Η κυβέρνηση Τραμπ έχει προσθέσει ρήτρες «δηλητηριώδους χαπιού» (poison pill) για την καταγγελία εμπορικών συμφωνιών με χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας, δημιουργώντας ένα νέο διπλωματικό όπλο στο πλαίσιο του στρατηγικού ανταγωνισμού της Ουάσιγκτον με την Κίνα.
Οι ρήτρες αυτές, που ενσωματώθηκαν σε δύο νέες συμφωνίες που υπογράφηκαν με τη Μαλαισία και την Καμπότζη την περασμένη εβδομάδα, προβλέπουν την καταγγελία των συμφωνιών σε περίπτωση που οποιαδήποτε από τις δύο χώρες υπογράψει ανταγωνιστική συμφωνία η οποία θέτει σε κίνδυνο «ουσιώδη συμφέροντα των ΗΠΑ» ή «συνιστά ουσιαστική απειλή» για την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών.
Εμπορικοί εμπειρογνώμονες αναφέρουν ότι οι εξαιρετικά ασυνήθιστες και ευρείας εμβέλειας αυτές ρήτρες συνιστούν στην πράξη ένα «τεστ αφοσίωσης» για μικρότερες χώρες που διατηρούν στενές εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και ενδέχεται να αναδιαμορφώσουν τις μελλοντικές εμπορικές διαπραγματεύσεις των ΗΠΑ στη νοτιοανατολική Ασία και πέραν αυτής.
«Πρόκειται για τις Ηνωμένες Πολιτείες που προστατεύουν τη δύναμη πρόσβασης στην αγορά τους μέσω αυτών των συμφωνιών, επιχειρώντας να αναδιαμορφώσουν τη “βιομηχανική Ασία” που έχει αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες», δήλωσε ο Σάιμον Ίβενετ, καθηγητής γεωπολιτικής και στρατηγικής στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων IMD στη Λοζάνη της Ελβετίας.
Ο Ίβενετ τόνισε ότι οι ρήτρες είναι τόσο ευρείες ώστε παρέχουν στις ΗΠΑ μονομερή εξουσία να καταγγείλουν τις συμφωνίες, δίνοντας έτσι στην Ουάσιγκτον νέο μοχλό πίεσης σε ολόκληρη την περιοχή. Η συμφωνία με τη Μαλαισία περιλαμβάνει επίσης διάταξη που απαιτεί από τη χώρα να ευθυγραμμίζεται με τις αμερικανικές κυρώσεις και άλλους οικονομικούς περιορισμούς.
«Εντέλει, οι διατάξεις δηλητηριώδους χαπιού μετατρέπουν τις εμπορικές συμφωνίες από καθαρά εμπορικά εργαλεία σε μέσα διαχείρισης του ευρύτερου προσανατολισμού της εξωτερικής οικονομικής πολιτικής των εταίρων χωρών», έγραψε ο Ίβενετ σε πρόσφατη μελέτη του.
Αν και υπάρχει μερικό νομικό προηγούμενο για τις ρήτρες δηλητηριώδους χαπιού στη Συμφωνία ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά (USMCA) του 2020, ο Ίβενετ επεσήμανε ότι η ρήτρα στην USMCA περιείχε νομικά καθορισμένες προϋποθέσεις, σε αντίθεση με τις ευρείες διατυπώσεις των συμφωνιών με τη Μαλαισία και την Καμπότζη.