντογάν επιδιώκει να επεκτείνει την εξουσία του για μια ακόμη προεδρική θητεία, μετά από περισσότερες από δύο δεκαετίες ολοένα και πιο αυταρχικής διακυβέρνησης.
«Ο άρρητος φόβος της επιχειρηματικής κοινότητας είναι πως οι έρευνες δεν αποτελούν μια ‘επιχείρηση καθαρών χεριών’, αλλά μια κατά μέτωπο επίθεση στον εταιρικό τομέα», δήλωσε ο Αττίλα Γεσιλάδα, αναλυτής με έδρα την Κωνσταντινούπολη στην εταιρεία συμβούλων GlobalSource Partners.
Η ανησυχία, προσέθεσε ο Γεσιλάδα, είναι ότι «ο στόχος του Ερντογάν είναι είτε να διοχετεύσει κεφάλαια απευθείας στο Δημόσιο μέσω του TMSF, είτε να ανακατανείμει το κεφάλαιο από τα χέρια των επιχειρηματιών σε πιστά πρόσωπα».
«Ειλικρινά με τρομάζει η ιδέα ότι αυτές οι επιδρομές μπορεί να συνεχιστούν για χρόνια, προκειμένου να τροφοδοτούν το καθεστώς», κατέληξε.