Από γεωπολιτικής σκοπιάς, η κατασκευή και λειτουργία του αγωγού EastMed, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Λεβαντίνη σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, θα έχει κερδισμένους και χαμένους.
Οι χαμένοι θα είναι η Τουρκία και η Ρωσία.
Οι κερδισμένοι θα είναι οι ΗΠΑ, το Ισραήλ, που θα πουλάει κυρίως το φυσικό αέριο, η Ελλάδα και σε μικρότερο βαθμό η Κύπρος.
Η ΕΕ μπορεί επίσης να επωφεληθεί καθώς θα διαφοροποιήσει περισσότερο τις ενεργειακές πηγές της και θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια καθώς η παραγωγή στη Βόρεια Θάλασσα θα υποχωρεί.
Όμως, η θέληση των εμπλεκόμενων κυβερνήσεων και τα διθυραμβικά λόγια δεν αρκούν για να είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο ένα τέτοιο έργο.
Επομένως, η υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος, Ισραήλ και Κύπρου για την κατασκευή του East Med συνιστά ένα σημαντικό βήμα αλλά δεν προδικάζει την ολοκλήρωσή του.
Πιο ειδικοί από εμάς επισημαίνουν ότι ανάλογη διακρατική συμφωνία μεταξύ κυβερνήσεων υπογράφτηκε για τον αγωγό Nabucco, που θα μετέφερε αέριο της Κασπίας από την Τουρκία στην Αυστρία μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας.
Όμως, ο αγωγός Nabucco δεν προχώρησε τελικά για συγκεκριμένους λόγους.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο αγωγός EastMed θα έχει αναγκαστικά την ίδια τύχη.
Αν και είναι σαφώς πιο απαιτητικό πρότζεκτ, έχει την πολιτική, τουλάχιστον, στήριξη των ΗΠΑ ενώ ανήκει στον κατάλογο των κοινών επιλεγμένων έργων της ΕΕ και μπορεί να χρηματοδοτηθεί από την τελευταία σε κάποιο βαθμό, π.χ. 20%-30%.
Από την άλλη πλευρά, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως τα περισσότερα επιλεγμένα έργα της ΕΕ δεν υλοποιούνται.
Διαβάζουμε στον Τύπο πως μελέτες που έγιναν για λογαριασμό της IGI Poseidon -θυγατρικής εταιρείας της ΔΕΠΑ και της ιταλικής Edison- βγάζουν το πρότζεκτ του αγωγού EastMed οικονομικά βιώσιμο.
Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει αφενός ο αγωγός να τροφοδοτείται με μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου από τις εταιρείες που το εκμεταλλεύονται και αφετέρου να υπάρχουν αγοραστές στην Ευρώπη.
Κι όλα αυτά σε τιμές που συμφέρουν τόσο τους πωλητές όσο και τους αγοραστές.
Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, αν υποθέσουμε πως όλα τα άλλα ζητήματα, π.χ. τεχνικά, θα επιλυθούν.
Οι ειδικοί μάς ενημερώνουν πως το φυσικό αέριο που παράγεται σήμερα καταναλώνεται στην ευρύτερη περιοχή.
Ακόμη λοιπόν κι αν ένα μέρος του φυσικού αερίου είναι προς εξαγωγή ή νέα κοιτάσματα βρεθούν τα επόμενα χρόνια σε άλλα μέρη, γεννάται ένα ερώτημα.
Γιατί θα πρέπει να προτιμηθεί ο EastMed και όχι ο μεγάλος, αναξιοποίητος σταθμός υγροποιημένου αερίου (LNG) της Αιγύπτου, που είναι έτοιμος;
Ή γιατί θα συμφέρει το φυσικό αέριο του κοιτάσματος της Αφροδίτης ή κάποιο άλλο να μεταφέρεται τα επόμενα χρόνια μέσω του αγωγού EastMed και όχι μέσω του αιγυπτιακού ή κάποιου άλλου σταθμού LNG στη Μεγαλόνησο;
Ή μέσω ενός αγωγού που θα συνδέει τα ισραηλινά κοιτάσματα με την Τουρκία, αν οι σχέσεις των δύο χωρών εξομαλυνθούν τα επόμενα χρόνια;
Όμως, ερωτήματα γεννώνται επίσης για τη ζήτηση φυσικού αερίου στην ΕΕ.
Θα υπάρχει αρκετή ζήτηση για τις ποσότητες φυσικού αερίου που θα μπορεί να μεταφέρει ο αγωγός EastMed στις τιμές που θα πουλά, όταν θα αντιμετωπίζει τον ανταγωνισμό άλλων αγωγών, π.χ. TAP, Nord Stream 2 κ.λπ.;
Και φυσικά ποια/ποιες εταιρεία/ες θα δεχθούν να αναλάβουν το ρίσκο να βρουν και να «ενώσουν» τους πωλητές και να βρουν τους αγοραστές σε τιμές που θα ικανοποιούν και τους δύο;
Γι’ αυτούς τους λόγους, το πρότζεκτ του αγωγού EastMed ίσως δεν ευοδωθεί, αν και, προφανώς, δεν το ευχόμαστε γιατί σίγουρα ενισχύει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας.
Dr. Money